Xây dựng hệ thống phân phối bán lẻ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Với gần 86 triệu dân, Việt Nam được xem là thị trường bán lẻ tiềm năng. Năm 2009, thị trường bán lẻ nội địa có những khởi sắc mới, hướng nhiều hơn về người tiêu dùng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt hơn 1,1 triệu tỷ đồng.

Theo dự báo, cùng với sự phục hồi của kinh tế thế giới, xu hướng các nhà phân phối nước ngoài sẽ xâm nhập sâu hơn thị trường Việt Nam, tạo ra cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam vẫn có lợi thế trong thiết lập các mối liên kết, do hiểu rõ văn hóa tiêu dùng của người Việt. Thêm vào đó, việc mua sắm tại chợ, cửa hàng bán lẻ truyền thống chiếm tỷ trọng lớn đến năm 2015, một thời gian đủ dài để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, lấy người tiêu dùng làm trung tâm phát triển ngành công nghiệp bán lẻ.

Hội nhập và phát triển thị trường bán lẻ hiện đại tuy được xem là xu thế tất yếu trong nền kinh tế thị trường, nhưng ở một góc độ khác, nguy cơ khu vực phân phối bán lẻ bị lấn át bởi các nhà đầu tư nước ngoài có thể lan rộng sang cả lĩnh vực bán buôn, gây ảnh hưởng đến sự bảo đảm ổn định vĩ mô của toàn bộ mạng lưới sản xuất và tiêu dùng. Về tương quan thị phần, các tập đoàn nước ngoài đang chiếm tỷ trọng khá ấn tượng trong phân phối bán lẻ hiện đại tại các thành phố lớn, đẩy doanh nghiệp phân phối Việt Nam về vùng nông thôn.

Xét trên nhiều bình diện, các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn hơn khi hệ thống phân phối bán lẻ bị chi phối bởi các tập đoàn lớn của nước ngoài. Với hơn 90% doanh nghiệp của Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa, trình độ và quy mô sản xuất còn hạn chế, rất khó để chúng ta có thể đưa sản phẩm vào hệ thống thương mại hiện đại. Ðiều này sẽ tạo ra lợi thế về đàm phán thu mua của các tập đoàn phân phối lớn, làm cho các doanh nghiệp sản xuất phải bán hàng với giá thấp hoặc gia hạn thanh toán. Trong khi đó hàng rào thuế quan đang dần được gỡ bỏ sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa từ nước ngoài tràn vào Việt Nam, vì vậy sẽ rất khó cho các doanh nghiệp trong nước.

Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến sự yếu kém của hệ thống phân phối bán lẻ Việt Nam, những hạn chế và yếu kém của công nghệ bán lẻ là điều đáng lo ngại nhất. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp bán lẻ trong nước chưa nắm bắt được cơ hội; số lượng thương hiệu bán lẻ tương đối mạnh như Saigon-Coopmart, VinatexMart... còn chưa nhiều. Trong khi đó, sự thiếu chuyên nghiệp trong phong cách tiểu thương của ta còn khá phổ biến; ứng dụng CNTT, thương mại điện tử chưa phát triển. Ðã thế, giá thuê mặt bằng tại các thành phố lớn còn quá cao, nhiều vị trí đẹp đều do các nhà phân phối nước ngoài có tiềm lực tài chính mạnh thuê được. Ấy là chưa kể, các doanh nghiệp Việt Nam bộc lộ sự liên kết lỏng lẻo, thiếu chiều sâu và thiếu những cam kết chặt chẽ cũng như lộ trình thực hiện.

Khi sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước với nhau không mang lại hiệu quả, rất có thể trong tương lai, các doanh nghiệp phân phối sẽ tìm cách liên kết với các tập đoàn nước ngoài với hy vọng sẽ nhận được sự hỗ trợ về kinh nghiệm, tài chính, công nghệ... Nếu điều đó xảy ra, các doanh nghiệp phân phối Việt Nam thật khó có thể mạnh lên mà thậm chí yếu đi. Mục tiêu của các tập đoàn nước ngoài vào Việt Nam là để chiếm lĩnh thị trường, thị phần. Bởi vậy, liên kết với các doanh nghiệp Việt Nam cũng là cách để họ thôn tính từng bước một.

Làm thế nào để các doanh nghiệp bán lẻ nội địa có thể "thắng trên sân nhà" là bài toán đặt ra cho không chỉ các doanh nghiệp bán lẻ mà còn cần sự chung tay của cả Chính phủ và các thành phần kinh tế. Theo ý kiến các chuyên gia, việc mở cửa thị trường là cần thiết, vì trước hết đó là nguyên tắc có lợi cho người tiêu dùng khi được sử dụng hàng giá rẻ hơn. Tuy nhiên, không vì thế mà để thị trường vận động hoàn toàn tự do, trái lại cần đến sự giám sát, điều chỉnh của Nhà nước; không để xảy ra tình trạng các nhà phân phối lớn triệt tiêu các nhà phân phối nhỏ, dẫn tới thống lĩnh thị trường. Có như vậy mới bảo đảm bình đẳng trong kinh doanh và bảo vệ quyền lợi lâu dài của người tiêu dùng cũng như thực hiện đúng các cam kết mở cửa của WTO.

Việc cần làm lúc này là, các doanh nghiệp bán lẻ nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh; ưu tiên chất lượng sản phẩm, dịch vụ hậu mãi, liên kết phân phối hàng hóa nội địa...; nâng cao trình độ quản lý, trang bị công nghệ hiện đại, đặc biệt phải nắm bắt xu hướng phát triển thị trường để có chiến lược kinh doanh phù hợp. Bên cạnh đó, cần tăng cường liên kết hợp tác hoặc qua các hình thức mua bán, sáp nhập để xây dựng và phát triển nhiều tập đoàn phân phối lớn, đủ sức cạnh tranh với nước ngoài. Nhà nước cũng cần có những biện pháp mạnh hơn để giúp các doanh nghiệp bán lẻ nội địa tiếp cận với các nguồn vốn vay, đất đai để có thể phát triển hạ tầng các cơ sở bán lẻ hiện đại, thông qua các NHTM cho vay tín dụng ưu đãi với những dự án phát triển các cơ sở kinh doanh hiện đại.

(Theo Vũ Phong // Nhandan Online)