Kinh doanh xăng dầu: Nương theo “đại gia”!

Theo lãnh đạo Bộ Tài chính, trong các yếu tố hình thành nên giá cơ sở, ngoại trừ giá CIF (giá hàng gồm tiền hàng cộng phí bảo hiểm cộng cước phí), các yếu tố cố định như thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, tỷ giá, chi phí kinh doanh định mức, trích quỹ bình ổn... đều do Nhà nước quy định. Do đó, để cạnh tranh được với nhau, các doanh nghiệp phải tính toán tới yếu tố giá CIF.

“Muốn có được giá CIF tốt nhất, các doanh nghiệp sẽ phải tính toán thời điểm nhập khẩu để có được giá tốt nhất, có thể tăng được lợi nhuận”, ông Hiếu bổ sung. Đây cũng là cơ sở quan trọng để các doanh nghiệp có thể quyết định các mức giá bán lẻ khác nhau.

Từ khi Nghị định 84/2009/NĐ-CP có hiệu lực (ngày 15/12/2009), nhiều người kỳ vọng thị trường xăng dầu sẽ có cuộc đua để “tách nhóm” giữa các doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ, ít nhất là từ khía cạnh giá cả. Tuy nhiên, từ thời điểm đó đến nay, với mỗi đợt điều chỉnh giá xăng dầu của Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), các doanh nghiệp khác cũng điều chỉnh theo, song giá xăng dầu của các doanh nghiệp hầu như giống nhau.

Vậy chuyện gì đang xảy ra trong việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xăng dầu, nếu nhìn từ góc độ cạnh tranh giá cả bán lẻ trên thị trường?

Với hệ thống hơn 60 cây xăng dầu trực thuộc và trên 700 đại lý, Tổng công ty Xăng dầu Quân đội không phải là một doanh nghiệp đầu mối nhỏ. Tuy nhiên, nếu so với Petrolimex, thì doanh nghiệp này vẫn còn khá bé. Chính vì chênh lệch quy mô, theo ông Cao Văn Hân, Giám đốc điều hành Tổng công ty Xăng dầu Quân đội, nên doanh nghiệp này luôn phải “nương” theo sự điều chỉnh giá xăng dầu của Petrolimex.

“Trong nhiều thời điểm, chúng tôi muốn tăng giá bán lẻ xăng dầu, nhưng không thể tăng vì Petrolimex chưa tăng giá. Đã nhỏ bé mà còn tăng giá bán thì không thể cạnh tranh nổi”, ông Hân nói. Còn trong trường hợp giảm giá bán, khi Petrolimex giảm, thì doanh nghiệp này không thể không giảm giá, cũng với lý do tương tự.

Giải thích cho việc luôn “bám” theo động thái của Petrolimex để điều chỉnh giá xăng dầu bán lẻ, ông Trần Mạnh Hà, Phó giám đốc Công ty Xăng dầu Dầu khí miền Bắc cho biết, mức giá mà Petrolimex đưa ra khá “sát”, nên hầu như doanh nghiệp nhỏ hơn không thể đưa ra một mức giá bán khác. “Chỉ riêng việc bám theo giá của Petrolimex đã là sự vất vả của doanh nghiệp nhỏ, bởi chi phí và giá của Petrolimex là thấp nhất. Nếu chúng tôi không theo mức giá này, thì không thể bán được hàng”, ông Mạnh nói.

Trong khi đó, nhìn từ quan điểm của một doanh nghiệp lớn, ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng giám đốc Petrolimex nhận xét rằng, với vị trí của mình trên thị trường, Petrolimex có thể “ngăn chặn” được các doanh nghiệp nhỏ hơn tăng giá, nhưng không thể “cưỡng” lại việc các doanh nghiệp nhỏ giảm giá. “Toàn quốc có hơn 10.000 cửa hàng xăng dầu, Petrolimex chỉ chiếm 20%. Nếu chúng tôi bán đắt hơn các doanh nghiệp khác, thì những cây xăng này có thể lấy hàng của những doanh nghiệp bán rẻ và đây chính là áp lực kinh doanh của chúng tôi”, ông Bảo nói. Điều này cũng có nghĩa là, các doanh nghiệp nhỏ hoàn toàn có thể giảm giá bán trước khi Petrolimex thực hiện, nhằm tăng khả năng cạnh tranh.

Từ các thông tin nói trên, có thể thấy một thực tế là các doanh nghiệp chưa hề khai thác được giá CIF khác nhau để hình thành giá cơ sở khác nhau. Hay nói cách khác, nếu theo lý giải của các doanh nghiệp xăng dầu, thì hầu như giá nhập khẩu đầu vào của các doanh nghiệp là giống nhau. Điều này liệu có thể liên tưởng đến hình ảnh các doanh nghiệp cùng “rủ nhau” đi nhập khẩu xăng dầu vào cùng thời điểm?

Hơn nữa, nếu như các doanh nghiệp cứ “bám” vào giá bán lẻ của Petrolimex trên thị trường để thực hiện điều chỉnh, thì rõ ràng, việc các cơ quan quản lý tiếp tục giám sát chặt chẽ quá trình điều chỉnh giá xăng dầu của Petrolimex là hết sức cần thiết.

Cũng liên quan tới việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xăng dầu, hiện có rất nhiều thông tin khác nhau xung quanh câu chuyện chiết khấu của các đầu mối dành cho các đại lý và tổng đại lý. Có tình trạng các đại lý liên tục thay đổi đầu mối để được hưởng lợi, bất chấp quy định. Nếu như mức chiết khấu được quy định thống nhất, thì thị trường sẽ ổn định hơn và các doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn”, ông Hân nói và kiến nghị các địa phương cần tăng cường kiểm tra hoạt động của các đại lý xăng dầu trên địa bàn.