Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu: Phát triển loại hình ngắn hạn

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Để hỗ trợ các DN trong tình hình mới, nhất là sau hậu khủng hoảng thị trường tài chính, hoàn thành mục tiêu xuất khẩu trong năm 2010, hình thức bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (BHTDXK) cần nhanh chóng triển khai rộng rãi.
 
 Giẫm chân tại chỗ

BHTDXK là hình thức bảo đảm tài chính cho nhà xuất khẩu (XK) trong các hợp đồng xuất nhập khẩu có điều kiện thanh toán theo hình thức tín dụng mở trước phải đối mặt với rủi ro nợ xấu, mất khả năng thanh toán của nhà nhập khẩu (NK) do mất khả năng thanh toán, phá sản. Tổ chức BHTDXK là nguồn cung cấp thông tin thị trường, năng lực và tình trạng tài chính của người mua, giúp nhà XK thực hiện các giao dịch kinh doanh an toàn và hiệu quả.

Trong bối cảnh kinh tế nước ta phụ thuộc nhiều vào XK như hiện nay thì việc thành lập một tổ chức BHTDXK cũng như nhân rộng mô hình này là rất cần thiết. Vấn đề này đã được đề cập trong Đề án đẩy mạnh XK 2009-2010. Theo Bộ Công Thương, hình thức bảo hiểm XK (hỗ trợ của Chính phủ) được áp dụng phổ biến tại các nước phát triển, trong khi thực tiễn kinh doanh XK của DN Việt Nam đang gặp nhiều rủi ro…

Cần thiết là vậy, nhưng loại hình bảo hiểm này gần như chưa được triển khai ở Việt Nam, có chăng là dưới hình thức khác. Đơn cử như hình thức bảo hiểm rủi ro thanh toán hiện được một số ngân hàng triển khai với tên gọi nôm na dịch vụ "bao thanh toán" với mức phí khoảng 0,1% giá trị hợp đồng. Khi sử dụng dịch vụ, DNXK ký hợp đồng với ngân hàng, ngân hàng chịu trách nhiệm kiểm tra đối tác nước ngoài của nhà XK, đôn đốc và chịu trách nhiệm thu số tiền nhà NK phải trả. Bao thanh toán được sử dụng chủ yếu khi DN có khách hàng mới và thiếu thông tin chắc chắn về khả năng tài chính của những đối tác này. Theo ông Trịnh Thanh Hoan, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm (Bộ Tài chính), hiện tại bảo hiểm XK chiếm chưa đến 5% thị phần bảo hiểm trong nước, dưới nhiều hình thức hỗ trợ tài chính, hỗ trợ XK từ các quỹ. Lý do mà BHTDXK chưa có chỗ đứng trong nước là do Luật Bảo hiểm chưa đáp ứng được nhu cầu hội nhập quốc tế. Ngoài ra, khác với các hình thức bảo hiểm đã có từ trước thì BHTDXK có những yêu cầu khắt khe về tài lực, chuyên môn mà các DN bảo hiểm trong nước chưa đáp ứng được.

Sự kém mặn mà của DNXK trong nước đối với việc bảo hiểm cũng là nguyên nhân quan trọng. Đại diện một DN bảo hiểm trong nước cho rằng, triển khai nghiệp vụ này rất phức tạp, bởi nhà cung cấp dịch vụ phải có năng lực, mạng lưới, mối quan hệ để thẩm định khách hàng nước ngoài, đồng thời phải thu xếp được nhà tái bảo hiểm. Thêm nữa, việc bảo hiểm tỉ giá hối đoái thông qua các ngân hàng thương mại rất khó thực hiện, bởi chính các ngân hàng này cũng phụ thuộc vào việc định tỉ giá hối đoái của Ngân hàng Nhà nước.

Chọn loại BHTDXK nào?

Năm 2010, Quốc hội đã thông qua mục tiêu tăng trưởng kim ngạch XK tăng trên 6% so với năm 2009, tương đương 59,9 tỷ USD. Việc thực hiện mục tiêu này sẽ gặp không ít khó khăn bởi nhiều nhóm hàng đã chạm “ngưỡng” trong năm 2009, khó tăng tiếp trong năm 2010. Do đó, đã đến lúc cần thiết triển khai loại hình BHTDXK tại Việt Nam, nhằm cung cấp bảo đảm tài chính cho DNXK, thúc đẩy các hoạt động XK, định hướng các ngành hàng, dịch vụ XK; thông qua việc đánh giá rủi ro thương mại, rủi ro chính trị để tư vấn, định hướng cho DN XK các loại hàng hóa, dịch vụ phù hợp đồng thời giảm bớt rủi ro gánh nặng cho ngân sách Nhà nước phát sinh từ bảo lãnh Chính phủ cho NK. Nhiều ý kiến đề nghị, Chính phủ nên sớm thành lập công ty bảo hiểm tín dụng để tạo điều kiện cho ngân hàng cũng như DN bảo đảm được về tài chính, không bị rủi ro khi XK hàng hóa. Cần thiết phát huy nội lực về tổ chức quản lý điều hành và chuyên môn, quan hệ quốc tế của hệ thống DN bảo hiểm trong nước đồng thời hợp tác với các tổ chức BHTDXK quốc tế để từ đó thiết lập cơ cấu chấp nhận và chuyển giao rủi ro bảo hiểm tín dụng phù hợp.

Bên cạnh đó, trong điều kiện thiếu nguồn vốn và nhân sự, tính chất mặt hàng XK đa số là hàng hóa thông dụng, nhiều chuyên gia quốc tế cho rằng, trước mắt, Việt Nam nên lựa chọn phát triển BHTDXK ngắn hạn.

(Công Thương )