Bắc Cạn: Vàng tặc sẵn sàng... nộp phạt!

Người dân tiếp tay cho “vàng tặc” lộng hành.

Chủ tịch UBND huyện Ngân Sơn, ông Đinh Quang Hiếu nhận định: “Dưới bất cứ lòng sông, suối nào, nhiều cánh đồng, thửa ruộng trên địa bàn huyện Ngân Sơn đều có vàng sa khoáng”. Từ đầu năm đến nay, chính quyền huyện Ngân Sơn đã tổ chức tổng cộng 13 đợt truy quét, giải toả trên toàn địa bàn, phá dỡ, đốt 35 lán trại, phá huỷ và thu giữ 70 máy nổ, máy hút nước, giàn tuyển; tạm giữ 17 máy xúc, mỗi máy có giá trị hàng tỷ đồng. UBND tỉnh Bắc Cạn đã ra quyết định xử phạt các đối tượng khai thác vàng trái phép trên địa bàn huyện Ngân Sơn tổng số 610 triệu đồng.

Thời gian gần đây, bất chấp việc kiểm tra, xử lý của các cấp chính quyền, tình trạng khai thác vàng trái phép lại bùng phát ở các địa bàn vùng sâu vùng xa, địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn. Theo thống kê của chính quyền xã Thượng Quan, hiện nay có mười tổ, đội, mỗi tổ trên, dưới mười người, 12 máy xúc, chín giàn tuyển vàng, 13 máy nổ đang hoạt động trên hầu hết các sông, suối, nhiều soi bãi trên địa bàn xã.

Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ngân Sơn Nguyễn Ngọc Sang cho biết: Hầu hết các xã trên địa bàn toàn huyện hiện nay đều có hoạt động khai thác vàng trái phép, có xã lên đến 15 tổ, đội dùng máy xúc, máy ủi, giàn tuyển, máy phụt nước công suất lớn để khai thác vàng trái phép.

Ông Đinh Quang Hiếu chia sẻ: “Có những tổ, đội mỗi ngày khai thác được hàng kg vàng sa khoáng, hiện nay mỗi chỉ vàng sa khoáng có giá 2,9 triệu đồng. Với nguồn thu cao như vậy nên người lao động được trả lương từ 15 đến 18 triệu đồng/ tháng”. Phát hiện ruộng của mình có vàng, người nông dân “bắt tay”, ăn chia với “bưởng” đưa máy xúc, các phương tiện khai thác đến phá đất nông nghiệp để làm vàng. Tình hình khai thác vàng trái phép trên địa bàn huyện Ngân Sơn đã lan rộng và diễn biến phức tạp, vượt quá khả năng của huyện nên chiều ngày 12- 10 ông Hiếu và ông Sang đã trực tiếp lên báo cáo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Cạn Nguyễn Văn Du và khẩn thiết đề nghị tỉnh chi viện lực lượng để ngăn chặn vấn nạn này.

“Vàng tặc” sẵn sàng... nộp phạt.

Ông Hiếu lo ngại, thời gian tới nông dân sẽ thu hoạch xong lúa mùa, đồng ruộng sẽ không còn hoa màu, lại vào lúc nông nhàn, người dân muốn “kiếm” cái Tết Nguyên đán nên nạn khai thác vàng sẽ bùng phát mãnh liệt trên diện rộng. Mấy ngày nay anh em báo cáo đã thấy một số “bưởng” cho máy xúc, máy ủi vào những nơi có vàng để chuẩn bị khai thác. Vì thế, nếu không có lực lượng đủ mạnh để ngăn chặn thì tình hình sẽ rất khó kiểm soát.

Thời gian vừa qua các cấp chính quyền tỉnh Bắc Cạn đã “mạnh tay” xử lý các đối tượng khai thác vàng trái phép, như đốt lán trại, tịch thu, phá huỷ phương tiện, máy móc, phạt vi phạm hành chính người vi phạm ở mức cao nhất là từ 60 đến 80 triệu đồng. Các “bưởng” vàng rất “nghiêm túc” nộp phạt, không ai nộp phạt chậm, nộp phạt thiếu. Ông Sang giải thích: Mức xử phạt đó cũng là “kịch” khung, là cao, nhưng cũng chỉ là hai, ba cây vàng, trong khi đó một, hai ngày họ lại khai thác được hàng kg vàng nên sẵn sàng “được” nộp phạt để khai thác vàng.

Việc bắt quả tang người vi phạm gặp rất nhiều khó khăn, vất vả. “Địa hình hiểm trở, thường phải đi bộ, lần truy quét nào cũng là những đồng chí công an, bộ đội ấy. Hầu hết những lần tổ chức truy quét đều bị lộ, có tin báo rằng ở chỗ đó, chỗ kia đang có khai thác vàng trái phép, nhưng chúng tôi đến nơi thì bưởng vàng đã trốn vào rừng, máy móc đã dừng hoạt động, không bắt được quả tang. Có vài lần, bốn- năm giờ sáng tôi bất ngờ triệu tập anh em ra trụ sở, trước khi đi xin lỗi các anh cho tôi giữ điện thoại, thế là bắt được quả tang đang khai thác vàng trái phép. Không có chứng cứ một số cán bộ có quyền lợi, tiếp tay, báo tin những đợt truy quét cho vàng tặc, nhưng chúng tôi không loại trừ việc này”- ông Hiếu tâm sự.

Thiếu chế tài xử lý

Theo quy định của pháp luật, với những tài sản có giá trị tiền tỷ như máy ủi, máy xúc được sử dụng vào việc khai thác vàng trái phép thì chính quyền không được phép phá huỷ, không được phép tịch thu nếu người sử dụng đi mượn của người khác để khai thác vàng trái phép. Do đó, các “bưởng” đã lợi dụng quy định này, có khi máy ủi, máy xúc của anh A, anh B đưa đi khai thác vàng trái phép, nhưng họ vẫn làm giấy mượn những chiếc máy đó của anh X để khi bị bắt quả tang không bị tịch thu. Ông Hiếu trăn trở: “Là Chủ tịch huyện, nhưng với quy định như vậy thì tôi và bất cứ chủ tịch huyện nào cũng không dám ký quyết định tịch thu những chiếc máy đó, chỉ tạm giữ có thời hạn, sau đó phải trả lại cho họ. Còn tịch thu là mình bị kiện, “thua” họ ngay”.

Chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn có thể tổ chức lực lượng để giải toả tình trạng khai thác vàng trái phép trên địa bàn hai huyện trọng điểm là Ngân Sơn và Na Rì trong thời gian tới. Nhưng địa bàn rộng, địa hình hiểm trở, lại ở vùng sâu vùng xa, không có lực lượng thường xuyên và thiếu chế tài xử lý kiên quyết thì chỉ sau khi giải toả một thời gian ngắn, tình trạng khai thác vàng trái phép lại tái diễn và bùng phát trở lại, đó là thực tế trong những năm gần đây.