Đây là món ăn rặt Bắc nhưng bây giờ khá phổ biến trong bữa ăn của người Nam bộ. Để hoàn thành món ăn dân dã này khá công phu, vì phải qua khá nhiều công đoạn phức tạp.
Đầu tiên lựa mua cua đồng sống có nhiều gạch. Rửa cua thật sạch, tách mai, loại bỏ phổi. Dùng đũa khều gạch cua từ mai và từ mình cua vào chén. Đâm mình cua với chút muối trong cối, sau đó lọc lấy nước cho vào nồi. Rau đay, mồng tơi rửa sạch, xắt nhỏ. Mướp hương gọt bỏ vỏ, rửa sạch xắt miếng vừa ăn. Bắc nồi nước lọc cua lên bếp, đun vừa sôi thì để lửa liu riu, cho gạch cua vào. Theo độ nóng của nồi canh, cua từ từ đóng riêu trên mặt. Khi riêu đầy mặt nồi, dùng đũa vẹt riêu cua thành một lõm nhỏ, từ từ ấn rau đay, mồng tơi và mướp vào. Nêm nếm gia vị vừa ăn, nhấc xuống, múc ra tô.
Canh cua rau đay ăn với cà pháo làm dưa chua và mắm tôm. Bới chén cơm, cẩn thận múc muỗng canh sao cho vừa có riêu cua vừa có rau đay, mồng tơi và mướp vào chén. Lùa cơm vào miệng, vừa nhai vừa gắp trái cà pháo chấm mắm tôm, cắn. Tiếng cà nổ trong răng như tiếng pháo vui tai. Chầm chậm nhai, bạn sẽ tận thưởng vị ngọt của thịt cua, của các loại gia vị, của rau quả, vị mặn đặc trưng của mắm tôm, thật là ngon. Chất nhầy của rau đay, mồng tơi và mướp khiến miếng cơm trong miệng bạn lúc nào cũng trôi tuột một cách dễ dàng xuống dạ dày. Nếu ăn được ớt, canh cua rau đay sẽ càng ngon hơn. Đây là món ăn trong những ngày hè oi bức. Nó sẽ khiến người ta vã mồ hôi sảng khoái. Ngoài ra, theo Đông y, cua đồng có vị mặn, tính hàn, có tác dụng hoạt huyết, chữa tổn thương gân, sản phụ máu ra không hết sinh đau bụng, trong lòng bồn chồn phiền muộn, trẻ em hở thóp, chữa bệnh cảm phong tà phát sốt, giải các thứ độc, hút được độc ra ngoài cơ thể, chữa mụn nhọt, giúp cứng xương, nuôi gân... Trong trước tác của sư Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông đều có nói tới tác dụng chữa bệnh của cua đồng. Theo các tài liệu Trung Quốc, cua đồng có tác dụng điều trị các chứng ung thư rất tốt. Bệnh nhân ung thư vòm họng thường bị nổi hạch ở cổ, cua đồng có tác dụng “tiêu hạch, tán kết” nên ăn cua đồng là rất tốt. Đối với bệnh nhân ung thư tuyến vú, cho ăn cua đồng và lấy mai cua, càng cua rửa sạch, phơi khô, nghiền thành bột mịn pha với nước uống rất thích hợp...
Nhưng có một con vật nấu với rau đay ngon hơn cua đồng, đó là con cáy. Con cáy nhỏ như con rẹm, mình có màu đỏ. Thịt cáy ngọt hơn thịt cua đồng rất nhiều.
(Theo PHƯƠNG KIỀU // Báo Hậu Giang Online)