Nồi kho quẹt chỉ toàn là cá lòng tong, cá bống, cá kèo, tép rong… thi thoảng có vài khứa cá lóc, cá trê, cục thịt mỡ… từ hôm trước. Mẹ tôi cho tất cả vào một cái ơ đất, ướp chút đường rồi đổ nước mắm vào, thêm mỡ, hành và vài ba trái ớt hiểm đỏ chót cho ngon mắt.
Lửa liu riu cho đến khi nước sắc lại, sền sệt rồi rắc tiêu vào, mùi thơm lừng. Nước mắm là linh hồn của nồi cá kho quẹt, vì vậy mẹ tôi thường chọn loại nước cốt từ những khạp mắm cá đồng để kho, tạo thành một thứ nước đặc sệt, thơm thấu trời xanh, chỉ ngửi thôi cũng thấy đã rồi. Những lúc mẹ tôi chỉ kho nước mắm, thêm chút mỡ hành cho quéo lại, màu vàng rực, mùi khen khét, “nghe” cái mùi này là đói tới óc o.
Món kho quẹt hấp dẫn nhất là ăn với gạo lúa thơm hoặc cơm cháy. Một tay cầm đũa quẹt nước mắm, một tay cầm trái dưa leo cắn cái bụp, nghe giòn rụm, thật đậm đà và thi vị làm sao ấy! Có như thế mới tận hưởng hết cái mùi vị “nhà nghèo”.
Tôi đã thử vào quán gọi món cá kho quẹt, mùi phưng phức, đậm đà, xoáy sâu vào mũi và không hiểu tại sao tôi lại nhớ đến cái gian bếp ám khói nhà mình và hình ảnh mẹ tôi rị mọ lo cơm chiều. Cái ơ đất màu đen sậm mới lạ làm sao, khó tả khi cái hơi nóng ấm trái tai. Món ăn ngon của mẹ tôi, dù kham khổ cũng phải đủ ngũ sắc và ngũ vị, nhưng món kho quẹt chỉ có màu vàng phù sa, thơm mùi nước mắm.
(Theo báo Sài Gòn tiếp thị)