Cá tra cũng lao đao vì... vốn

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nuôi cá tra là ngành sản xuất đem lại hàng tỷ USD mỗi năm cho đất nước, nhưng người nuôi, nhất là nông dân, lại ngày càng bị “siết chặt” hướng tiếp cận nguồn tín dụng. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến diện tích ao nuôi liên tục sụt giảm, gây thiếu hụt cá nguyên liệu ngày càng gay gắt, ảnh hưởng đến cả chuỗi giá trị kinh tế sản xuất – chế biến – xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD...

Khi ngân hàng siết nợ

Ông Nguyễn Văn Công, nông dân nuôi trên 4.000 m2 cá tra ở phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt (TP Cần Thơ), than thở: Từ cuối năm 2009 đến nay, ngân hàng liên tục vào nhà siết nợ, kiểm kê đất đai tài sản thế chấp... vì món nợ 200 triệu đồng mà ông vay để thả nuôi vụ cá năm đó. Một phần vì dịch bệnh, một phần vì giá thức ăn tăng vọt liên tục mà giá cá lại rớt tận đáy, nên vụ cá đó ông thua lỗ nặng nề. Toàn bộ vốn liếng gia đình của ông Công mất sạch đã đành, mà món nợ ngân hàng 200 triệu nói trên cũng trở thành nỗi lo canh cánh... Chạy vạy khắp nơi, ông cũng không thể tìm được vốn liếng để tái đầu tư, để gỡ gạc. Thế là ông cứ khất lần, khất lữa nhiều lần cho đến năm 2010, ngân hàng đưa vụ việc ra cơ quan thi hành án để kê biên tài sản thế chấp và phát mãi đất. Ông Công thở dài: “Toàn bộ hơn 5 công đất vườn, hơn 4.000 mét vuông ao cá, kể cả cái nhà cấp 4 nữa, cũng thế chấp cho ngân hàng hết rồi. Mỗi lần cán bộ ngân hàng và thi hành án xuống nhà đo đo, vẽ vẽ nhà đất... nhìn mẹ và vợ tôi khóc rấm rứt mà tôi như chết đứng. Giờ chỉ biết cầu trời khấn phật cho trúng số độc đắc, mới mong có tiền trả nợ, giữ lại được nhà cửa đất đai để làm kế sinh nhai...”.

Dù cá tra đang được giá nhưng nhiều hộ nông dân không còn vốn để tái sản xuất

Thốt Nốt một trong những địa phương cấp huyện có phong trào nuôi cá tra mạnh nhất của ĐBSCL, Tân Chủ tịch UBND quận Nguyễn Ngọc Hè nhận định: “Tuy chưa có thống kê nào chính thức, nhưng thực chất rất đông nông dân nuôi cá đều vướng nợ ngân hàng và tài sản thế chấp đều thuộc về ngân hàng sau các vụ cá thua lỗ hồi năm 2008 - 2009. Điểm khác nhau giữa các hộ này là các ngân hàng chủ nợ chọn phương án giãn nợ, giảm lãi suất, tiếp tục đầu tư vốn để nông dân tái đầu tư và trả nợ hay siết nợ, lấy đất hay không mà thôi...”.

Ngân hàng : hồi hộp khi người nuôi cá vay

Tuy nhiên, ngân hàng cũng không... sướng. Theo ông Nguyễn Văn Hùng - Phó giám đốc AgriBank Vĩnh Long, mức cho vay (theo Nghị định 41) phục vụ cho đối tượng này là khá cao. Trung bình mỗi hộ có nhu cầu từ vài chục đến 500 triệu đồng mỗi vụ. Tuy nhiên, ở khu vực nông nghiệp - nông thôn, người dân thực chất chưa có nhiều dự án tốt, dự án khả thi để được các ngân hàng chấp nhận cho vay, cho vay miễn thế chấp và hưởng ưu đãi từ nguồn vốn theo Nghị định 41. Cũng vì lý do đó, dù trong năm 2010 vừa qua AgriBank Vĩnh Long được Ngân hàng nhà nước tăng cường nguồn vốn trên 400 tỷ đồng cho vay phục vụ mục tiêu này, nhưng đến cuối năm chỉ giải ngân được khoảng 200 tỷ đồng. Các đối tượng vay chủ yếu lại là nhóm thu mua lương thực và doanh nghiệp chế biến... Đây cũng là khó khăn chung của nông dân hầu hết các tỉnh - thành nông nghiệp ở ĐBSCL, đặc biệt là nhóm người nuôi cá tra - ba sa.

Tại phường cù lao Tân Lộc (quận Thốt Nốt, Cần Thơ), nơi được mệnh danh là “Cù lao tỷ phú” với hàng trăm hộ trúng tiền tỷ, phất lên nhanh chóng vì cá tra những năm 2005-2007. Nhưng, nay khu vực này chỉ còn vài hộ duy trì được vùng nuôi quy mô tương đối lớn. Một số hộ khác tập trung vào 2 hợp tác xã để giảm chi phí, cầm cự với giá thức ăn tăng “nhảy loạn xạ”... Ngày trước, dân ở đây cho biết, xe ngân hàng đưa nhân viên tín dụng chạy vào chạy ra nườm nượp để thăm hỏi, động viên và ký kết các hợp đồng tín dụng tiền tỷ với nông dân nuôi cá... Nhưng từ cuối năm 2007 và năm 2008, khi cá tra thua lỗ nặng nề, ngày nào cũng thấy cán bộ tín dụng và pháp chế ngân hàng chạy vào chạy ra để nhắc nợ, siết nợ, kiểm kê tài sản thế chấp của các hộ dân vay vốn... Sau đó là “khẩu lệnh” khóa van tín dụng một cách lạnh lùng của đa số ngân hàng đối với các hộ nuôi cá tra, đặc biệt là các hộ nuôi nhỏ lẻ.

Một cán bộ tín dụng ngân hàng thuộc hàng TopTen trong cho vay nuôi cá tại Cần Thơ, cũng cho biết: “Nông dân nuôi cá hầu hết đều vay vốn ngân hàng hoặc vay nợ bên ngoài, nợ các Cty thức ăn... Vì vậy nếu giá biến động bất lợi là không có khả năng thanh toán, nợ sẽ rất khó thu hồi. Cũng chính vì điều này, hiện nay các ngân hàng đều rất ngán ngại cho các hộ nuôi cá tra vay vốn đầu tư. Nếu có thì cũng ưu tiên các hộ thân thiết, hợp tác làm ăn với ngân hàng nhiều năm; các hộ nuôi quy mô lớn; các hợp tác xã hoặc vùng nguyên liệu của các doanh nghiệp chế biến...”.

Trong khi đó, ông Huỳnh Văn Hoàng, một hộ nuôi cá tra lâu năm ở phường Long Tuyền, quận Bình Thủy (Cần Thơ), cho biết: “Vay lâu năm, trả đúng hạn đều đều, nhưng giờ muốn vay tái đầu tư họ cũng phải dò xét, đi tới đi lui mấy bận... Rất khó ! Hình như dân nuôi cá tra tụi tui không còn đáng tin cậy trong mắt các ngân hàng thì phải...?”.

(Theo Huy Bình – Huy Quốc // Diễn đàn doanh nghiệp)