Thuỷ điện Sơn La trước ngày tích nước - Kịch bản nước dâng

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Thuỷ điện Sơn La được khởi công xây dựng ngày 2.12.2005 tại xã Ít Ong, Mường La (Sơn La). Việc ngăn chặn dòng sông Đà để tạo lập hồ tích nước cho công trình này ảnh hưởng đến nhiều khu dân cư ven bờ thuộc các tỉnh Lai Châu, Sơn La, Điện Biên.

Đập thuỷ điện Sơn La đang chờ ngày tích nước. Ảnh: Vũ Duy

Dòng sông Đà nổi tiếng là hung hãn, nhưng vào mùa tháng tư cũng chỉ là một vệt nước nhỏ chìm khuất trong một khung cảnh rộng lớn của núi rừng. Công trình thuỷ điện Sơn La, tại đập ở Mường La cũng đang gấp rút thi công để nút dòng chảy. Con đập cao 192m dài 300m nối hai bờ sông Đà đã hoàn tất. Câu chuyện thời sự của ba tỉnh Tây Bắc trong những ngày này là tiến độ di dời những hộ dân cuối cùng khỏi khu vực lòng hồ sông Đà để tích nước chuẩn bị phát điện vào cuối năm nay.

Nước dâng từ từ theo tiến độ

Ông Lê Văn Nam, phó phòng kỹ thuật ban điều hành tổng thầu dự án thuỷ điện Sơn La, cho biết hồ chứa nước thuỷ điện Sơn La rộng 44.000km2, có dung tích 9,26 tỉ m3 nước, mực nước dâng bình thường là 215m (mực nước chết là 175m). Thời hạn cuối cùng là 15.4.2010 tất cả các hộ dân đang sinh sống dưới cao trình quy định phải di dời. Sau khi chính quyền địa phương bàn giao mặt bằng, các chiến sĩ thuộc binh đoàn Trường Sơn sẽ tiếp tục nhiệm vụ đánh mìn san phẳng địa hình và dọn dẹp các công trình kiên cố, làm vệ sinh sạch sẽ lòng hồ để bàn giao cho nhà máy thuỷ điện.

Công việc đóng cống dẫn dòng sẽ được thực hiện vào ngày 8.5. Đây là công đoạn trước khi tiến hành tích nước. Khi đóng cống dẫn dòng nước vẫn chảy qua 12 lỗ xả sâu của đập tràn. Vào mùa này, nước sông Đà ở mức khá thấp, do đó, việc tích nước phải tính toán rất kỹ lưỡng, dựa vào việc dự báo lưu lượng nước, lưu lượng nước hiện có để vừa đảm bảo cung cấp nước cho hồ thuỷ điện Hoà Bình dưới hạ lưu cách đó hơn 200km.

Với tiến độ di dời dân hiện nay, nhà thầu cho biết, dự kiến từ 15.7 đến 25.8 công việc tích nước sẽ được tiến hành để đạt mức 172m. Nước sông Đà sẽ bị chặn tại đập ở Mường La và dâng từ từ lên về phía thượng nguồn. Nhà máy thuỷ điện chủ động điều khiển tốc độ và cao trình nước ngập thông qua việc điều tiết van cống để vừa giữ cho đủ nước phục vụ thuỷ điện Hoà Bình và cung cấp nước cho phía hạ lưu.

Tiếp theo đó từ 25.8 đến 25.11 tiếp tục tích nước đạt độ cao 190m. Ở mức nước này đã đủ để nhà máy phát điện tổ máy số 1 vào 25.12.2010. Theo thiết kế, nhà máy thuỷ điện Sơn La có sáu tổ máy, để hoạt động toàn bộ công suất, mức nước phải đạt cao trình 215m.

Một trong năm bậc thuỷ điện sông Đà

Sông Đà bắt nguồn từ vùng núi Nguỵ Sơn – Vân Nam (Trung Quốc) vào địa phận Việt Nam tại huyện Mường Tè (tỉnh Lai Châu) rồi chảy theo hướng tây bắc – đông nam qua các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Hoà Bình, Phú Thọ trước khi hợp lưu với sông Hồng. Sông Đà là nhánh sông lớn nhất trong ba nhánh lớn (Đà, Thao và Lô Gâm) thuộc hệ thống sông Hồng. Có tổng chiều dài (tính từ đầu nguồn Nguỵ Sơn bên Trung Quốc đến Trung Hà tỉnh Phú Thọ, chỗ sông Đà hợp lưu với sông Hồng), là khoảng 980km; trong đó phần sông chảy trên lãnh thổ nước ta dài hơn 540km. Theo những tài liệu nghiên cứu đo đạc thuỷ văn và khí tượng gần 100 năm trở lại đây cho thấy, nguồn nước sông Đà rất phong phú. Nó cung cấp gần 50% tổng lưu lượng dòng chảy của sông Hồng.

Theo quy hoạch, trên vùng thượng lưu sông Đà sẽ có năm bậc thang thuỷ điện (hai nhà máy thuỷ điện khác là Bản Chát và Huội Quảng nằm trên sông Nậm Mu – một nhánh của sông Đà). Như vậy, cùng với thuỷ điện Hoà Bình công suất 1.920MW, thuỷ điện Lai Châu công suất 1.200MW, thuỷ điện Sơn La công suất 2.400MW là bậc thang giữa trên cùng dòng chính sông Đà. Theo dự kiến cuối năm 2010, khi tổ máy số 1 của thuỷ điện Sơn La vào vận hành thì thuỷ điện Lai Châu được khởi công. Theo tập đoàn Điện lực Việt Nam, thuỷ điện Lai Châu sẽ phát điện tổ máy số 1 vào năm 2015 và hoàn tất công trình vào năm 2017.

(Theo Vũ Duy – Duy Thông // SGTT Online)