Văn hóa rượu cần Tây Nguyên trong ngày Tết

Từ quá trình xen cư và cộng hưởng văn hoá trong sinh hoạt với đồng bào Kinh trong nhiều năm qua, nên các dân tộc bản địa ở Tây Nguyên gần đây có xu hướng ăn Tết cùng với đồng bào Kinh. Ngày Tết Nguyên đán đã trở thành ngày vui chung của cộng đồng các dân tộc anh em. Bà con thư giãn, nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả. Họ ăn Tết cùng đồng bào Kinh, song họ vẫn giữ những bản sắc riêng của dân tộc mình. Và một trong những nét văn hoá đó là sử dụng rượu cần trong ngày Tết.

Một năm đã qua, tuy mùa màng không mấy thuận lợi, song trên khắp làng Kon Klor ở thị xã Kon Tum đâu đâu cũng thấy không khí rộn ràng chuẩn bị Tết.

Có tiếng trong nghề chế biến rượu cần ở Kon Tum, nhưng chưa có Tết nào bà Y Hanh lại bận rộn như Tết này. Hàng trăm hũ rượu mà bà con trong làng đặt trước, rồi khách phương xa nghe tiếng cũng đến đặt mua. Công việc của bà vì vậy khá bận rộn, song đây dịp trọng đại của cả dân tộc nên bà cố gắng làm thứ rượu cần thật thơm, thật ngọt, mang hương vị đặc trưng cho mọi người thưởng thức.

Bà Y Hanh - Làng Kon Klor 1, thị xã Kon Tum, tỉnh Kon Tum nói: "Muốn được ngon thì mình phải bỏ men vào cho thơm. Cái men theo phong tục dân tộc thì hay giã với vỏ cây trong rừng, với ớt, với gạo giã để làm rượu. Ngày tết nhà nào cũng có rượu, có khi nấu bằng gạo, khi nấu bằng hạt kê, hoặc nấu bằng mỳ. Nhà nào cũng sắm 1,2,3,4 ghè như vậy".

Tuy đây không phải Tết cổ truyền của đồng bào bản địa ở Tây Nguyên, song xuất phát từ nhu cầu thực tế, đời sống bà con ngày một no đủ hơn, nên đón tết đã trở thành chuyện vui của mọi nhà. Ngày Tết, khách tới nhà, mở đầu câu chuyện bằng việc nếm thử hương vị của ché rượu cần.

Bà Y BLưn - Làng Kon Tum Kơ pâng, thị xã Kon Tum, tỉnh Kon Tum cho biết: "Khi mà gia đình người này mời người kia, mục đích mời nhau như vậy đầu năm mới làm ăn phát đạt. Thứ hai là để gặp gỡ anh em bà con. Người Kinh như thế nào thì người dân tộc bây giờ cũng vậy, bởi vì sống chan hòa với nhau. Bà con gần đây là người Kinh họ cũng tới đây chúc mình, mình cũng qua chúc họ nữa".

Ngoài việc chuẩn bị rượu cần cho ngày Tết, người dân khắp nơi cũng sửa sang nhà cửa, mua sắm các vật dụng phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt trong gia đình.

Đồng bào Bana đón Tết, nhưng họ vẫn giữ bản sắc riêng của dân tộc mình đó là văn hóa uống rượu cần. Dưới mái nhà sàn, bên ché rượu cần, chúng tôi cảm nhận được không khí Tết vừa gắn kết và thật đầm ấm.