Tác động hai chiều từ minh bạch hoá đất đai

Tại Hội nghị “Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế nhằm xây dựng hệ thống quản lý đất đai tại Việt Nam” diễn ra cuối tuần qua, ông Phạm Khôi Nguyên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, việc đóng góp cho ngân sách nhà nước của Bộ Tài nguyên và Môi trường hiện chỉ chiếm khoảng 10%. Trước khi có Luật Đất đai 2003, mỗi năm, Bộ đóng góp 4.000-5.000 tỷ đồng, nhưng sau khi có Nghị định 69/2009/NĐ-CP, mức đóng góp cho ngân sách nhà nước đã tăng gấp 10 lần (khoảng 40.000 tỷ đồng năm 2009). Đặc biệt, lĩnh vực quản lý đất đai chiếm phần lớn nguồn thu này. Vì vậy, nếu làm triệt để, quyết liệt, đúng luật, thì bất động sản là nguồn đóng góp đáng kể cho Nhà nước.

Trong các định hướng mục tiêu phát triển đất đai đến năm 2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, định hướng trọng tâm là chuyển  hoạt động của ngành từ quản lý hành chính đối với tài nguyên đất đai sang quản lý việc kinh doanh tài sản đất đai quốc gia, cung cấp dịch vụ hành chính, pháp lý cho người sử dụng đất và cộng đồng trong quản lý, sử dụng giao dịch về đất đai.

Theo ông Phùng Văn Nghệ, quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường), từ nay đến năm 2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và hệ thống lưu trữ về đất đai đồng bộ từ trung ương đến địa phương. Những thông tin về đất đai sẽ được thương mại hoá, Bộ sẽ thực hiện chế độ tự chủ tài chính đối với các cơ quan cung cấp thông tin đất đai, tăng thu cho ngân sách nhà nước từ dịch vụ thông tin đất đai.

Một lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có chuyến khảo sát kinh nghiệm của các nước phát triển trong lĩnh vực này. Cụ thể, tại Thụy Điển và bang VictoriaAustralia)…, nguồn thu từ dịch vụ cung cấp đất đai rất lớn (150 -200 triệu USD/năm). Dữ liệu đất đai có thể cung cấp cho các nhà quản lý, doanh nghiệp, ngân hàng, người dân về các thông tin khác (thuế, quy hoạch, thu nhập…) và người truy cập, khai thác phải trả phí. “Hiện Việt Nam cũng đang xây dựng đề án quản lý, khai thác đất đai theo mô hình này”, vị lãnh đạo trên nói.

… đến việc minh bạch hoá thị trường

Từ trước đến nay, thông tin trong lĩnh vực đất đai, bất động sản chưa trở thành hệ thống, khiến thị trường “đói” thông tin. Việc có một “kho” thông tin minh bạch, chính xác được cơ quan nhà nước đảm bảo sẽ giúp doanh nghiệp thẩm định được giá trị, cơ sở pháp lý của bất động sản đó. Đồng thời, khi có kho dữ liệu mặc định sẵn, việc tra cứu, tìm hiểu và cả việc định giá, chuyển nhượng sẽ nhanh chóng được tiến hành.

Ông Đào Trung Chính, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) nhận định, tại các dự án, đang diễn ra tình trạng giao đất theo kiểu xin - cho, hoặc chỉ định. Việc đẩy mạnh tăng thu ngân sách bằng việc đấu thầu, đấu giá theo quy định mới của Nhà nước ngoài việc tăng mạnh nguồn thu, còn giúp doanh nghiệp có năng lực, tài chính công khai tham gia xây dựng và phát triển dự án, thúc đẩy sản xuất.

Theo lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện quỹ đất thành thị, đặc biệt là những “khu đất vàng” có khả năng sinh lợi cao đã giao cho các doanh nghiệp từ nhiều năm nay, nhưng lại đang bị hoang hoá, hoặc kinh doanh không hiệu quả. Để thúc đẩy sản xuất, tạo nguồn cung trên thị trường và tạo doanh thu cho Nhà nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức rà soát, đấu giá, đấu thầu cho các doanh nghiệp có năng lực thực hiện dự án. Rõ ràng, nếu thực hiện được điều này, không những Nhà nước có lợi, mà những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính, có khả năng thực hiện dự án cũng sẽ được hưởng lợi.

Một “công cụ” khác để tăng nguồn thu là việc xem xét, nghiên cứu đánh thuế bất động sản cũng đang được khẩn trương tiến hành. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc đánh thuế bất động sản cũng sẽ là một yếu tố giúp minh bạch hoá thị trường, chống đầu cơ, tích trữ đất đai. Việc thu thuế bất động sản hợp lý không những mang về nguồn thu lớn, mà còn khuyến khích sản xuất - kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng giữa các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này.