Rắc rối từ những cái “gai”

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Gai cột sống là một nỗi ám ảnh và lo lắng của rất nhiều người, nhất là độ tuổi trung niên. Nhưng gai mọc có “nhổ” được không và điều trị như thế nào? Bác sĩ Lê Binh - BS Chuyên khoa II, Khoa Vật lý phục hồi chức năng, Bệnh viện Hồng Ngọc đã chia sẻ đôi điều về vấn đề này. 

Gai xương mọc thế nào?

Bác sĩ Lê Vinh cho biết, từ độ tuổi 40 trở lên, thoái hóa cột sống là điều chắc chắn xảy ra ở đốt sống nào chịu trọng tải lớn nhất của cơ thể, ở đốt sống cổ là đốt 5 và đốt 6, ở thắt lưng là đốt sống 4 và đốt sống 5. Đây cũng chính là nguyên nhân làm cho vỏ ngoài của đĩa đệm giòn và nứt ra, gây thoát vị đĩa đệm, từ đó sinh ra đau thần kinh tọa, hội chứng cổ - vai - gáy, gai cột sống.

Nguyên nhân gây gai cột sống cũng còn phụ thuộc vào yếu tố môi trường và gia đình. Nếu trong gia đình có người thân bị gai cột sống thì sẽ có nguy cơ khớp bị thoái hóa sớm hơn. Gai cột sống cũng dễ xảy ra đối với những người phải khuân vác nặng, ngồi nhiều, đứng nhiều… Bệnh cũng thường gặp ở người cao tuổi khi cột sống bắt đầu thoái hóa và thường phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Tuy nhiên, nữ giới ở tuổi mãn kinh cũng cần phải cảnh giác với những cái gai này.

Khi chụp X quang, để xác định bệnh, trên phim X quang sẽ nhìn thấy độ đậm của xương cô đọng và nhìn thấy mỏ xương nhô ra, đó chính là gai xương. Gai xương này có thể lan tỏa hết cột sống. Triệu chứng của gai xương ở cột sống là đau thắt lưng, đau vai hoặc cổ, lan xuống cánh tay, tê tay… Phần lớn gai cột sống gây đau là do tiếp xúc với dây thần kinh hoặc các xương đốt sống khi cử động. Còn nếu không có sự đụng chạm gì tới hệ thần kinh thì gai cột sống không gây ra rắc rối gì cả.  

Bác sĩ Lê Vinh cũng cho biết thêm, nhiều trường hợp tuổi còn trẻ nhưng đã đau lưng, đi khám mới phát hiện ra là bị gai đôi cột sống bẩm sinh. Nhưng nhiều người không phân biệt được gai đôi cột sống bẩm sinh và gai cột sống do thoái hóa, họ thường nghĩ đó đều là gai cả, nên đều đáng lo như nhau. Nhưng sự thực thì không đáng lo như vậy, nguyên nhân của gai đôi là do bẩm sinh, bệnh nhân có thể chung sống hòa bình với loại gai này. Còn gai cột sống do thoái hóa thì cần phòng tránh và chữa trị đúng hướng để tránh bệnh nặng thêm.

Điều trị và phòng tránh

Gai đôi cột sống bẩm sinh: Gai đôi nếu lớn quá sẽ thoát tổ chức thần kinh, động mạch máu, tổ chức thần kinh thuộc tủy sống. Nếu bị như vậy thì phải mổ để trám cơ. Nhưng đa phần gai đôi cột sống bẩm sinh không gây nguy hiểm, những trường hợp nhẹ không cần thiết phải dùng thuốc giảm đau và có thể chung sống với gai. Tuy nhiên, Bác sĩ Vinh lưu ý, khi bị đau bệnh nhân nên dùng phương pháp vật lý trị liệu để làm giảm đau. Không như những trường hợp gai cột sống do thoái hóa, bệnh nhân gai đôi cột sống bẩm sinh có thể chơi thể thao bình thường (chỉ lưu ý độ tuổi để chơi những môn thể thao phù hợp) và không chơi trong khi bị đau.

Gai cột sống do thoái hóa: Gai cột sống là quá trình lão hóa tự nhiên theo thời gian, tuổi tác, do đó rất khó tránh khỏi. Bệnh chủ yếu gặp ở những người từ 40 tuổi trở lên, là bệnh thường gặp và không gây nguy hiểm. Hiện không có phương pháp nào chữa khỏi hoàn toàn, cũng không có thuốc nào có thể làm những cái gai này biến mất, và cũng không cần phải “nhổ” gai khi bệnh còn nhẹ. Chỉ phải mổ khi gai chèn ép vào tủy, làm hẹp các ống tủy hoặc các rễ thần kinh ở cột sống. Hơn nữa, không phải cứ lấy gai hết là bệnh sẽ hết vĩnh viễn vì gai mới có thể mọc lại ở ngay vị trí cũ. Do đó, tốt hơn hết là nên phòng bệnh ngay khi có các dấu hiệu nhức mỏi, đau buốt vùng bả vai, gáy, sống lưng, thắt lưng, nhất là khi các dấu hiệu này đã tái diễn nhiều lần.

Tuy nhiên, cũng có nhiều người bị gai cột sống nhưng lại hoàn toàn không đau và khỏe mạnh. Nguyên nhân là do họ biết cách giữ cho cột sống khỏe, không thực hiện các động tác gây đau như cúi, khom, đứng ngồi lâu… Trên thực tế, nhiều bệnh nhân thường bị ám ảnh bởi hình ảnh cái gai xương trong phim chụp, nên có tâm lý là cứ đòi mổ để “gọt” đi. Theo Bác sĩ Vinh, phương pháp tốt nhất và an toàn đối với việc điều trị những cái gai này là người bệnh nên điều trị bằng phương pháp vật lý trị liệu và phòng tránh.

Vật lý trị liệu là biện pháp hữu hiệu giúp tăng cường sức khỏe cho cơ và dây chằng, giữ cho cột sống luôn vững chắc, khi cột sống khỏe thì người bệnh sẽ không bị đau nữa. Phương pháp vật lý trị liệu yêu cầu phải đúng kỹ thuật, và phải do các bác sĩ chuyên khoa khám và điều trị. Cụ thể là giảm đau bằng điện trị liệu và siêu âm trị liệu, có thể bằng dòng điện ngược chiều hoặc bằng những dòng xung tần số thấp và trung bình; kéo giãn cột sống bằng máy… Bên cạnh đó, có thể điều trị bằng xoa bóp và bài tập thể dục trên giường (nằm sấp, nằm ngửa, bò) cho cột sống (xem hình hướng dẫn) và bơi. Cần tránh những môn thể thao nặng, buộc cột sống phải chịu một trọng lượng lớn, như đẩy tạ, nhảy cao… Đối với cả hai trường hợp gai đôi cột sống bẩm sinh và gai cột sống do thoái hóa, khi đau cấp tính cần được áp nóng hai lần vào buổi sáng và buổi chiều, mỗi lần áp nóng chừng 20 phút. Áp nóng thường bằng túi chườm, bó nến, đèn hồng ngoại. Dân gian thường làm bằng lá ngải cứu có thêm chút muối.

Phòng tránh: Luôn giữ cho lưng thẳng, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu khi làm việc, tránh khom lưng, khuân vác hay nhấc vật nặng… để không gây áp lực lên cột sống. Bổ sung canxin bằng cách ăn uống đầy đủ các thực phẩm giàu canxi, luyện tập cho cơ thể dẻo dai, cột sống chắc khỏe.

(Theo Báo Doanh nhân)