Người lao động lãnh đủ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Phí tuyển dụng thiếu minh bạch, tiền môi giới thu tràn lan, không thể kiểm soát, người lao động phải trả cao gấp nhiều lần so với thông báo của doanh nghiệp.

Người lao động Việt Nam làm việc trong một xưởng sản xuất tại Hàn Quốc (Ảnh: Thanh Hải )

 Lao động phải đóng phí cao hơn 2-10 lần

Đó là nhận định của ông Đặng Như Lợi, Phó chủ nhiệm ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội sau kỳ giám sát về công tác xuất khẩu lao động tại một số tỉnh, thành phố. Theo ông Lợi, kết quả giám sát công tác xuất khẩu lao động (XKLĐ) ở một số tỉnh, thành cho thấy, có quá nhiều bất cập. 

Trong 164 doanh nghiệp XKLĐ được cấp phép, nhiều đơn vị quy mô quá nhỏ, thiếu kinh nghiệm và năng lực. Thống kê từ ngày 1/7/2007 đến 6/2009, chỉ có 81 doanh nghiệp đưa được trên 500 lao động đi xuất khẩu; 16 doanh nghiệp đưa dưới 100 và 29 doanh nghiệp không đưa được người nào. Không những thế, số doanh nghiệp tuyển dụng lao động thông qua môi giới, tư vấn còn nhiều hơn số doanh nghiệp trực tiếp tuyển dụng. 

Việc tổ chức dạy nghề, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho lao động trước khi đi được thực hiện một cách qua quýt, chiếu lệ, nhất là các đơn vị có hợp đồng cung ứng nhỏ, không biết rõ đối tác. Trong khi đó, giá dịch vụ lại không thống nhất, phí môi giới tràn lan, không kiểm soát được khiến người lao động chịu thiệt thòi. Nhiều lao động cho biết, họ phải nộp chi phí cao gấp đôi, thậm chí 10 lần so với thông báo của các doanh nghiệp tuyển dụng. “Do vậy, nếu nói không phát hiện doanh nghiệp nào vi phạm là vô lý”, ông Lợi khẳng định. 

Thực tế thời gian qua, đã có không ít vụ việc lùm xùm khi người lao động phải về nước sớm hơn hợp đồng rất nhiều, thậm chí có lao động hồi hương chỉ sau một, hai tháng làm việc ở nước ngoài. Nguyên nhân là do doanh nghiệp thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định đơn hàng. 

Đơn cử như tình trạng khốn khổ của 23 lao động sang Nga làm việc thông qua Công ty COOPIMEX (tổ 32 thôn Giáp Tứ, quận Hoàng Mai, TP. Hà Nội) tháng 3 vừa qua. Theo hợp đồng ký với COOPIMEX, lao động sẽ lĩnh lương 400USD/tháng, làm việc 8 tiếng/ngày, 6 ngày/tuần, ăn ở được chủ sử dụng lao động lo. Tuy nhiên, sau khi sang Nga, nhiều tháng liền làm việc họ không được trả lương, không được ký hợp đồng lao động, điều kiện sinh hoạt khốn khó, thiếu tiền, thiếu nước sinh hoạt. Do vậy, sau vài tháng số lao động trên đã phải gọi điện về nhà cầu cứu người thân gửi tiền sang mới đủ tiền mua vé về nước. 

Sau nhiều lần đàm phán, nhưng họ cũng chỉ được bồi thường một phần số tiền chi phí đã đóng cho Công ty. Hay vụ việc 25 lao động sang Bulgaria làm việc thông qua Công ty Virasimex, ký hợp đồng làm việc 2 năm, nhưng mới làm được 9 tháng họ đột nhiên phải về nước vì chủ sử dụng thông báo đã hết hạn hợp đồng. Nguyên nhân là do Virasimex chỉ ký với phía sử dụng lao động 1 năm, nhưng lại ký với người lao động 2 năm. Tổng số tiền 2.500 USD chi phí mà họ phải đóng trước khi đi phải khó khăn lắm họ mới đòi lại được, một phần vì Virasimex thu tiền mà không có hóa đơn chứng từ gì… 

Doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc cũng bị ảnh hưởng

Ông Quỳnh thừa nhận, mặc dù theo quy định mỗi doanh nghiệp XKLĐ chỉ được mở tối đa 3 chi nhánh, nhưng thực tế nhiều doanh nghiệp đã mở hơn số đó. Cục Quản lý lao động nước ngoài cũng chưa có hệ thống tiêu chí để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Hiện Cục Quản lý lao động nước ngoài đang thẩm định đơn hàng của doanh nghiệp thông qua các cơ sở dữ liệu về pháp luật và sự giúp đỡ của các đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài. Còn việc lao động có được làm việc lâu dài, ổn định hay không thì không dám chắc. 

Những bất cập trên không chỉ gây thiệt hại cho người lao động, mà ngay cả những doanh nghiệp làm ăn chân chính cũng bị ảnh hưởng khá nhiều. Ông Nguyễn Xuân Vui, Tổng giám đốc Công ty Airseco cho biết, nhiều doanh nghiệp được cấp phép xuất khẩu lao động không trực tiếp làm mà hoạt động theo kiểu khoán hoặc cho thuê giấy phép rồi thu phí, thậm chí mua bán lại lao động. 

Các tổ chức cá nhân trung gian, sau khi được doanh nghiệp chi tiền mua lại lao động, vì lợi nhuận họ ồ ạt xuống địa phương tuyển rồi bán lao động, không cần biết cuối cùng lao động có xuất cảnh được hay không. Tình trạng này dẫn tới sự thiếu hụt lao động ảo, khiến doanh nghiệp làm việc nghiêm túc khó khăn trong công tác tạo nguồn lao động. 

Bất chấp những thực tế được Đoàn giám sát vạch ra, ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước vẫn khẳng định, từ một năm nay, Cục không phải rút giấy phép của doanh nghiệp nào vì chưa phát hiện vi phạm. Vì vậy, có lẽ nhận định “do chưa có biện pháp thẩm tra chặt chẽ, cơ quan quản lý còn chưa xử lý nghiêm các vi phạm của doanh nghiệp. Tiêu cực trong công tác quản lý cũng chưa được phát hiện để chấn chỉnh, nghiêm trị. Đây chính là nguyên nhân khiến công tác XKLĐ còn nhiều lộn xộn”, được ông Đặng Như Lợi đưa ra không những phản ánh đúng tình cảnh của những người đi lao động, mà còn chỉ ra sự tắc trách của cơ quản lý nhà nước về xuất khẩu lao động.

(Theo Phan Long // Báo đầu tư )