Gỡ rối thị trường tín dụng

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Cung cầu vốn bị mất cân đối, kéo dài trong nhiều tháng qua đã làm phát sinh nhiều hiện tượng rối ren trên thị trường tín dụng. Bài viết này đề xuất một số giải pháp nhằm gỡ rối cho thị trường.

Rối ở cả thị trường chính thức lẫn phi chính thức

Rối ren trước hết là việc phát sinh nguy cơ rủi ro do ảnh hưởng của “tín dụng đen” bùng phát, đặc biệt trong điều kiện luồng vốn từ ngân hàng đang thắt chặt thì loại hình này càng có cơ hội thao túng. Theo nghĩa thông thường, tín dụng đen là hình thức vay mượn vốn liếng tiền bạc ngoài hệ thống ngân hàng, tổ chức tín dụng, giữa các tổ chức và cá nhân với nhau và bị biến tướng theo nhiều kiểu khác nhau, ví dụ: hụi họ, hùn hạp, chung mượn vốn, cho vay nặng lãi, cho vay đáo hạn nợ... Cách vận hành chủ yếu dựa trên các giao kèo ngoài vòng pháp luật, tự ấn định mức phí, hoa hồng, lãi suất cao đến mức vô căn cứ, nên phần lớn các cam kết này không được pháp luật bảo hộ đầy đủ, không những gây tổn thất cho các “khổ chủ” mà còn ảnh hưởng xấu đến trật tự xã hội. Rất nhiều vụ đổ bể, vỡ nợ liên quan đến tín dụng đen đã được đưa ra xét xử.

Một dạng rối ren khác hiện đang phát sinh ngay trong một bộ phận của hệ thống tín dụng chính thức, qua việc một số ngân hàng thu các loại lệ phí, nhất là trong lĩnh vực cho vay. Tương tự, mặc dù đã có cam kết đồng thuận giữa các ngân hàng nhằm ổn định mặt bằng lãi suất, tình trạng huy động vốn cộng với tặng tiền và hiện vật ở nhiều nơi vẫn khiến lãi suất vượt rào trở nên phổ biến. Nguy cơ lớn nằm ở chỗ, hệ thống tín dụng có tổ chức lẽ ra phải là đại diện gương mẫu về tinh thần chấp pháp, thể hiện tính công khai minh bạch trong cạnh tranh lại đang làm méo mó, biến dạng những chính sách điều hành thị trường.

Theo quy luật cạnh tranh kinh tế thông thường, thị trường phi chính thức chỉ “lép vế” và khả năng thao túng của nó chỉ bị triệt tiêu một khi sự vận hành của thị trường chính thức được bảo đảm duy trì thông suốt và hiệu quả. Trong trường hợp ngược lại, lực lượng phi chính thức không những có cơ hội lấn át mà còn tạo thêm nhiều rủi ro đạo đức nghề nghiệp nghiêm trọng trong hệ thống chính thức bởi các thủ đoạn móc nối tinh vi, ngầm liên kết với nhau, khai thác kẽ hở chính sách nhằm trục lợi cá nhân. Chính vì vậy, ngoài yêu cầu trước mắt là phải nhanh chóng ổn định nguồn cung ứng tín dụng với lãi suất hợp lý, hệ thống tín dụng chính thức còn gánh vác trọng trách góp phần củng cố lòng tin của công chúng vào hệ thống tài chính ngân hàng quốc gia, giữ nghiêm kỷ cương phép nước. Kinh nghiệm về bình ổn thị trường ngoại hối thời gian vừa qua cho thấy, nếu chỉ đơn thuần nghiêng về một vài biện pháp hành chính đơn lẻ nhằm kiềm chế tỷ giá thì sẽ dẫn đến nhiều bất ổn kéo dài.