Khuyến khích được xuất khẩu sẽ giảm thâm hụt thương mại

Năm 2008, xuất khẩu của nước ta xấp xỉ bằng 80% GDP, điều này chứng tỏ xuất khẩu có vị trí quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế.
 

Tuy nhiên, hiện nay những nền kinh tế lớn nhất là Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản là những thị trường chiếm trên 50% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam lại đang lâm vào suy thoái, trên 40% là châu Á và châu Đại Dương, cũng là những khu vực chịu tác động mạnh của khủng hoảng, số còn lại là khu vực châu Phi và Trung đông, khu vực chịu tác động ít hơn nhưng kim ngạch xuất khẩu của nước ta vào khu vực thị trường còn nhỏ.

Nhớ lại thời kỳ sau khủng hoảng kinh tế Đông Á 1997, tốc độ tăng trưởng kinh tế và kim ngạch xuất khẩu Việt Nam giảm sút nghiêm trọng. Tuy nhiên, khủng hoảng chỉ diễn ra ở khu vực Đông Á và chủ yếu là Đông Nam Á, và một số nền kinh tế như Hàn Quốc, Hồng Kông. Lần này, khủng hoảng nghiêm trọng và lan rộng hơn rất nhiều, mức độ hội nhập của nền kinh tế nước ta cũng sâu hơn, nên tác động của khủng hoảng là lớn hơn.

Như vậy, vấn đề đặt ra hiện nay cần nỗ lực phấn đấu để hạn chế sụt giảm mạnh. Trên phạm vi cả nước, nên coi chỉ tiêu xuất khẩu là mục tiêu định hướng và là căn cứ để tính toán các chỉ tiêu vĩ mô khác như tốc độ tăng GDP, cán cân vãng lai và cán cân tổng thể của nền kinh tế. Do đó, cần có giải pháp phù hợp để đẩy mạnh xuất khẩu, chưa nên đặt vấn đề điều chỉnh chỉ tiêu. Tuy nhiên, đối với từng doanh nghiệp lại cần có sự điều chỉnh hợp lý.

Cạnh tranh ngày càng gay gắt và diễn ra ở nhiều tiêu chí cũng như nhiều bình diện khác nhau nhưng trong khủng hoảng, cạnh tranh về giá sẽ là gay gắt nhất, đặc biệt là khi thu nhập dân cư, doanh nghiệp và cả thu nhập quốc gia bị giảm, người ta phải tìm mua các hàng  hoá phù hợp với túi tiền đang bị nhỏ đi của mình, hàng càng nhiều tiền, càng ít người mua. Cạnh tranh trên thị trường nước ngoài đương nhiên là rất gay gắt vì nước nào cũng muốn tăng xuất khẩu để duy trì sản xuất, bảo vệ việc làm và ngăn chặn suy thoái.

Năm 2009, cạnh tranh trên thị trường nội địa dự báo cũng sẽ quyết liệt hơn, nhất là khi phải mở cửa dịch vụ phân phối theo cam kết WTO. Dự báo, hàng Trung Quốc sẽ đổ bộ vào Việt Nam, nhất là khi các doanh nghiệp nước ngoài có quyền lập cơ sở phân phói để bán hàng tại Việt Nam và khủng hoảng toàn cầu cũng tác động khá mạnh đến Trung Quốc.

Dự báo, năm 2009 thách thức sẽ là rất lớn đối với ngành thương mại nói chung và đối với từng doanh nghiệp nói riêng. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều cơ hội để doanh nghiệp có thể tận dụng, đó là:

Lãi suất tín dụng thấp hơn và sẽ còn được tiếp tục giảm xuống, điều kiện tiếp cận tín dụng cũng dễ hơn do thanh khoản của hệ thống ngân hàng tốt hơn và có hai cơ chế mới được ban hành: cơ chế bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ và cơ chế lãi suất tín dụng thoả thuận đối với những dự án sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Hai cơ chế này giúp cho nhiều đối tượng được tiếp cận với nguồn tín dụng để phát triển sản xuất, mở rộng kinh doanh.

Chính phủ mới quyết định nhiều chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp. Theo đó, áp dụng nhiều chính sách miễn, giảm hoãn, giãn thời gian nộp thuế… hướng vào các doanh nghiệp sản xuất, sử dụng nhiều lao động, tạo ra nhiều việc làm.

Chính phủ chủ trương kích cầu đầu tư và kích cầu tiêu dùng để ngăn chặn suy giảm tăng trưởng kinh tế, ngoài khoản tiền gần 17.000 tỉ đồng, Chính phủ tiếp tục phát hành trái phiếu để đầu tư vào xây dựng kết cấu hạ tầng, kể cả kết cấu hạ tầng trong nông nghiệp, nông thôn, các công trình y tế, giáo dục, nhà ở xã hội.

Như vậy, năm 2009 không chỉ có thách thức, dù thách thức là gay gắt. Cùng với thách thức chúng ta cũng có nhiều cơ hội, trong đó có cơ hội mà nhiều nước không có là môi trường chính trị xã hội ổn định, tiềm năng tăng trưởng của đất nước trong trung và dài hạn là rất sáng sủa, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn coi Việt Nam là điểm đến an toàn và triển vọng cho đầu tư của họ.

Để tận dụng cơ hội, đương đầu và vượt qua thách thức, vấn đề đặt ra hiện nay là cần nhận thức rõ trong tình hình hiện nay. Cạnh tranh về giá là nội dung cạnh tranh quyết liệt nhất, do vậy phải coi yêu cầu giảm giá thành và phí lưu thông là vấn đề quan trọng sống còn, phải rà soát lại từng công đoạn trong quá trình sản xuất lưu thông, triệt để tiết kiệm chi phí nguyên liệu, năng lượng và các chi phí quản lý khác, thiết lập những quy trình sản xuất, những phương tứhc bảo đảm hậu cần vận tải và công nghệ quản lý theo những “đường găng” mới. Làm tốt điều này chẳng những đối phó tốt hơn với thách thức trước mắt mà còn tạo ra một quy trình sản xuất, quản lý tiến bộ và tiết kiệm, bảo đảm cho doanh nghiệp nâng cao năng suất và hiệu quả.

Ngoài ra, việc phát triển các thị trường mới trong đó có thị trường châu Phi- Trung Đông và thị trường Mỹ Latinh là những thị trường rất tiềm năng của hàng hoá Việt Nam. Phân lớp thị trường, xác định cho đúng đối tượng khách hàng mà doanh nghiệp sẽ hướng tới, phù hợp với lợi thế và khả năng của mình.

Cạnh tranh sẽ tạo ra sự phù hợp và bản sắc riêng của mình chứ không phải là tạo ra cái tốt nhất. Cái tốt nhất thường kèm theo giá cao nhất và như vậy phổ tiêu dùng rất hẹp, nhất là trong điều kiện thất nghiệp tăng, thu nhập giảm như hiện nay; và vì giá tốt nhất không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.

Vì vậy, cần có sự lựa chọn phù hợp và khi đã lựa chọn được sản phẩm phù hợp thì cố gắng tạo ra bản sắc riêng của mình. Đây không chỉ là yêu cầu của thời khủng hoảng mà còn là yêu cầu lâu dài, nhưng trong khủng hoảng lại càng cần thiết.

 

[ Trở về]