Thức ăn nào cũng vậy, có mặt lợi cũng có mặt hại. Vì vậy nguyên tắc ăn uống hợp lý nhất là phải đa dạng thực phẩm để bổ sung dinh dưỡng và cơ thể nhận được đủ dưỡng chất với tỷ lệ cân đối. Ăn vừa đủ và chừng mực là một nguyên tắc giúp sống lâu và sống khoẻ, để có thể thưởng thức nhiều món ngon vật lạ trên thế gian.
Ngon, bổ, lẹ
Rất có thể trẻ đến đông chỉ vì thích không khí mát mẻ của nhà hàng. Ảnh: H.T |
Thức ăn nhanh (fastfood) là một đặc trưng của lối sống công nghiệp hiện đại bận rộn, việc ăn uống tiêu tốn ít thời gian và công sức. Một số thức ăn nhanh đặc trưng du nhập từ nước ngoài vào nước ta là hamburger Lotteria, gà rán KFC, Jollibee, bánh pizza, bánh mì sandwich kẹp đồ nguội, hotdog… Thức ăn nhanh đã được “Việt hoá” thì có cơm trộn, mì trộn, xôi mặn…Hamburger là một chiếc bánh mì sandwich kẹp với một hoặc hai miếng thịt xay chiên giòn, ít cà chua và rau xàlách, gia vị đi kèm là tương ớt, tương cà chua hoặc xốt khác… Nước uống kèm theo thường là nước ngọt có gas. Những miếng thịt gà to bọc bột xù chiên giòn, khoai tây chiên và ly coke là một bộ KFC cổ điển. Hotdog là bánh mì ổ mềm kẹp hai cây xúc xích chiên. Bánh pizza làm từ bột nướng phối trộn các loại phômai, jambon, xúc xích, thịt xốt… Mỗi khẩu phần này có thể cung cấp 1.200 – 1.600kcal, gần đủ năng lượng cho một nhân viên văn phòng làm việc trong ngày.
Với nguyên liệu và cách chế biến như trên, có thể nhận thấy đặc điểm chung của thức ăn nhanh là nhiều đạm, nhiều béo, ít rau. Các chuyên gia trong lĩnh vực thực phẩm cho biết, dầu được sử dụng để chiên rán KFC là dầu được hydro hoá, có khả năng kích thích sự thèm ăn và gây ra tình trạng “nghiện”. Chế biến của các món này rất ngon miệng, một người có thể dùng một lúc hai, ba suất. Đây là điều kiện để làm tăng năng lượng dư thừa, là nguồn gốc gây ra chứng béo phì, nhất là trong cuộc sống tất bật thiếu thời gian và sự vận động thể chất hiện nay.
Thật ra, không ai phủ nhận sự ngon lành và tiện lợi mà thức ăn nhanh mang lại cho con người. Bằng chứng là các nhà hàng thức ăn nhanh mọc lên ngày càng nhiều và luôn tấp nập. Hình ảnh một người vừa đi vừa xách túi thức ăn nhanh hoặc vừa chạy xe vừa ăn rất phổ biến ở các nước phương Tây, còn ở Việt Nam thì đa số là thưởng thức tại chỗ ở các nhà hàng máy lạnh. Các bạn trẻ là đối tượng chính của dạng thực phẩm công nghiệp này, và các nguy cơ cho sức khoẻ luôn “rình rập” các “fan cuồng nhiệt” của thức ăn nhanh.
Vì vậy, bạn cần phải biết ăn một cách hợp lý loại thức ăn này.
Cần ăn một cách “có nguyên tắc”
Một đùi gà rán hoặc một phần bánh mì bò bíptết trung bình cung cấp đến 800kcal (trong đó có 80g chất béo). Riêng phần bò bíptết thêm patê, jambon, trứng gà, xíu mại cho đến 1.200kcal (chứa khoảng 120g chất béo). Một phần fastfood ba cánh gà tẩm bột chiên giòn chứa đến 1.000kcal (trong đó có trên 100g chất béo). Một phần hamburger rải mè chứa đến 200g đạm thịt (bò, gà, heo), cung cấp 1.200kcal nếu tính thêm cả ly nước ngọt hoặc cốc càphê đen. Một chiếc bánh pizza nhỏ có nhân jambon, xúc xích, hải sản và thịt sốt có khi chứa đến 1.500kcal. |
Đối diện một hộp thức ăn nhanh còn nóng hổi, bạn hãy từ từ thưởng thức nó. Hãy ăn chậm, nhai kỹ nhiều lần để thưởng thức trọn vẹn cảm giác khoái khẩu, đồng thời việc đưa thức ăn từ từ vào dạ dày sẽ giúp cơ thể có thời gian tăng đường huyết, tạo cảm giác no và chúng ta sẽ không cần thiết dùng thêm một suất nữa. Nếu ăn nhanh, sẽ có nguy cơ đã ăn vào quá nhiều trước khi có cảm giác no. Hãy gọi ly nước ngọt nhỏ để phối hợp với loại thức ăn chiên khô khan làm tăng khẩu vị cho bữa ăn, nhưng đừng đổi thành ly lớn như lời mời của các cô bán hàng nhé. Nếu bạn không cần bồi dưỡng tích cực thì bình thường chỉ nên dùng một suất thôi nhé. Nếu còn đói, hãy ăn thêm thức ăn khác như tô bún nước trong ít thịt nhiều giá, trái cây… Bữa ăn kế tiếp trong ngày cần nhớ là chúng ta đã ăn nhiều đạm và béo, thiếu rau và vitamin, vì vậy nên bù lại bằng bữa ăn đủ chất bột đường, ít đạm, hạn chế tối đa chất béo bằng cách ăn món hấp, luộc; ăn thêm nhiều rau và trái cây ít ngọt. Nếu đã có cơ thể cân đối, bạn có thể mỗi tuần hai ba lần ghé vào hàng thức ăn nhanh. Còn một khi đã thừa cân, phải rất cân nhắc khi chọn loại thức ăn không phù hợp này.
Các bà mẹ chính là người cần tỉnh táo và “cầm trịch” để trẻ em không sử dụng thức ăn nhanh một cách thường xuyên, vì sự mất cân đối trong thành phần dinh dưỡng của thức ăn nhanh sẽ ảnh hưởng xấu đến sự tăng trưởng của cơ thể khi sử dụng lâu dài. Có thể trẻ không chỉ mê gà rán mà còn thích được vui chơi tại nhà hàng mát mẻ hoặc được cùng ăn với bố mẹ…
Một đặc trưng của thức ăn nhanh là càng ăn càng ghiền, vì vậy cần kiên quyết từ đầu. Nên tập thói quen ăn uống cho trẻ ngay khi còn nhỏ. Nếu trẻ quá ghiền thức ăn nhanh thì chúng ta phải giải thích rõ ràng các tác hại để hạn chế các đòi hỏi, yêu cầu quá đáng của trẻ. Cần quy định rõ ràng mỗi tuần chỉ được ăn một hoặc hai lần chẳng hạn, và cố gắng thực hiện đúng như vậy.
BS CK1 Đào Thị Yến Thủy Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM
(Theo SGTT Online)