"Tọa thảo lương mô", hay "Những phương pháp tốt khi sinh đẻ", là một phần trong pho Lãn Ông Tâm Lĩnh của Hải Thượng Lãn Ông. Trong lời nói đầu Hải Thượng Lãn Ông ghi lại rằng: Quy luật sinh hóa của thiên nhiên rất mầu nhiệm, âm dương bốn mùa sinh trưởng hóa sinh, vạn vật đều có sự phân biệt khác nhau, huống gì đối với con người há không có sự nuôi dưỡng chu đáo hay sao?
Hải Thượng Lãn Ông đã đưa ra 10 điều khuyên dạy khi sinh đẻ:
1. Có thai và sinh đẻ là hiện tượng tự nhiên bình thường của phụ nữ, nếu thai phụ khỏe mạnh, khí huyết sung túc, tinh thần đầy đủ, thư thái thì việc sinh đẻ tự nhiên như người ngủ tỉnh dậy, thai có xu thế tự nhiên tìm đường ra. Nếu thai yếu thì nên bổ khí dưỡng huyết. Khi sinh đẻ cần được bà đỡ lành nghề, sản phụ không nên rặn sớm quá.
2. Khi sắp sinh, sản phụ cần an tâm định chí, thoải mái tự nhiên, đừng lo sợ, cần ăn uống đầy đủ nghỉ ngơi sinh hoạt tự nhiên, gắng chịu đau. Bình thường thì đến thời điểm chín muồi thì tự nhiên đẻ như người đi đại tiện, như quả chín tự nhiên rụng.
3. Người đỡ không được thấy sản phụ kêu đau mà ép rặn (đẻ) sớm quá, đến khi thai xuống, sản phụ không còn sức rặn để đẩy thai ra.
4. Khi sắp đẻ không nên nằm co mà ngủ, nên gượng dậy đi lại trong phòng.
5. Đến lúc đẻ cần đẻ tự nhiên không nên thúc giục, sản phụ mà rặn đúng lúc giống như chờ cho quả chín thì cuống sẽ rụng tự nhiên.
6. Cần chọn bà đỡ trung hậu, lão thành, tác phong thư thả, bình tĩnh.
7. Người đỡ cần biết phân biệt giữa tình trạng cơn đau giục giã với tình trạng sắp đẻ thật sự.
8. Sản phụ phải giữ sức đừng vội rặn sớm quá mà đuối sức, đợi khi con tới cửa mình thì chỉ rặn một hơi là con ra.
9. Sắp đẻ chớ nên bói toán, cầu cúng mà hoang mang.
10. Sắp đẻ nên ăn cháo trắng đặc nhừ, đừng ăn đồ cứng, lạnh khó tiêu, đừng để đói khát nhưng chớ ăn no mà chỉ để hơi đói là tốt.
Hải Thượng Lãn Ông còn chỉ ra 7 nguyên nhân làm khó đẻ:
1. Vì nhàn rỗi quá làm cho khí huyết kém lưu thông. Thường thấy phụ nữ nông thôn lao động chân tay lại đẻ dễ.
2. Vì bồi dưỡng ăn uống thừa quá. Thường thấy phụ nữ ăn uống sinh hoạt bình thường lại đẻ dễ.
3. Vì ham dâm dục làm thai động hao tổn khí huyết. Thường 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai dễ bị ảnh hưởng hơn.
4. Vì lo sợ hoang mang.
5. Vì nhút nhát, nhất là ở sản phụ đẻ con so, hoặc sản phụ tuổi cao.
6. Vì quá sợ hoảng hốt, vội rặn sớm thai ra không bình thường.
7. Vì đuối sức rặn sớm quá.
( theo Thanhnien online )