Ở nước ta, công tác tuyên truyền tiết kiệm điện (TKĐ) gần như chỉ được chú trọng vào những thời kỳ thiếu điện. Mà theo lẽ thông thường, khi thiếu điện, giải pháp hữu hiệu nhất là cắt giảm tải để bảo vệ hệ thống. Vì vậy, việc tuyên truyền vào những thời điểm này dễ làm người dân hiểu rằng, nếu cần tiết kiệm ngành điện cứ việc cắt điện theo… lịch luân phiên.
Giới thiệu thiết bị điện tiết kiệm năng lượng tại TP Hồ Chí Minh.
Hiện nay, nước ta đã có Luật Điện lực, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với những chính sách khuyến khích thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả và tiết kiệm điện góp phần phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ đời sống nhân dân và bảo vệ môi trường, nhưng dường như những điều cụ thể trong các luật này còn rất mới với nhiều người dân, nhất là ở vùng nông thôn, miền núi do công tác tuyên truyền chưa thường xuyên. Còn với các doanh nghiệp nhà nước và các cơ quan hành chính sự nghiệp thì ít quan tâm do... tiêu "tiền chùa".
Không chỉ là… tắt và cắt
Theo Chủ tịch Hội Chiếu sáng Việt Nam Vũ Minh Mão, TKĐ trong chiếu sáng không phải là tắt, không sử dụng các bóng đèn khi có nhu cầu. Chiếu sáng đô thị gồm nhiều lĩnh vực, trong đó chiếu sáng công cộng của hơn 750 đô thị tiêu thụ khoảng 3% điện năng so với tổng điện năng thương phẩm cả nước/năm. Những năm gần đây, nhiều đô thị đã ứng dụng các giải pháp công nghệ mới tiết kiệm được khoảng 30-37% điện năng so với công nghệ cũ chiếu sáng hiệu suất thấp. Tuy nhiên, chiếu sáng hiệu suất thấp tiêu tốn điện năng vẫn phổ biến, nhất là những tổ chức, cơ quan sử dụng ngân sách tại trụ sở. Lý do chính là do các tổ chức, cơ quan này chưa quan tâm đúng mức đến sử dụng những nguồn sáng TKĐ và hiệu quả vì tiền điện do ngân sách chi trả.
Năm 2009, tổng điện năng thương phẩm do Tập đoàn EVN sản xuất đạt 74,6 tỷ kWh, tính cả mua ngoài là 84,14 tỷ kWh. Theo tính toán của Hội Chiếu sáng Việt Nam, điện năng tiêu thụ của các lĩnh vực chiếu sáng vào khoảng 25%, tương ứng 21,035 tỷ kWh, trong đó chủ yếu do sử dụng nguồn sáng, thiết bị chiếu sáng hiệu suất thấp, không TKĐ. Nếu sử dụng bằng bóng đèn compact đạt tiêu chuẩn hiệu suất cao 20W sẽ thay thế được bóng đèn sợi đốt với công suất 100W mà chất lượng ánh sáng tương đương, nhưng sẽ tiết kiệm được 80% điện năng cho một bóng đèn. Với việc tính toán này, mỗi năm nước ta có thể tiết kiệm 6,31 tỷ kWh điện trong lĩnh vực chiếu sáng. Nếu tổ chức thực hiện tốt trong cả nước, lượng điện năng tiết kiệm được trong một năm có thể cung cấp điện cho 7 tỉnh hiện đang sản xuất nông nghiệp là chủ yếu với 1,8 triệu dân/tỉnh.
Tiết kiệm điện: Không quá khó
Khách sạn Mejestic (TP Hồ Chí Minh) được xây dựng từ năm 1925 với kiến trúc kiểu Pháp đã đoạt giải nhất cuộc thi "Tòa nhà hiệu quả năng lượng năm 2008" và đoạt giải ba "Tòa nhà hiệu quả năng lượng khu vực Đông Nam Á năm 2008" dành cho loại hình tòa nhà cải tạo lại. Khách sạn Mejestic sử dụng toàn bộ loại bóng đèn TKĐ compact 9W, 11W và 18W ở các khu vực khác nhau như phòng khách, khu hành lang, nhà hàng… tận dụng tối đa ưu điểm của lối kiến trúc Pháp để luôn nhận được lượng ánh sáng tự nhiên… việc thực hiện giải pháp này đã giúp cho doanh nghiệp giảm 70% điện năng tiêu thụ cho chiếu sáng, giảm khoảng 7,08% tiêu thụ điện năng, tương đương tiết giảm 253.165 kWh/năm và tiết kiệm 360 triệu đồng/năm. Với hệ thống điều hòa không khí, Mejestic sử dụng loại máy Daikin hiệu suất cao thay thế cho loại máy cũ, nhờ vậy tiết kiệm hơn 18% điện năng tiêu thụ cho máy, tiết kiệm 120.724 kWh/năm, tương đương 205 triệu đồng/năm. Việc lắp các bộ điều khiển từ xa giúp nhân viên tiếp tân chủ động điều khiển đóng mở các AHU khu vực đại sảnh theo giờ quy định, tiết kiệm khoảng 5% điện năng tiêu thụ, tương đương 8 triệu đồng/năm. Khách sạn cũng sử dụng hệ thống máy nước nóng năng lượng mặt trời công suất 13.000 lít/ngày ở nhiệt độ 50-60 độ C, sử dụng cho 85 phòng khách, tiết giảm gần 90% chi phí điện năng/năm, tương đương giảm 331 triệu đồng/năm; tận dụng công suất dư hệ thống nước nóng trung tâm đốt dầu DO thay thế cho các bình nước nóng điện của 36 phòng, tiết giảm 52.000 kWh/năm, tương đương giảm 74 triệu đồng/năm...
Hiện tượng trái đất đang nóng lên là do năng lượng bị sụt giảm, con người sử dụng quá nhiều và điều đáng nói là trong đó năng lượng bị sử dụng lãng phí khá lớn, cùng với sự tàn phá thiên nhiên đã dẫn đến biến đổi khí hậu; vì vậy không phải thế hệ sau, mà ngay bây giờ chúng ta đã phải hứng chịu những thảm họa từ thiên nhiên, như bão lũ, hạn hán… liên tục xảy ra.
Việc sử dụng TKĐ cũng như tiết kiệm năng lượng không phải là quá khó, chỉ cần mỗi cá nhân ý thức được tầm quan trọng của năng lượng. Đơn giản như trong sử dụng điện, khi ra khỏi nhà hoặc ra khỏi phòng làm việc thì tắt hết những thứ không cần thiết (tivi, quạt, đèn, máy lạnh…); khi ủi đồ, nên theo giờ cố định, tập trung… ấy vậy mà chỉ những điều đơn giản đó cũng là vấn đề nan giải không dễ khắc phục được.