Nước Mỹ: giảm phát, trì trệ và đồng đô la

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Về trung và dài hạn, một chính sách nới lỏng tiền tệ vừa phải và đủ liều để giúp kinh tế Mỹ thoát khỏi khủng hoảng nhanh hơn có thể không làm đồng đô la giảm giá quá mạnh và không khiến giá vàng tăng như tên lửa như nhiều người lo ngại.

Nguy cơ giảm phát và trì trệ

Các số liệu kinh tế Mỹ cho đến lúc này đã đưa ra một số tín hiệu cảnh báo về nguy cơ nước này sẽ lâm vào giảm phát và trì trệ như Nhật trước đây. Số liệu tăng trưởng GDP thực của Mỹ cho thấy GDP của Mỹ vẫn tăng lên chứ không sụt giảm, do đó không thể nói là Mỹ lại quay lại thời kỳ suy thoái được.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng GDP của Mỹ trong quí 2-2010 đã giảm đáng kể so với quí 1-2010 và quí 4-2009 là một tín hiệu cho thấy kinh tế Mỹ đang hồi phục chậm lại và là bằng chứng để những người lo ngại về một xu thế giảm phát và trì trệ kéo dài ở Mỹ lên tiếng cảnh báo.

Các số liệu này lại không ủng hộ cho những người cho rằng suy thoái đáy kép đang trở lại vì GDP của Mỹ vẫn tăng và duy trì ở một mức không quá thấp so với giai đoạn trước khủng hoảng. Vì vậy các nhà làm chính sách Mỹ có lẽ đang lo ngại chuyện giảm phát và trì trệ hơn là chuyện suy thoái đáy kép vào lúc này.

Số liệu lạm phát của Mỹ tính đến tháng 7 năm nay cho thấy tốc độ lạm phát đang giảm đáng kể. Nhìn trên đồ thị 2, chúng ta có thể nhận thấy một xu thế sụt giảm trong tốc độ tăng của chỉ số CPI, một tín hiệu cho thấy lạm phát đang có xu thế giảm dần ở Mỹ. Nếu loại trừ lương thực và năng lượng là hai yếu tố có tính bất ổn cao ra thì xu thế giảm xuống của tốc độ tăng CPI còn rõ ràng hơn.

Bên cạnh đó, lãi suất cho vay của các ngân hàng (sử dụng dữ liệu lãi suất cho vay có chất lượng - bank prime loan rate) cũng hầu như không thay đổi gì từ sau giai đoạn suy thoái chấm dứt tới nay. Những dấu hiệu này đủ để các quan chức của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) lo ngại về một quá trình lạm phát quá thấp và tăng trưởng èo uột tương tự tình huống ở Nhật trước đây. Đương nhiên những người đứng đầu FED muốn làm gì đó để tránh tình trạng này lặp lại ở Mỹ.

Và một trong những giải pháp đang được nói đến là nới lỏng tiền tệ, tiếp tục giữ một mức lãi suất thấp kỷ lục đồng thời có thể kết hợp “nới lỏng số lượng tiền tệ” hay “nới lỏng định lượng” (quantitative easing). Trong bối cảnh không quá căng thẳng như hiện nay thì FED có thể chỉ cần bơm tiền ra nền kinh tế thông qua việc mua các trái phiếu chính phủ trên thị trường mở mà không cần gia tăng sử dụng nhiều phương thuốc “liều nặng” khác.

Đồng đô la sẽ ra sao?

Nếu FED phải thật sự thực hiện nới lỏng tiền tệ để vừa kích thích thị trường việc làm và nhà ở vừa giữ lạm phát không giảm xuống những mức thấp đáng báo động mà Nhật đã từng bị thì có thể đồng đô la Mỹ sẽ phải giảm giá trở lại. Đó là chưa kể đến việc có khả năng sẽ có nhiều chính trị gia của Mỹ yêu cầu đưa ra một gói kích thích kinh tế nữa để giải quyết tình trạng thất nghiệp ở Mỹ vốn chưa có gì khởi sắc và tránh cho thị trường nhà bị sụp đổ.

Trong bối cảnh ngân sách chính phủ Mỹ được dự đoán là sẽ thâm hụt ở mức kỷ lục trong năm 2010, nếu những biện pháp kích thích kinh tế được thực hiện đi kèm với nới lỏng số lượng tiền tệ thì người ta có lý do lo ngại rằng đồng đô la Mỹ sẽ bị mất giá trở lại so với các đồng tiền khác.

Điều này đối với Mỹ cũng không phải là hoàn toàn xấu bởi vì thâm hụt thương mại của Mỹ có xu hướng gia tăng trở lại nên một đồng đô la Mỹ yếu hơn không hẳn là chuyện xấu đối với cán cân thương mại của nước này. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến nhiều nước, chẳng hạn như các nước châu Âu, lo ngại vì bản thân các nước này đang hy vọng đẩy mạnh xuất khẩu và một đồng đô la yếu hơn không giúp gì cho họ. Và nhiều người cũng dự đoán rằng nếu Mỹ phải bơm tiền ra nền kinh tế để tránh lâm vào tình trạng trì trệ thì đồng đô la giảm và giá vàng còn có thể tăng lên nữa.

Tuy nhiên có một điều cần lưu ý là nếu kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt hơn và thị trường chứng khoán Mỹ khởi sắc nhờ những thông tin lợi nhuận thuận lợi của các công ty thì sức mạnh của đồng đô la có thể sẽ tăng trở lại vì nhu cầu giao dịch các tài sản tài chính có rủi ro được định giá bằng đô la như cổ phiếu của các công ty Mỹ sẽ tăng lên. Nói đơn giản nếu như thị trường chứng khoán Mỹ tăng mạnh trở lại thì rất có khả năng người ta bán vàng để lấy đô la Mỹ rồi đi mua cổ phiếu.

Vì vậy, nếu Mỹ bơm tiền vào nền kinh tế, thì có thể đồng đô la sẽ mất giá tạm thời so với một số đồng tiền chính khác và vàng có thể tận dụng cơ hội này để tăng giá trên thị trường quốc tế, nhất là khi nhu cầu về vàng trong mùa lễ hội đang đến của Ấn Độ gia tăng. Tuy nhiên, về trung và dài hạn, một chính sách nới lỏng tiền tệ vừa phải và đủ liều để giúp kinh tế Mỹ thoát khỏi khủng hoảng nhanh hơn có thể không làm đồng đô la giảm giá quá mạnh và không khiến giá vàng tăng như tên lửa như nhiều người lo ngại.