Lãi suất ngân hàng chưa thể giảm: Nút thắt không phải ở các ngân hàng

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Trong vòng hơn nửa năm, 3 lần Chính phủ yêu cầu hệ thống ngân hàng hạ lãi suất huy động và cho vay, nhưng cho đến nay nhiều doanh nghiệp vẫn phải đi vay với lãi suất 15-16%, thậm chí ngay trong tuần vừa qua, theo ghi nhận của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mức lãi suất cho vay có nơi lên tới 18%. Tại sao, mặt bằng lãi suất không thể giảm theo như chỉ đạo của Chính phủ?

NHNN muốn giảm, Ngân hàng thương mại (NHTM) vẫn tăng

Theo thông tin ngày 15-9 của NHNN, lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng đồng loạt tăng ở tất cả các kỳ hạn. Cùng với nó là lãi suất cho vay tại các ngân hàng cũng “hưởng ứng” tăng theo, đi ngược lại mong muốn cũng như chỉ đạo của Chính phủ và NHNN. Mức lãi suất cho vay cao nhất được chính NHNN xác nhận đã lên tới 18% . Đại diện lãnh đạo một doanh nghiệp cho rằng: như vậy thực tế lãi suất cho vay sẽ còn cao hơn rất nhiều so với mức được NHNN công bố bởi lẽ còn nhiều chi phí được tính vào lãi suất mà doanh nghiệp vẫn buộc phải chấp nhận khi vay.

Vị đại diện lãnh đạo ngân hàng này còn cho biết: Vẫn có những doanh nghiệp vay được với lãi suất thấp, vào khoảng 13% -14%, tuy nhiên chỉ dành cho các khách hàng thân thiết ở lĩnh vực xuất khẩu. Riêng lĩnh vực phi sản xuất như tiêu dùng, bất động sản, chứng khoán... còn cao hơn nữa, thông thường vào khoảng 18% đến 20%/năm.

Kể từ tháng 4- 2010 đến nay, Chính phủ đã nhiều lần yêu cầu NHNN có các biện pháp chỉ đạo các NHTM hạ lãi suất cả huy động và cho vay nhằm giúp cho các doanh nghiệp được tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn, góp phần vào mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định và phát triển kinh tế. Hiệp hội VNBA cũng đồng thuận với chủ trương của Chính phủ, đề ra lộ trình giảm lãi suất huy động xuống còn 10,5%/năm trong tháng 8-2010 và 10%/năm trong tháng 9-2010.

Tuy nhiên, đến thời điểm này những mong muốn của Chính phủ, Hiệp hội VNBA đều đã không thực hiện được. Các NHTM đã đưa ra nhiều lý lẽ để giải thích cho việc lãi suất không thể giảm và bởi vì họ cũng vướng vào vòng luẩn quẩn dù có muốn giảm lãi suất cũng không biết phải giảm bằng cách nào khi mà nhiều quy định gần đây làm tăng chi phí của bản thân các ngân hàng.

Nhà nước đã chi tiêu quá nhiều

Mới đây tại một cuộc họp bàn về vấn đề lãi suất, TS Lê Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch Uỷ Ban Giám sát tài chính quốc gia cho biết: Hơn 65.000 tỷ đồng là con số ước tính mà NHNN đã bơm ròng ra lưu thông qua kênh thị trường mở trong vòng 5 tháng gần đây với mục tiêu để hạ lãi suất. Đây là lượng tiền không nhỏ, tuy nhiên vẫn chưa thể làm giảm “cơn khát” vốn của các NHTM, do vậy lãi suất vẫn chưa giảm được. Lý do “nằm” ở sự luẩn quẩn của dòng tiền. “Nhiều tiền, nhưng tiền lại không thực sự đi vào sản xuất”, ông Nghĩa đã nhấn mạnh. Do vậy, khi nền kinh tế vẫn thiếu tiền thì lãi suất sẽ không thể giảm.

Đồng quan điểm với TS Nghĩa, TS Nguyễn Quang A cũng cho rằng tiền đang không đi đến đúng đích do đó không phát huy được hiệu quả trong mục tiêu hạ lãi suất. Đáng lẽ lãi suất phải do cung cầu nguồn vốn trên thị trường “định đoạt” thì ở đây, Nhà nước đang cạnh tranh không “lành mạnh” với các Ngân hàng. Biểu hiện ở chỗ ngân hàng cũng đi vay của người dân thông qua trái phiếu Chính phủ để bù đắp thâm hụt ngân sách do việc chi tiêu quá nhiều cho những việc không cần thiết, trong khi đáng lẽ chỉ nên tập trung chi lương, chi cho hoạt động của bộ máy Nhà nước. Chỉ nói một vấn đề đơn giản, Nhà nước lấy tiền đâu cho Vinashin nếu không phải là đi vay, làm tăng áp lực cho “nhu cầu nguồn tiền” trên thị trường.

Bên cạnh đó, những quy định mới đây của NHNN về việc bắt các NHTM phải đảm bảo tỷ lệ cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động không vượt quá 80% nhằm đảm bảo an toàn cho các NHTM được cho là một trong những nguyên nhân khiến các NHTM không thể hạ lãi suất. Quy định trên sẽ càng kích thích các NHTM chạy đua huy động lẫn cho vay, vì ngân hàng nào cũng muốn đẩy mạnh cho vay và tất nhiên dư nợ tín dụng cùng rủi ro sẽ càng lớn. Nhiều ý kiến đưa ra nên tính tỷ lệ cấp tín dụng so với vốn tự có thì tính an toàn trong hoạt động của NHTM sẽ cao hơn.

(Báo Đại Đoàn Kết)