Cá tra, ba sa và "gánh nặng" tiêu chuẩn

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Công nghân đang chế biến cá tra, ba sa tại một nhà máy. Ảnh: Ngọc Hà

Hiện người nuôi cá tra, ba sa đang đứng trước khó khăn trong việc phải lựa chọn một trong số những tiêu chuẩn đều được quảng cáo là tốt nhất như GlobalGap, SQF, hay ASC... Mỗi tiêu chuẩn chỉ có phạm vi công nhận trong một vài quốc gia, song áp lực phải đạt được những tiêu chuẩn này đang trở thành gánh nặng của ngành cá tra, ba sa Việt Nam.

Mỗi thị trường một tiêu chuẩn

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, doanh nghiệp muốn được xuất khẩu thủy sản vào Mỹ thì điều bắt buộc đầu tiên là phải có HACCP. Đây là tiêu chuẩn bắt buộc mà Mỹ quy định cho bất kỳ sản phẩm thực phẩm nào nhập khẩu vào nước họ.

“Có thể sản phẩm đạt tiêu chuẩn HACCP được xuất khẩu vào Mỹ nhưng không có nghĩa là với tiêu chuẩn này lại được nhập khẩu vào các nước Liên minh châu Âu (EU)”, ông Hòe nói

Còn ông Đỗ Xuân Mai thuộc Hiệp hội thủy sản An Giang (AFA) lo lắng, nếu Mỹ thông qua đạo luật Farm Bill 2008 đưa cá tra, ba sa của Việt Nam vào danh mục catfish thì cá tra, ba sa của Việt Nam ngoài việc áp dụng HACCP còn phải tuân theo một tiêu chuẩn khác về kỹ thuật chế biến cũng như quy trình sản xuất, chế độ kiểm tra chất lượng phải tương đương tiêu chuẩn hiện hành của Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Trong khi đó, để nhập khẩu vào các nước thuộc Liên minh châu Âu, doanh nghiệp trước hết phải tuân theo code (mã) quy định của liên minh này và một tiêu chí theo kiểu “luật bất thành văn” để được dễ dàng chấp nhập tại các siêu thị, hệ thống bán lẻ tại đây, đó là tiêu chuẩn Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt toàn cầu (GlobalGap).

Theo VASEP, trước đây, các nước thuộc Liên minh châu Âu đưa ra tiêu chuẩn nuôi thủy sản bền vững của một hệ thống bán lẻ của châu Âu là EurepGAP, sau đó, chuyển thành GlobalGap. Chính vì vậy, trong những năm qua, để dễ dàng xuất khẩu vào thị trường các nước nói trên, các doanh nghiệp trong ngành thủy sản tìm mọi cách để áp dụng tiêu chuẩn này.

Sau khi đưa cá tra, ba sa vào rồi lại quyết định rút ra khỏi danh mục đỏ trong cuốn cẩm nang tiêu dùng thủy sản 2010-2011 thì Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) đã đạt được bản thỏa thuận với Hội nghề cá Việt Nam, VASEP về việc áp dụng một tiêu chí cho ngành cá tra, ba sa. Đó là đến năm 2015, có khoảng 50% sản lượng cá tra xuất khẩu của Việt Nam sẽ đạt tiêu chuẩn của Hội đồng Quản lý nuôi trồng thủy sản (ASC) và số còn lại sẽ theo các tiêu chuẩn khác như GlobalGap….

Rối như canh hẹ

Trao đổi với Thời báo Kinh tế Sài Gòn qua điện thoại, ông Võ Văn Thanh, người có 5 héc ta nuôi cá tra, ba sa tại xã An Nhơn, Châu Thành, Đồng Tháp cho biết, bản thân ông cảm thấy rất bối rối vì chưa biết phải áp dụng GlobalGap hay SQF 1000 cho cá tra, ba sa thì nay có thêm tiêu chuẩn ASC, mà tiêu chuẩn nào cũng được quảng cáo là tốt nhất.

“Tôi không thể cùng một lúc áp dụng mấy tiêu chí này được vì số tiền để được cấp giấy chứng nhận là quá lớn, qua đó, đẩy chi phí giá thành sản xuất 1kg cá tra, ba sa lên quá cao”, ông Thanh cho biết.

Theo ông Đỗ Xuân Mai, hiện giá thành 1kg cá tra, ba sa trung bình vào khoảng 20.000 đồng/kg, trong đó, 70-80% chi phí thức ăn, 10% chi phí thuốc thú y, và việc áp dụng những tiêu chí GlobalGap, ASC, SQF... sẽ tốn khoảng gần 10% chi phí.

“Với mức chi phí đầu vào như kể trên thì về lâu dài ngành cá tra, ba sa khó phát triển bền vững như trong chiến lược phát triển cá tra, ba sa đến năm 2020 mà chúng ta đă từng đề ra”, ông Mai nghi ngại.

Theo ông Trương Đình Hòe, sau vụ việc WWF muốn Việt Nam áp dụng tiêu chuẩn ASC của tổ chức này cho cá tra, ba sa càng khiến cho người nuôi như đứng trước mê cung các tiêu chuẩn vì tiêu chuẩn nào cũng được quảng cáo tốt.

Ông Hòe cho rằng, hiện các tiêu chuẩn cho con cá tra, ba sa quá nhiều và gây ra hiện tượng nhiễu thông tin, vì thế, cơ quan nhà nước phải có nhiệm vụ thông tin đầy đủ cho người nuôi để qua đó giúp họ có quyết định đúng đắn trong việc phải ứng dụng tiêu chuẩn nào. Và, cũng thể hiện được quan điểm của cơ quan quản lý, chứ không phải để các công ty, tổ chức phi chính phủ muốn con cá tra, ba sa phải áp dụng tiêu chuẩn nào cũng được.

“Tôi không biết sau những tiêu chuẩn GlobalGap, ASC, SQF thì sắp tới một công ty hay một tổ chức nào đó lại đưa ra một tiêu chí mới cho cá tra, ba sa và tạo sức ép với ngành thủy sản Việt Nam như WWF đã làm thì chúng ta sẽ phản ứng như thế nào?”, ông Mai thắc mắc.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn)