Xe sạch chưa có đất

Trong công văn 7109/BTC-CST đầu tháng 6 vừa qua của Bộ Tài chính có hướng dẫn, xe chạy bằng hỗn hợp xăng và nhiên liệu sinh học là loại có thiết kế tỷ lệ xăng pha trộn không quá 70% tổng số nhiên liệu sử dụng tính theo đơn vị thể tích. Loại xe đáp ứng được tiêu chí này sẽ được hưởng ưu đãi chỉ phải đóng thuế TTĐB bằng 70% mức thuế áp dụng cho xe cùng loại.

Bộ Tài chính cũng cho rằng, các loại xe chạy bằng động cơ xăng kết hợp sử dụng động cơ điện chạy bằng năng lượng điện do chuyển hóa từ nhiên liệu xăng như các loại xe Lexus dòng hl, Toyota Prius, Camry Hybird, Honda Insight hay các loại xe sử dụng động cơ điện do máy phát điện chạy xăng là những loại xe chạy hoàn toàn bằng xăng, không phải là xe “chạy bằng xăng kết hợp với năng lượng điện” nên không được hưởng ưu đãi về thuế TTĐB theo quy định.

Trước đó, vào cuối tháng 12/2009, Bộ Tài chính đã có văn bản lấy ý kiến các nhà sản xuất ô tô cùng các cơ quan hữu trách khác về vấn đề này. Trong thời gian từ đó đến nay, góp ý cho Bộ Tài chính, Hiệp hội các doanh nghiệp ô tô Việt Nam (VAMA) và nhiều chuyên gia đã thẳng thắn cho rằng, với quy định rạch ròi như trên thì không có bất cứ loại xe nào đạt tiêu chí để được hưởng thuế TTĐB ở mức 70% so với các động cơ thông thường dùng xăng thuần túy khác.

Một doanh nghiệp ô tô cho hay, trên thực tế, tại Việt Nam mới đang bắt đầu sử dụng xăng ethanol với tỷ lệ 5%, tức là pha chế thêm 5% nhiên liệu sinh học vào xăng. Nhưng các bước sử dụng cũng mới vừa hoàn tất giai đoạn thử nghiệm tại Hà Nội và TP.HCM để chuẩn bị mở rộng ra tiêu thụ thương mại ở 5 thành phố lớn là Hà Nội, Hải Phòng TP. HCM, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Ngoài ra, việc sản xuất nhiên liệu sinh học đại trà tuy được nhắc đến nhiều nhưng cũng mới ở các giai đoạn đầu tư, chưa có sản phẩm chính thức. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam hiện đang triển khai xây dựng 3 dự án có quy mô tổng cộng lên tới 240 triệu USD, gồm nhà máy bio – ethanol Bình Phước công suất 100 triệu lít ethanol/năm; dự án ethanol Dung Quất với công suất 100 nghìn m3 ethanol/năm và dự án ethanol Phú Thọ cũng có công suất 100 nghìn m3/năm. Tuy nhiên, bước đường để nhiên liệu sinh học được sử dụng với tỷ lệ 30%, tương đương E30 chắc chắn còn khá xa bởi ngay Thái Lan cũng mới đang sử dụng ở mức E20. Điều đó đồng nghĩa với việc nếu đi theo hướng sử dụng xăng sinh học để đạt được tiêu chuẩn có thiết kế tỷ lệ xăng pha trộn không quá 70% tổng số nhiên liệu sử dụng tính theo đơn vị thể tích sẽ còn rất lâu.

Trên một góc độ kỹ thuật khác, việc các dòng xe hybird sử dụng các động cơ lai bao gồm cả xăng và điện cũng gặp những khó khăn về mặt kỹ thuật để tính toán tỷ lệ xăng tiêu thụ. Theo các hãng ô tô, do động cơ lai không được chế tạo có bình ắc quy điện riêng và bình xăng riêng để đo đếm được tỷ lệ cụ thể sử dụng bao nhiêu xăng, bao nhiêu điện so với các xe chạy xăng thông thường trên cùng một quãng đường nên việc tính toán cũng khó. “Nguyên tắc của động cơ lai xăng điện là điện được sinh ra và tích lại từ việc hoạt động của động cơ xăng. Trong quá trình vận hành ổn định với vận tốc thích hợp thì động cơ điện sẽ hoạt động. Động cơ xăng cũng được tự động kích hoạt lại trong các điều kiện khởi động, tăng tốc”, một chuyên gia ô tô cho biết và nói, rất khó xác định được cùng một quãng đường xe hybird sử dụng bao nhiêu xăng, bao nhiêu điện vì còn tùy thuộc vào người lái”.

Như vậy, dù có lắp động cơ hybird thì cũng không chắc chắn là đã đáp ứng được tiêu chuẩn sử dụng dưới 70% nhiên liệu xăng so với các dòng xe khác trên cùng một quãng đường. Việc Bộ Tài chính không chấp nhận cho các dòng xe hybird đang nhập khẩu vào Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế TTĐB cũng đã khẳng định điều này.

Như vậy, dù có khuyến khích sử dụng nhiên liệu sạch, động cơ sạch để giảm ô nhiễm môi trường thì các doanh nghiệp cũng không thể với tới các ưu đãi này.