Chuyện cái u xơ của chị em

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Bác sĩ ơi! hôm qua tôi đi khám định kỳ phát hiện có một cái u xơ. Mà lạ, tôi thấy trong người vẫn khoẻ…”, “Bác sĩ ơi! em bị u xơ tử cung, vậy còn có con được không...” Đây là những câu hỏi mà bác sĩ phụ khoa thường xuyên phải trả lời, lắm khi phải lặp lại hàng giờ để trấn an bệnh nhân, vì cứ nghe u là ai cũng sợ, sợ u là ung thư không chữa được, sợ không có chồng hay có con.

Không phải u nào cũng ác

Trước tiên cần nói về chữ u. U trong y khoa hàm ý chỉ có một khối trong cơ thể. U ở bộ phận nào thì gọi ngay tên u, ví như u mỡ nằm ở khối mỡ cơ thể, u da nằm ngay trên vùng da, u tuyến vú hiện diện ở nơi thể hiện niềm kiêu hãnh của nữ giới, u xơ tử cung trú ngụ ở tử cung... Hầu như u có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể con người. U có thể là bệnh lành tính, cũng có thể là bệnh ác tính, nôm na là ung thư.

Khi có một khối u xuất hiện trong cơ thể, dù ở bất kỳ đâu, điều lo sợ đầu tiên của bệnh nhân là có phải ung thư không? Bởi vì có khá nhiều trường hợp ung thư biểu hiện bằng một khối u. Tuy vậy cũng có một số khối u lại là bệnh lành tính hoàn toàn, và có thể nói ngay là lành tính sau khi khám bệnh chứ không cần phải mổ xẻ, bóc nó ra đem xét nghiệm coi là tổ chức lành hay ác rồi mới dám nói không phải ung thư (cái này gọi là thử thịt, hay sinh thiết). U xơ tử cung là một trong các loại u lành tính này.

Bệnh khá thường gặp

Cũng cần nói qua một chút về cơ thể. Tử cung là một cơ quan của bộ phận sinh dục nữ. Đây là nơi mà em bé cư trú trong lúc mẹ mang thai. Chúng ta hình dung nó như một cái túi, mà thành túi làm bằng cơ (thịt); cũng giống như dạ dày là túi cơ dùng chứa và xay thức ăn, tử cung là túi chứa em bé và cho phép bánh nhau bám vào để lấy chất dinh dưỡng từ máu mẹ cung cấp cho con trong suốt chín tháng mười ngày. Thành tử cung có bản chất là cơ nhưng vì một lý do nào đó có một hay nhiều vùng, thậm chí toàn bộ tử cung không còn là tổ chức cơ nữa mà thay bằng tổ chức xơ, lúc này xuất hiện một hay nhiều vùng xơ gọi là nhân xơ tử cung. Khi toàn bộ tử cung là xơ thì gọi là u xơ tử cung.

Nhân xơ tử cung thường xuất hiện vào khoảng tuổi 30 trở đi, gia tăng mạnh vào khoảng tuổi 40. Lý do hình thành nhân xơ tử cung thì cho đến nay vẫn còn chưa rõ ràng nhưng người ta thấy đây là bệnh khá thường gặp. Thống kê của Mỹ cho thấy khoảng 25% phụ nữ Mỹ da trắng và 50% phụ nữ Mỹ da đen có u xơ tử cung. Có lẽ có yếu tố di truyền can thiệp vì người ta thấy u có tính tái phát, cũng như xuất hiện có tính gia đình trong một số trường hợp. Không có số liệu chính xác tại Việt Nam, tuy nhiên có gần phân nửa số trường hợp phẫu thuật phụ khoa là vì lý do liên quan đến u xơ tử cung. Có một điều chắc chắn là estrogen – một trong hai nội tiết tố sinh dục nữ quan trọng – có vai trò thúc đẩy sự phát triển của u xơ tử cung. Chính vì vậy u phát triển mạnh trong độ tuổi sinh sản, nhất là khoảng gần mãn kinh là lúc có estrogen biến động nhiều và sẽ nhỏ lại hay không phát triển thêm sau mãn kinh (là lúc estrogen bị sụt giảm mạnh).

Có thể chung sống hoà bình với u

Khối nhân xơ tử cung có thể nằm ở mọi nơi của tử cung. Sự hiện diện của nhân xơ hầu như không gây ra dấu hiệu bất thường, khi khối u còn nhỏ. Chỉ có khối u trong lòng tử cung là thường hay gây rối loạn kinh nguyệt ngay ở giai đoạn đầu (thường gặp dạng rong kinh – kinh kéo dài ngày). Khi khối u phát triển nhiều, bản thân người bệnh có thể sờ thấy tử cung to ra, giống như đang có thai, lúc đó có thể gây ra thống kinh, cảm giác trằn nặng vùng bụng, đau do các cơ quan trong ổ bụng hay các dây thần kinh bị chèn ép; có thể làm bí tiểu hay có rối loạn đi tiêu. Khối u xơ quá to còn có thể gây khó khăn trong thụ thai, dễ bị sảy thai, sinh non hay sinh con nhẹ ký. Một tử cung có thai kèm với u xơ sẽ có hiện tượng khối u phát triển song hành với thai, lớn lên cùng thai do estrogen trong thai kỳ gia tăng đã làm khối u phát triển theo (khối u sẽ nhỏ lại sau sinh).

Do u xơ tử cung rất thường gặp qua khám phụ khoa định kỳ hay siêu âm bụng và hầu như không có triệu chứng gì khi khối u nhỏ nên nếu người bệnh có hiểu biết về bệnh thì không có gì phải lo lắng, vẫn có thể sống chung hoà bình với u. Chỉ can thiệp y tế khi u xơ tử cung gây ra biến chứng hay làm khó cho việc có thai. Một phụ nữ đã có đủ số con, có một khối u nhỏ không gây triệu chứng thì hầu như không cần điều trị gì. Một phụ nữ chưa có gia đình, có khối u nhỏ thì cũng vẫn có thể lập gia đình, chỉ can thiệp khi u quá to và sau một khoảng thời gian vẫn chưa có thai tự nhiên. Một khối u xơ tử cung dù to, nếu chưa có bất kỳ biến chứng, vẫn có thể không cần điều trị.

(Theo  ThS.BS Đặng Lê Dung Hạnh // SGTT Online)