Va chạm về tỷ giá giữa Trung – Mỹ bắt đầu từ khi nào?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Một chuyên gia kinh tế quốc tế trong Ủy ban quan hệ đối ngoại Mỹ chia sẻ với tờ “Financial Times” của Anh rằng, Mỹ cũng đã từng tạo sức ép buộc Trung Quốc nâng giá đồng nhân dân tệ vào thập niên 1930.

Cuối tuần trước, dưới sức ép liên tục từ phía Mỹ đòi kết thúc cơ chế neo đồng Nhân dân tệ (NDT) theo đồng USD, Trung Quốc lại một lần thể hiện lập trường do dự không quyết của mình, trước tiên nước này tuyên bố, sẽ tăng tính linh hoạt cho đồng NDT, sau đó bổ sung thêm, tỷ giá đồng NDT sẽ duy trì “mức cơ bản ổn định ”. Tuy nhiên, có một sự thật đó là, vấn đề tỷ giá đồng NDT đã ám ảnh quan hệ Mỹ – Trung dài hơn người ta tưởng. Vào thập niên 1930, vấn đề neo tỷ giá đồng NDT vào đồng USD cũng từng gây ra nhiều bất đồng giữa 2 nước, tất nhiên khi đó vị thế của 2 bên đảo ngược.

“Đạo luật mua bạc năm 1934” được thông qua bởi các hãng sản xuất bạc, những người gây sức ép cho khối ngân hàng và áp lực chính trị không ngừng gia tăng của Liên minh những người khuyến khích lạm phát. Dự luật này đã buộc Bộ Tài chính Mỹ thu mua một lượng lớn bạc để đẩy giá bạc tăng cao. Cách làm này đã gây ra một thảm họa cho đồng NDT bởi vì khi đó tiền tệ của nước này neo theo giá bạc – Mặc dù nơi đây không sản xuất bạc, nhưng trong một thời gian dài, Trung Quốc vẫn dự trữ bạc. Đạo luật này khiến cho kho dự trữ bạc của Trung Quốc bị buôn lậu ra khỏi biên giới nước này và bán tại nước này, nguồn cung tiền sụt giảm, giảm phát xảy ra, tín dụng và kinh tế đi xuống.

Chính phủ Tưởng Giới Thạch khi đó đã khẩn cầu Mỹ thay đổi chính sách trên. Bộ trưởng Tài chính Mỹ khi đó – ông Henry Morgenthau đã tỏ ý thông cảm, bởi vì “Đạo luật mua bạc” cũng khiến ông đau đầu. Nhưng về mặt chính trị, ông lại không có khả năng để thay đổi.

Tháng 10 năm 1935, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ - Alfred Sze cảnh báo với ông Morgenthau rằng, nước này đang bỏ chế độ bản vị bạc và sẽ bán dự trữ bạc cho Mỹ thay cho việc bán dự trữ đó trên thị trường thế giới. Cố vấn kinh tế chính cho Bộ trưởng Tài chính Mỹ khi đó – ông Harry Dexter White rất ủng hộ việc này, nhưng với điều kiện Trung Quốc phải đưa ra một cam kết mang tính đôi bên cùng có lợi: Bảo đảm đồng NDT neo theo đồng USD.

Điều này chắc chắn là “phiên bản trái ngược” với tình thế bế tắc của hai nước Mỹ - Trung ngày nay, nhưng mục đích đều giống nhau: Đều để đồng USD yếu. Vấn đề của thập niên 1930 thế kỷ trước đó là, đa số thương mại của Trung Quốc đều thanh toán bằng đồng Bảng Anh. Khi đó, đồng Bảng Anh đang mất giá so với đồng USD, cũng làm cho đồng NDT mất giá theo. Việc neo đồng NDT theo đồng USD đồng nghĩa nâng giá đồng nội tệ của quốc gia này, hàng hóa xuất khẩu Mỹ sẽ có sức cạnh tranh hơn.

Cũng giống như bây giờ, Trung Quốc khi đó cũng không muốn nhượng bộ. Ông Morgenthau đã vặn lại ông Alfred Sze rằng: “Chúng tôi có những chính trị gia, công chúng và tương lai riêng để nghĩ tới. Chúng tôi sẽ không đầu tư 65 triệu USD và chính phủ các bạn neo đồng tiền vào đồng bảng Anh. Các bạn đang chơi bài và tính ăn gian.”

Cuối cùng, khi Tổng thống Mỹ lúc đó chấp thuận, cựu Bộ trưởng Tài chính Morgenthau chấp thuận đề nghị từ phía Trung Quốc. Tuy nhiên thay cho việc mua 100 triệu ounce bạc, Bộ trưởng Morgenthau chỉ đồng ý mua một nửa. Thỏa thuận được hoàn tất.

Cựu Bộ trưởng Morgenthau vẫn lo lắng rằng Trung Quốc sẽ có thể thực hiện thỏa thuận tương tự với Anh để đổi lấy chế độ neo đồng nhân dân tệ vào đồng bảng Anh.

Đến tháng 5/1936, đại sứ K.P. Chen của Trung Quốc lại đề nghị Mỹ mua thêm bạc và cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ liên tục than phiền rằng đồng nhân dân tệ đang mất giá đúng theo hướng của đồng bảng Anh.

Với những lời lẽ có thể khiến Bộ trưởng Tài chính Mỹ hiện nay Tim Geithner hài lòng, cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Morgenthau nhấn mạnh nước Mỹ cần Trung Quốc nâng giá đồng nhân dân tệ.

Ông Chen hứa chấm dứt hệ thống neo đồng nhân dân tệ vào đồng bảng, như vậy ông thừa nhận khi đó đã tồn tại hệ thống neo vào đồng bảng Anh. Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ cuối cùng đã đồng ý về thỏa thuận mua thêm 75 triệu ounce bạc, hoạt động mua được thực hiện trong từng tháng cho đến tháng 1/1937. Chi tiết không được công bố.

Ông Charles Schumer, thượng nghị sỹ bang New York và bao lâu nay luôn phản đối chế độ neo tỷ giá vào đồng USD, một lần nữa đe dọa áp dụng hạn ngạch đối với hàng Trung Quốc nếu đồng nhân dân tệ không nâng giá mạnh.

Cùng với Thượng nghị sỹ Lindsey Graham, năm 2006 ông giải thích rằng một trong những nguyên tắc của thương mại tự do là tỷ giá các đồng tiền nên được thả nổi. Quy tắc này vào thập niên 1930 hẳn sẽ khiến cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Morgenthau và cựu tư vấn kinh tế cho Bộ Tài chính Mỹ White, những người đã dành nhiều công sức để thuyết phục chính phủ các nước khác chấp nhận neo tỷ giá đồng USD, để phục vụ tốt hơn cho thương mại thế giới.

Điểm chung giữa các nhà hoạch định chính sách Mỹ hiện nay và thập niên 1930 là họ đều yêu cầu đồng USD yếu.

(vitinfo)