Cửa mở nhưng không dễ vào

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hôm nay, 1-10-2009, Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) chính thức có hiệu lực. Có thể nói, VJEPA mở ra cánh cửa lớn vào thị trường Nhật Bản đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, các nhà xuất khẩu trong nước có đặt chân được vào thị trường này không lại là chuyện khác.

Nông sản xuất khẩu có lợi nhất

Trong cuộc trao đổi hôm 25-9, ông Lê Triệu Dũng, Trưởng phòng ASEAN thuộc Vụ Chính sách thương mại đa biên, nói với TBKTSG rằng, có 23 trên tổng số 30 mặt hàng nông - lâm - thủy sản có giá trị xuất khẩu cao nhất của Việt Nam sang thị trường Nhật sẽ được hưởng thuế suất 0% ngay lập tức khi hiệp định có hiệu lực. Các mặt hàng còn lại sẽ được hưởng thuế suất theo lộ trình giảm dần đến 0% trong vòng 10 năm.

Theo VJEPA, trong số 2.020 dòng thuế nông sản, Nhật cam kết xóa bỏ thuế quan ngay với 784 dòng khi hiệp định được thực thi. Trong đó 451 dòng đã có thuế suất MFN (quy chế tối huệ quốc) 0% và 333 dòng có thuế suất từ 1,2-21% sẽ giảm về 0% ngay.

Điểm nổi bật nhất là VJEPA tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường xuất khẩu hàng hóa nông - lâm - thủy sản sang thị trường Nhật vì nước này cam kết cắt giảm thuế đối với các mặt hàng này tương đương với khoảng 83,8% giá trị nông sản xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật trong 10 năm tới.

Ngoài ra, Nhật còn loại bỏ thuế quan ngay với 69,6% giá trị thương mại và các mức ưu đãi áp dụng cho Việt Nam thuộc loại cao nhất trong số các hiệp định đối tác kinh tế giữa Nhật với các nước ASEAN, theo Vụ Chính sách thương mại đa biên. Lộ trình có thể kéo dài từ 3-15 năm tùy thuộc vào từng nhóm sản phẩm.

Khi hiệp định có hiệu lực, thủy sản cũng được hưởng ngay mức thuế 0% và do vậy, nó mở ra những cơ hội lớn cho mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bước vào thị trường Nhật. Theo nội dung hiệp định, trong số 330 mặt hàng thủy sản, có 64 mặt hàng có cam kết giảm thuế về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực.

Tuy vậy, trừ 28 mặt hàng có thuế suất MFN là 0% từ trước và tám mặt hàng có thuế suất GSP là 0% đang áp dụng cho Việt Nam thì thực chất chỉ có 28 dòng thuế được giảm thuế về 0%. “Tuy chỉ có 28 sản phẩm nhưng hầu hết có ý nghĩa đối với lợi ích xuất khẩu thủy sản cho các doanh nghiệp Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản của 28 sản phẩm này chiếm tới 71% xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản. Trong đó, đáng kể nhất là các sản phẩm tôm sú, tôm chế biến, ghẹ, cua”, ông Dũng phân tích.

Vấn đề nằm ở “đôi chân”

Tuy nhiên, chuyên gia cố vấn cao cấp của Jetro, ông Ken Arakawa, cho biết đây là một cuộc chơi với những luật chơi rõ ràng và điểm then chốt là doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng lợi thế VJEPA mang lại để có thể cạnh tranh.

Ông Arakawa, người nhiều năm đóng vai trò cố vấn cho Chính phủ Nhật Bản về các vấn đề đầu tư và thương mại, khuyến cáo các nhà xuất khẩu Việt Nam phải tự nâng cao chất lượng sản phẩm và vệ sinh an toàn thực phẩm nhằm vượt qua các hàng rào kỹ thuật rất khắt khe để có thể đặt chân vào thị trường Nhật.

Ông nói, VJEPA được thông qua nghĩa là cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật sẽ được mở rộng hơn, song doanh nghiệp Việt Nam có xâm nhập được thị trường khó tính này hay không chủ yếu phụ thuộc vào chính nhà xuất khẩu.

“Chúng tôi yêu cầu hàng hóa xuất khẩu vào thị trường Nhật phải có chất lượng tốt, nếu yếu tố này không đảm bảo thì hàng của các bạn sẽ không thể bán ở Nhật. Đối với công ty Nhật, chất lượng và an toàn vệ sinh chả khác nào danh dự của công ty vậy”, ông Arakawa nói với TBKTSG.

Ông Dũng phân tích, bên cạnh các ưu đãi thuế quan đối với hàng hóa xuất khẩu của mỗi nước mà hai bên cam kết, VJEPA sẽ tạo ra một hành lang pháp lý chặt chẽ hơn, minh bạch hơn cho môi trường đầu tư.

Để thâm nhập được vào thị trường Nhật, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam phải thỏa mãn đầy đủ các tiêu chuẩn phía nhập khẩu đưa ra. Mặt hàng nông sản chiếm tỷ trọng nhập khẩu lớn của Nhật Bản, cùng với mức thuế suất đặc biệt ưu đãi trong VJEPA là cơ hội cho Việt Nam, tuy nhiên doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam nếu không chú ý đến tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm thì không thể bước chân vào thị trường Nhật.

(Theo Thành Trung // Thời báo kinh tế Sài Gòn)