Mất 700 tỷ USD trong 10 phút : Máy móc đánh sập phố Wall?

Một ngày tưởng chừng đã rất tồi tệ của thị trường chứng khoán bỗng biến thành một trong những thời điểm nguy kịch nhất trong lịch sử Phố Wall, gợi lại nỗi kinh hoàng của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Vào hôm 6.5, chỉ số Dow Jones đột ngột tuột dốc thảm hại, mất gần 1.000 điểm, tức hơn 9% giá trị cổ phiếu trước khi được cắt lỗi. Sự việc chỉ diễn ra đúng 16 phút nhưng đã khiến các chuyên gia lẫn những nhà đầu tư bình thường phải vật vã khống chế tác động dữ dội xảy ra sau đó.

Vào giữa trưa 6.5, diễn biến tại Sở Giao dịch chứng khoán New York rất ảm đạm do tác động của khủng hoảng nợ tại châu Âu và những nhà giao dịch cho rằng thị trường không thể rớt giá hơn nữa. Lúc đó, chỉ số S&P 500 đã tụt hơn 4%, xuống còn 1.200 điểm. Tiếp đó, giao dịch đột ngột rơi vào hỗn loạn vào lúc 14 giờ 38 phút (giờ New York). Thị trường bỗng nhiên bắt đầu trượt dốc không phanh, tưởng chừng như bị đổ sụp. Mọi việc diễn ra khi đó khiến bất cứ ai đang theo dõi cũng chết điếng người vì sợ hãi. Khởi đầu là cổ phiếu của P&G mất 10% giá, rồi tiếp tục giảm không kiểm soát nổi, kéo theo các chứng khoán khác. Trong vòng vài phút, chỉ số Dow Jones giảm 300, 600 rồi 900 điểm trước khi nhích lên lại.

Vào 14 giờ 47 phút, Dow Jones xuống ngưỡng 10.000 điểm, mất 998,5 điểm, đợt mất điểm lớn nhất trong một ngày trong lịch sử Phố Wall. Theo số liệu của Bloomberg, khoảng 700 tỉ USD đã bốc hơi chưa đầy 10 phút khi chỉ số Dow Jones giảm mạnh nhất kể từ năm 1987. Trong thời gian đó, khoảng 30 công ty hàng đầu của Mỹ tròn mắt chứng kiến giá cổ phiếu của mình rớt thê thảm. Nhiều chứng khoán khác có lúc mất gần như toàn bộ giá trị, như cổ phiếu của Accenture tuột từ 40,13 USD lúc 14 giờ 45 phút xuống còn 1 xu, trước khi trở lại ở mức 39,57 USD. Cổ phiếu blue-chip P&G mất đến 35% giá trị trong vòng 2 phút.

Trong một thời điểm, cơn lốc bán tháo cổ phiếu có vẻ như vượt quá tầm kiểm soát của máy tính và con người. Tuy nhiên, đến thời điểm chốt phiên, mọi thứ không quá thảm hại như người ta vẫn e ngại. Dow Jones mất 347,80 điểm ở mức 10.520,32, S&P 500 giảm 37,75 điểm ở mức 1.128,15 điểm, và Nasdaq giảm 82,65 điểm, xuống mức 2.319,64 điểm. Dù vậy, “cơn sóng thần” Phố Wall cũng kịp ngốn 462 tỉ USD của giới đầu tư, theo ước tính của AP, vượt hẳn tổn thất khi các thị trường mở cửa lại sau sự kiện 11.9.2001 và lúc đại gia Lehman Brothers tuyên bố phá sản.

Cho đến hôm qua, giới chức Mỹ vẫn chưa rõ nguyên nhân vụ việc. Hãng CNBC dẫn các nguồn tin cho thấy lỗi nhập máy tính ở một công ty lớn, được gọi bằng thuật ngữ “ngón tay mập”, có thể là nguyên nhân của sự xáo trộn khủng khiếp này. Một nhân viên giao dịch đã gõ nhầm chữ “b” (viết tắt của từ billion có nghĩa là tỉ) thay vì “m” (million - triệu). Cũng theo CNBC, công ty bị nghi ngờ là Citigroup. Đến hôm qua, Citigroup khẳng định không tìm thấy bất kỳ chứng cứ nào liên quan đến giao dịch bị lỗi trên.

Trong một động thái chưa từng có, Nasdaq đã lên danh sách hủy các giao dịch có độ chênh lệch giá lớn hơn 60% trong khoảng thời gian từ 14 giờ 40 phút đến 15 giờ so với mức trước 14 giờ 40 phút. Sở Giao dịch chứng khoán New York cũng có quyết định tương tự, theo đó xóa bỏ mọi giao dịch trên sàn điện tử NYSE Arca có mức giá trị chênh lệch lớn hơn 60%.