Phát triển kinh tế HTX ở Phú Yên

Tuy nhiên, còn không ít HTX gặp khó khăn, đòi hỏi các ngành, các cấp quan tâm thực hiện các chính sách khuyến khích đối với kinh tế tập thể để HTX phát triển ổn định, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Mô hình HTX hình thành rộng khắp ở Phú Yên từ những năm 78-80 của thế kỷ trước. Khi nền kinh tế nước ta chuyển sang cơ chế thị trường, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các HTX ở Phú Yên gặp không ít khó khăn, song vẫn duy trì và phát triển, khẳng định vai trò không thể thiếu trong đời sống kinh tế - xã hội của địa phương. Toàn tỉnh hiện có 143 HTX với hơn 203 nghìn xã viên tham gia, hoạt động hầu hết các lĩnh vực kinh tế. Trong đó, có 93 HTX nông nghiệp đang giữ vai trò tích cực trong việc phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nơi có hơn 78% số dân của tỉnh sinh sống. Kinh tế HTX ở Phú Yên đang giải quyết việc làm cho 162 nghìn lao động, chiếm 35,6% số lao động trong nền kinh tế địa phương, đóng góp 10% GDP của tỉnh. Trên địa bàn tỉnh có nhiều HTX hoạt động hiệu quả mà tiêu biểu là HTX nông nghiệp - kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (Tây Hòa) năm 2006 được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Tuy nhiên, số HTX như trên không nhiều, chỉ chiếm 6,3%; trong khi đó, số HTX hoạt động cầm chừng, xếp loại trung bình chiếm 52,5% và 6,3% số HTX thuộc loại yếu kém. Ðây là những HTX đang đối mặt không ít khó khăn, thử thách cần được hỗ trợ nhiều mặt để vươn lên.

Những khó khăn mà các loại hình kinh tế tập thể ở Phú Yên đang gặp phải trước hết xuất phát từ nội lực hạn chế. Vốn bình quân của HTX chỉ có 1,43 tỷ đồng, mà 50% là vốn cố định. Do vậy phần lớn số HTX có quy mô hoạt động nhỏ, thiết bị công nghệ chậm đổi mới, sản phẩm làm ra thiếu sức cạnh tranh. Bên cạnh đó, phần lớn đội ngũ cán bộ chủ chốt chưa qua đào tạo, lại thường xuyên thay đổi, hiện chỉ có 37,5% số chủ nhiệm HTX có trình độ từ trung cấp trở lên, còn phần lớn trưởng thành từ kinh nghiệm thực tế. Sự hạn chế về trình độ và năng lực của cán bộ chủ chốt ảnh hưởng không nhỏ hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX. Vì vậy phần lớn HTX chỉ mới xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh hằng năm mà chưa đề ra được định hướng, chiến lược kinh doanh dài hạn để phát triển bền vững. Trong khi đó, những chủ trương, chính sách ưu đãi đối với kinh tế tập thể của Ðảng và Nhà nước chưa được các cấp, các ngành triển khai thực hiện đồng bộ.

Trong thời gian qua, Liên minh HTX Phú Yên đã có những nỗ lực trong việc tư vấn, hỗ trợ và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho HTX. Xác định, đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực là giải pháp tích cực có tính quyết định giúp kinh tế HTX phát triển trong tình hình cán bộ có nhiều biến động. Tình hình hiện nay, cán bộ HTX ngoài những phẩm chất đạo đức tốt, nhiệt tình còn cần được trang bị những kiến thức quản lý, kinh doanh mới. Do vậy, Liên minh HTX tham mưu UBND tỉnh xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý HTX và đến nay đã đào tạo được 12 lớp cho gần 600 học viên là chủ nhiệm, kiểm soát, kế toán và cán bộ nghiệp vụ. Ngoài ra, với sự giúp đỡ của Trung tâm hỗ trợ phát triển HTX doanh nghiệp vừa và nhỏ khu vực miền trung - Tây Nguyên, Liên minh HTX Việt Nam, Trường cao đẳng Kinh tế kỹ thuật và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh HTX Phú Yên đã mở ba lớp tập huấn tuyên truyền về kiến thức hội nhập kinh tế quốc tế, Luật HTX và các chính sách phát triển kinh tế hợp tác cho 250 lượt cán bộ là lãnh đạo huyện, xã, phường, thị trấn trong tỉnh, nhằm giúp họ có nhận thức đầy đủ hơn về mô hình HTX kiểu mới.

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn làm đầu mối phối hợp các ngành của tỉnh tổ chức nhiều buổi hội thảo, tập huấn, hướng dẫn thực hiện các chính sách pháp luật, các giải pháp phát triển kinh tế HTX. Qua đó, phối hợp Cục Thuế hướng dẫn thực hiện chính sách thuế đối với HTX; các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh tập huấn về chính sách kích cầu, bảo lãnh tín dụng vay vốn, hỗ trợ lãi suất cho các HTX; Bảo hiểm xã hội triển khai thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội cho xã viên và người lao động làm việc thường xuyên trong HTX; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Trung tâm y tế dự phòng tập huấn về an toàn vệ sinh lao động, vệ sinh an toàn thực phẩm cho gần 500 cán bộ, xã viên HTX ở các làng nghề sản xuất bánh tráng; Sở Tài nguyên và Môi trường lập thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không thu tiền cho 67 HTX nông nghiệp với diện tích 104 ha và 46 HTX phi nông nghiệp thuê 4.600 ha để xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh...

Liên minh HTX Phú Yên còn chú trọng công tác tư vấn xúc tiến thành lập HTX, phát triển ngành nghề mới tạo thêm việc làm cho xã viên. Từ năm 2004 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 25 HTX được thành lập, trong đó có nhiều mô hình mới đang hoạt động có hiệu quả như HTX kinh doanh dịch vụ tin học, HTX kinh doanh nghề may mặc, HTX vệ sinh môi trường... Cùng với các sở: Lao động - Thương binh và Xã hội, Công thương, Khoa học công nghệ, Liên minh HTX Phú Yên đã đào tạo nghề cho gần 1.500 lao động nông thôn, qua đó giúp cho các HTX nông nghiệp mở rộng việc liên kết, liên doanh phát triển các ngành nghề, dịch vụ mới như: sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ mây tre lá, thêu ren, mộc, kinh doanh xăng dầu, kinh doanh điện, sản xuất lúa giống, thú y chăn nuôi... Nhờ sự hỗ trợ đó cùng với sự nỗ lực vươn lên của nhiều HTX ở Phú Yên đã thích nghi với cơ chế thị trường, hoạt động sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, tiêu biểu như các HTX nông nghiệp - kinh doanh tổng hợp Hòa Thắng 1, Hòa Quang Nam (Phú Hòa), An Nghiệp (Tuy An)...

Chủ tịch Liên minh HTX Phú Yên Lê Luân cho biết: Hoạt động của HTX vừa có mục tiêu kinh tế đồng thời vừa có mục tiêu xã hội, cho nên công tác tư vấn hỗ trợ kinh tế HTX cũng rất đa dạng, phong phú, bao trùm nhiều lĩnh vực, luôn đòi hỏi sự đổi mới và tham gia tích cực của các sở, ngành, các cấp chính quyền. Nếu chỉ Liên minh HTX thì không thể đáp ứng đầy đủ những yêu cầu mà HTX đặt ra. Hoạt động của HTX sẽ có hiệu quả hơn nếu các sở, ngành của tỉnh biết lấy HTX làm đối tượng phục vụ hoặc thông qua HTX để thực hiện các chính sách về cán bộ - đào tạo nguồn nhân lực, đất đai, tài chính - tín dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ, hỗ trợ tiếp thị và mở rộng thị trường, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng...

Vấn đề đặt ra ở Phú Yên hiện nay là sớm thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX theo Quyết định 246/2006/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Khi quỹ này đi vào hoạt động, Liên minh HTX Phú Yên sẽ tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong việc hỗ trợ các hoạt động đổi mới phát triển sản phẩm, đổi mới và phát triển công nghệ, kỹ thuật; phát triển thị trường, mở rộng tiêu thụ sản phẩm, xây dựng và nhân rộng các mô hình HTX, thành lập liên hiệp HTX mới và xây dựng mô hình HTX điển hình tiên tiến. Khi quỹ này được thành lập có thể tiếp nhận và quản lý nguồn vốn ủy thác từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để hỗ trợ đầu tư hoặc tài trợ cho các hoạt động, nhiệm vụ phát triển HTX; đồng thời sẽ còn giúp liên kết giữa Trung ương và các địa phương theo hướng quỹ Trung ương là đầu mối hướng dẫn, tư vấn và phối hợp cùng quỹ địa phương triển khai hỗ trợ vốn cho các HTX Phú Yên hiệu quả hơn.