Thư giãn để trí não nghỉ ngơi

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Minh họa: Khều.

Bài “Tái huấn luyện” cho não, TBKTSG số ra ngày 21-5-2009, đã đề cập đến việc tập luyện để não luôn hăng say làm việc. Bài viết dưới đây cung cấp thêm một phương pháp tập luyện khác, giúp cho trí não nghỉ ngơi hoàn toàn, nhằm phục hồi những năng lượng đã mất.

Muốn cho cơ thể khỏe mạnh, cơ bắp căng phồng, nở nang, xương cốt rắn chắc… chúng ta phải tập những bài tập về thể lực nặng nề. Ngược lại, để tinh thần mạnh mẽ, trí tuệ minh mẫn thì phải tập tĩnh tại, tập làm sao cho suy tư dừng lại, vắng bặt tất cả những ý nghĩ thị phi, lao xao của cuộc sống bận rộn này.

Thông thường, những bài tập động, vận dụng cơ bắp như aerobic, những bài tập thể dục theo tiếng nhạc, tập tạ, chạy bộ, bơi lội, tennis… được ưa chuộng, vì dễ tập luyện và phù hợp với lối sống năng động hàng ngày. Những bài tập thể lực giúp các cơ nở nang, săn chắc, tạo được một vóc dáng khỏe mạnh, nhanh nhẹn, tươi trẻ, và dĩ nhiên khiến người tập trở nên tự tin hơn trong giao tế cũng như trong công việc.

Tập luyện về cơ bắp, ngoài việc giúp cơ thể “thể chất” khỏe mạnh còn làm cho cơ thể tiết ra những nội tiết tố có ích, đặc biệt là morphin nội sinh, có khả năng hóa giải phần nào stress mà ta phải gánh chịu hàng ngày. Tuy nhiên, chỉ tập luyện động như đã trình bày thì chưa đủ vì sẽ không có những “khoảng lặng” để cho hệ thần kinh được yên tĩnh, tái tạo và bồi bổ thêm năng lượng tinh thần, giúp cho tinh thần mạnh mẽ và trí tuệ minh mẫn.

Để đạt được điều này, chúng ta phải tập những phương pháp tĩnh bao gồm thư giãn và thiền định. Đây là những phương pháp tập khá đơn giản nhưng lại rất khó thực hiện với những người quá năng động, luôn luôn suy nghĩ và muốn cử động chân tay (tâm viên ý mã). Tuy nhiên, nếu quyết tâm và kiên trì tập luyện, chúng ta sẽ thành công. Bài viết này trình bày tóm tắt một phương pháp luyện tâm trí. Đó là nghệ thuật thư giãn.  

Thư giãn là phương pháp giúp cho cơ thể và trí não nghỉ ngơi tuyệt đối, nhằm phục hồi lại những năng lượng đã mất cũng như giúp cho não được nghỉ ngơi chủ động vì khi ngủ hoặc nằm nghỉ bình thường chúng ta vẫn không ngừng suy nghĩ, nghĩa là não vẫn phải làm việc liên tục. Có thể tiến hành phương pháp thư giãn ở bất cứ nơi đâu và bất cứ lúc nào với một vài điều kiện đơn giản như có một không gian yên tĩnh, có thể nằm trên giường hay trên nền nhà, trải một chiếc đệm đủ dày (không để lạnh vùng lưng khi tiến hành thư giãn).

Cần một chiếc gối có độ cao phù hợp, một chiếc khăn choàng qua bụng (việc giữ ấm vùng bụng rất quan trọng vì vùng bụng và vùng dưới rốn là nơi chứa đựng nguyên khí toàn thân). Nhiệt độ trong phòng không được quá lạnh hoặc quá nóng, làm sao giữ cho nhiệt độ phù hợp với người thực hiện thư giãn. Nên tắm rửa cơ thể thật sạch, nếu có thể, khi tắm sử dụng thêm một ít hương liệu để cho thần kinh được thư giãn. Mặc những loại quần áo rộng rãi, thoáng mát.

Tiến hành thư giãn bằng cách nằm ngửa, giữ cho người thẳng, hai tay buông thõng, đầu gối lên chiếc gối, mắt nửa nhắm nửa mở, đầu óc không suy nghĩ gì cả. Bắt đầu tưởng tượng cơ thể như dán sát xuống mặt giường và tập trung tâm trí vào hai bàn chân, từ từ duỗi căng hai bàn chân, quay vòng hai bàn chân theo chiều kim đồng hồ và ngược lại, sau đó đặt bàn chân về vị trí cũ và thư giãn hai bàn chân. Tiếp theo, gồng cứng hai chân (từ đùi xuống cẳng chân) trong vài giây rồi thư giãn hai chân tối đa. Co rút vùng cơ mông và “nhíu hậu môn” (tự co thắt cơ vòng hậu môn) trong vài giây rồi lại thư giãn hoàn toàn. Tiếp tục như thế với nhóm cơ vùng lưng, cơ vùng bụng, cơ hai tay, cơ hai vai, cơ cổ, cơ mặt, cơ vùng đầu, mặt (nhăn mặt thật mạnh sau đó thư giãn trở lại)…

Sau khi đã kiểm soát vấn đề co cơ toàn thân, biết chắc toàn thân đã được thư giãn, chúng ta tiến hành bước thứ hai là tập trung tư tưởng vào vùng đầu và tưởng tượng đầu ta “hoàn toàn thư giãn, nặng dần, và ấm lên”. Tiếp đến là tưởng tượng mặt ta “hoàn toàn thư giãn, nặng dần và ấm lên”, rồi tiếp tục tưởng tượng như thế ở vùng cổ, vùng vai, vùng hai tay, vùng bụng, vùng lưng, thắt lưng, vùng cơ quan sinh dục, chân phải, chân trái và cuối cùng toàn thân ta “hoàn toàn thư giãn, nặng dần và ấm lên”.

Duy trì sự tưởng tượng như vậy cho đến khi toàn thân thực sự thư giãn. Cảm giác thư giãn trọn vẹn là cảm giác rất dễ chịu, cơ thể nhẹ nhàng, bồng bềnh, hầu như không còn trọng lượng nữa. Giữ trạng thái này càng lâu càng tốt, đừng để những ý nghĩ khác xen vào (vì nếu có một ý nghĩ khác xen vào thì ngay lập tức cơ thể sẽ bị co cứng ở một bộ phận nào đó!). Tuy nhiên, giai đoạn đầu rất khó để kiểm soát ý tưởng, hãy để ý tưởng tự xuất hiện và tan biến, đừng tập trung suy nghĩ về chúng, luôn nhẩm trong đầu câu “toàn thân hoàn toàn thư giãn, nặng dần và ấm lên”.

Nên tập mỗi ngày hai lần, vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi ngủ. Thời gian thư giãn tùy điều kiện của mỗi người, có thể kéo dài 20-30 phút hoặc lâu hơn nữa. Nếu đã tập luyện thuần thục lâu ngày, ở giai đoạn này chúng ta có thể không còn suy nghĩ gì nữa, tâm trí sẽ vắng bặt tất cả tư tưởng. Và khi đã tập luyện nhuần nhuyễn, chúng ta có thể tập luyện thư giãn với thời gian rất ngắn, khoảng 5-10 phút cũng đủ và có thể thực hiện thư giãn ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào với nhiều tư thế khác nhau, có thể thư giãn ngay trên ghế trong văn phòng làm việc (khi có điều kiện), trong sân bay khi đang chờ đợi chuyến bay, tranh thủ thư giãn trong thời gian nghỉ giữa hai buổi họp... Khi sự thư giãn đạt đến mức độ nêu trên, lúc đó cơ thể và tinh thần đã được nghỉ ngơi trọn vẹn.

Sau khi thư giãn xong, đưa cơ thể về lại với trạng thái sinh hoạt bình thường, chúng ta sẽ cảm thấy sức khỏe toàn thân sung mãn, tinh thần tươi mới, mạnh mẽ, hưng phấn, năng lượng tinh thần bị tiêu hao đã được hồi phục một cách nhanh chóng, giúp chúng ta thêm yêu người, yêu cuộc sống, làm việc trở lại với niềm hạnh phúc và chắc chắn hiệu quả sẽ cao hơn.

__________________________________________

(*) Nguyên Phó viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM

(Theo BS.Lê Hùng // Thời báo kinh tế Sài Gòn)