Xuất khẩu thủy sản ở ĐBSCL: Hướng tới khát vọng tập đoàn

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2009, kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả nước ước đạt 4,2 tỷ USD, tăng 200 triệu USD so với dự báo hồi đầu năm, nhưng giảm 300 triệu USD so với năm 2008. Như vậy, sau 10 năm tăng trưởng liên tục, năm 2009, lần đầu xuất khẩu thủy sản ở mức âm. Khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL), nơi thủy sản được coi là thế mạnh chủ lực, cũng trong tình trạng này.

Người nuôi và doanh nghiệp đều khó

Ông Nguyễn Văn Chảnh, ở xã Tân Thành, huyện Lai Vung (Ðồng Tháp), thở dài: "Năm nay giá cả thấp quá, chỉ 14.000 - 15.000 đồng/kg, trong khi giá thành sản xuất từ 15.000 - 15.500 đồng/kg khiến người nuôi lỗ nặng". Không riêng gì ông Chảnh, hàng loạt hộ nuôi cá tra ở ÐBSCL đều "kêu trời" vì giá cá thấp. Theo tính toán, hộ nào lỗ ít thì vài trăm triệu đồng, nhiều thì đến hàng tỷ đồng. Không chỉ người nuôi khốn đốn, nhiều doanh nghiệp tại Cần Thơ, An Giang, Ðồng Tháp... cũng không hoàn thành kế hoạch, thậm chí bị lỗ nặng. Nguyên nhân là do thời điểm đầu năm bị mất thị trường Nga, cộng với giá xuất năm nay thấp, nguồn cá nguyên liệu thiếu hụt nên tình hình sản xuất, kinh doanh không như mong muốn. Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lâm Minh Chiếu lo lắng: "Cá tra là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đóng góp rất lớn vào sự tăng trưởng chung của tỉnh. Năm nay xuất khẩu cá tra không hoàn thành chỉ tiêu đã khiến tốc độ tăng trưởng GDP giảm mạnh".

Trong khi đó, giá tôm sú tuy có tăng so với năm trước nhưng do sản lượng tôm ở Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng... không nhiều, nên số hộ nuôi trúng giá không bao nhiêu. Hiện các nhà máy chế biến tôm xuất khẩu ở ÐBSCL đang lâm vào cảnh thiếu nguyên liệu trầm trọng. Nhiều nhà máy ở Cà Mau, Kiên Giang... chỉ hoạt động 40 - 50% công suất.

Dồn sức tháo gỡ

Hiện nay, ở ÐBSCL, số hộ bỏ ao, đầm ngày càng tăng. Ðặc biệt, gần đây nhiều doanh nghiệp rao bán nhà máy do làm ăn không hiệu quả. Theo các nhà chuyên môn, để vực dậy nghề thủy sản, vấn đề cấp bách lúc này là phải sắp xếp lại trật tự từ sản xuất đến chế biến, xuất khẩu. Theo đó, xóa bỏ ngay kiểu làm ăn theo phong trào, bán hàng kém chất lượng, làm mất uy tín ngành thủy sản. Phải có hàng rào kỹ thuật về việc xây dựng nhà máy. Doanh nghiệp nào có năng lực, có thị trường, sản phẩm đạt tiêu chuẩn quy định... mới được tham gia xuất khẩu, nhằm tránh tình trạng cạnh tranh nội bộ không lành mạnh. Ðối với người nuôi thủy sản, nên hạn chế nuôi nhỏ lẻ để tiến tới nuôi tập trung quy mô lớn nhằm dễ quản lý, chăm sóc, đầu tư... từ đó tạo ra nguồn nguyên liệu chất lượng cao.

Thạc sĩ Dương Nghĩa Quốc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ðồng Tháp, đề xuất các ngành chức năng nghiên cứu thành lập các tập đoàn thủy sản mạnh đủ sức cạnh tranh trên thương trường quốc tế. Khi có những tập đoàn mạnh, làm ăn bài bản, có trách nhiệm, có đầu tư vùng nguyên liệu - gắn kết với người nuôi, lúc đó việc quản lý và kiểm soát giá cả, đầu vào - đầu ra sẽ dễ dàng. Nhiều nhà chuyên môn tin tưởng, tới đây ngành thủy sản ở ÐBSCL sẽ tiếp tục phát triển, bởi nhu cầu tiêu thụ thủy sản trên thế giới rất lớn. Cụ thể, nếu so sánh với cá hồi của Na Uy, Nhật Bản, Nga, hay cá rô-phi của Trung Quốc thì cá tra của ta chiếm ưu thế rõ rệt trên thương trường quốc tế. Vấn đề là chúng ta nhanh chóng sắp xếp, quy hoạch lại một cách bài bản từ vùng nuôi đến sản xuất giống, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, xuất khẩu...

Theo bà Phạm Thị Diệu Hiền, Tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy sản Bình An (Bianfishco), trước tình hình rào cản kỹ thuật ở các nước dựng lên ngày càng nhiều, để phát triển bền vững, Bianfishco đã chọn hướng đi riêng bằng cách chế biến những sản phẩm đạt chất lượng cao, xuất sang thị trường khó tính như EU và Hoa Kỳ. Và Bianfishco đã thành công khi được người tiêu dùng và nhà nhập khẩu đánh giá cao. Ðặc biệt, Bianfishco còn được Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho hưởng thuế suất 0% đến năm 2012. Hiện Bianfishco đã thành lập công ty và đang xúc tiến xây dựng chợ đầu mối thủy sản ở Hoa Kỳ, để giới thiệu và đẩy mạnh bán sỉ, bán lẻ các sản phẩm thủy sản của Việt Nam như cá tra, cá ba sa, tôm, mực, bạch tuộc... tại thị trường đầy tiềm năng này.

(Nhân Dân)