Cuối năm, các ngân hàng khó khăn về vốn: Hiện tượng mang tính "thời vụ"!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Trên thị trường xuất hiện tin đồn "nhiều ngân hàng (NH) mất tính thanh khoản" sau khi hàng loạt NH điều chỉnh lãi suất huy động, lãi suất của thị trường liên NH tăng… Nhưng lãnh đạo các ngân hàng thương mại (NHTM) đều khẳng định, không có chuyện NH mất tính thanh khoản, mà vào thời điểm cuối năm NH thường căng thẳng về nguồn vốn...

An toàn hệ thống vẫn được bảo đảm

Gần đây các NH liên tục điều chỉnh lãi suất huy động để thu hút thêm nguồn vốn, đáp ứng cho nhu cầu ngày càng lớn của các doanh nghiệp (DN), cá nhân vào cuối năm. Hầu hết, các NHTM đều đẩy lãi suất huy động lên mức cao nhất là 10,49%/năm, thậm chí có NH còn huy động 10,499%/năm; trong khi đó Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu các NHTM chỉ được huy động vốn với lãi suất dưới 10,5%/năm. Đáng chú ý, có một số NH áp dụng mức lãi suất 10,49%/năm cho tất cả các kỳ hạn 1-24 tháng, hoặc "lách luật" bằng cách cộng thưởng lãi suất, có quà tặng tiền mặt trao tay khi khách hàng gửi tiết kiệm, đưa lãi suất vượt 10,5%/năm…

Bà Dương Thu Hương, Tổng Thư ký Hiệp hội NH Việt Nam cho biết, theo thời vụ, cứ đến quý IV hằng năm, nhu cầu nguồn tiền "căng" hơn so với thời gian khác trong năm, vì đó là thời điểm toàn bộ nền kinh tế đẩy mạnh hoạt động quyết toán công nợ, thực hiện cam kết giải ngân, DN giải quyết hàng tồn kho… Bởi vậy, hệ thống NHTM phải đẩy mạnh huy động vốn, thanh toán khoản nợ đến hạn với nước ngoài, nhập khẩu hàng hóa, vốn cho sản xuất, kinh doanh phục vụ sắm Tết, khiến nguồn vốn bị căng thẳng. Nói tóm lại, sự yếu kém thanh khoản của một số NH là do "tính thời vụ", chứ không phải do chính sách "thắt chặt tiền tệ" của NHNN.

Bên cạnh lý do về tính thời vụ, nhiều nhà đầu tư cho rằng, có tình trạng NHTM khó khăn về vốn còn xuất phát từ chương trình hỗ trợ lãi suất (HTLS). Về vấn đề này, đại diện một NHTM CP ở Hà Nội cho biết, những DN trong diện được HTLS nhờ có được nguồn vốn giá rẻ (6%/năm) nên không phải lấy tiền của chính DN để sản xuất, kinh doanh, mà để số tiền đó trên tài khoản tiền gửi. Khi dừng HTLS, nhóm đối tượng này rút tiền ra khỏi tài khoản tiền gửi của NH, trong khi đó nguồn tiền mà các NHTM đã giải ngân cho HTLS (hơn 415 nghìn tỷ đồng) chưa kịp thu về. Thực tế này đã tạo ra thế "kẹt" cho các NH khiến một số NHTM bị căng thẳng về nguồn vốn. Đại diện NHNN cũng khẳng định, NHNN đã kịp thời can thiệp hỗ trợ để những NH này duy trì khả năng thanh khoản, đủ vốn đáp ứng cho khách hàng.

Tín dụng tăng có ảnh hưởng đến lạm phát?

Nhiều người lo ngại tín dụng tăng tới gần 40% của năm 2009 sẽ đẩy lạm phát tăng cao trong năm 2010. Tuy nhiên, bà Dương Thu Hương cho rằng, mức tăng trưởng tín dụng đã giúp nền kinh tế được duy trì tốc độ tăng trưởng hợp lý, đưa nền kinh tế thoát khỏi suy giảm. Còn về vấn đề lạm phát có nhiều nguyên nhân như bội chi ngân sách tới 7-8% GDP, trong khi Quốc hội chỉ cho phép hơn 6% GDP. Mặt khác, đầu tư toàn xã hội chiếm 44% GDP, nhưng tích lũy để có vốn đầu tư thì chỉ hơn 20% GDP cũng là tỷ lệ quá chênh lệch. Đó là chưa kể giá năng lượng (điện, than, xăng dầu…) tăng giá, mặt bằng giá thế giới tăng… Vì vậy, không nên đổ lỗi cho việc tăng trưởng dư nợ tín dụng là nguyên nhân gây ra lạm phát.

Câu chuyện về cơ cấu nguồn vốn ngân hàng, cơ cấu danh mục tài sản đã bền vững hay chưa không còn là mới nhưng vẫn là đề tài nóng hổi từ nhiều năm nay. Các chuyên gia cho rằng, mỗi lần đấu thầu tín phiếu kho bạc, trái phiếu chính phủ… các NHTM quy mô nhỏ chỉ có thể mua được với khối lượng vài chục tỷ đồng; trong khi đó, các NHTM lớn lại mua được vài trăm đến hàng nghìn tỷ đồng, chứ không phải vài trăm, vài nghìn tỷ đồng như các NHTM quốc doanh. Đó chính là nguồn vốn "lương khô" để các NHTM phòng khi "trái nắng trở trời", bởi khi NH gặp khó khăn về vốn có thể mang lên NHNN để được hỗ trợ. Hơn nữa, vốn điều lệ của một số NHTM nhỏ mới được nâng lên khoảng 1.000 tỷ đồng trong thời gian gần đây, nên ngay cả khi họ huy động được lượng vốn gấp 10-20 lần vốn điều lệ cũng không "ăn thua" gì so với các NH lớn. Đó là chưa kể, với quy mô vốn còn nhỏ, áp lực lợi nhuận từ cổ đông quá cao thì việc muốn mua nhiều "lương khô" cũng chẳng thể được. Vì thế, mỗi lần đấu thầu các công cụ nợ của Nhà nước, hầu hết các NH nhỏ đều bị NH lớn thâu tóm.