Người nông dân một sương hai nắng làm ra hạt gạo nhưng ít khi có thể cười vì hạt thóc được mùa
Trong diễn văn khai mạc Đại hội lúa gạo quốc tế lần thứ 3, sáng 9/11/2010 tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Sản xuất lúa gạo gắn liền với truyền thống lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc VN. Cây lúa có vị trí rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và đời sống người VN..."
Theo Hiệp hội Lương thực VN (VFA), tính đến 5/11/2010, lượng gạo XK của VN đã gần cán mốc 6 triệu tấn. Kết quả XK gạo của 5 ngày đầu tháng 11, với 73.652 tấn gạo (trị giá 34,104 triệu USD) đã nâng tổng sản lượng gạo XK từ đầu năm lên 5,911 triệu tấn, đạt giá trị 2,505 tỷ USD. Nhìn vào đơn giá bình quân 423,78USD/tấn gạo XK, tuy chưa thể hài long, song nhìn lại kết quả XK gạo và giá bình quân 407,09USD/tấn của năm 2009, thì đây cũng là điều đáng mừng - XK ít hơn hàng trăm ngàn tấn nhưng kim ngạch cao hơn so với cả năm ngoái và thời gian XK vẫn còn gần 2 tháng.
Tuy nhiên, điều nghịch lý là, ở một đất nước nông nghiệp mà lúa gạo vẫn chiếm tỷ trọng khá lớn và quan trọng như VN, lại đã hai lần “cứu” nền kinh tế khi gặp khủng hoảng, nhưng người làm ra lúa gạo chẳng thể “cười như được mùa” khi quá trình vận động của lúa gạo vẫn còn rất nhiều điều bất cập.
Giáo sư C. Peter Timmer thuộc Trung tâm phát triển toàn cầu (Center for Global Development), chuyên gia hàng đầu về thị trường lúa gạo thế giới cho rằng: “Một lượng lớn gạo mua bán trên thế giới, trong đó có cả ở VN, được giữ bí mật về giá. Nông dân không thể đoán biết thị trường gạo tương lai nếu cung cầu và giá gạo không được minh bạch. Và họ thường bị thiệt ngay cả khi thế giới giá tốt”. Đó là bởi, theo vị giáo sư này, chính phủ của hầu hết các quốc gia sản xuất lúa gạo đã can thiệp vào hạt gạo, xem nó như mặt hàng chiến lược an ninh lương thực, sự ổn định sẽ gắn liền với chính thể. Do vậy, hệ luỵ từ chính sách tiềm ẩn yếu tố “chính trị hoá hạt gạo” đã can thiệp vào hệ thống phân phối, XNK khiến cho giá lúa gạo nội địa thường bị điều tiết bởi tính chủ quan của nhà nước hơn là theo quy luật thị trường; bởi lúc đó, hạt gạo phải gánh trách nhiệm bình ổn giá cả - nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự bất ổn.
Khi giá gạo xuất khẩu tốt, người nông dân cũng không được lợi
Theo các chuyên gia, Nghị định số 109/2010/NĐ-CP ngày 4/11/2010, có hiệu lực từ 1/1/2011) về kinh doanh xuất khẩu gạo do Thủ tướng Chính phủ ban hành sẽ tạo ra thay đổi lớn trên thị trường lúa gạo. Đầu tiên là cơ cấu lại thành phần DN tham gia xuất khẩu và tiếp theo là chuẩn bị cho ngành lúa gạo trước làn sóng “đổ bộ” của thương nhân nước ngoài khi VN mở cửa thị trường gạo vào đầu năm 2011.
Nghị định buộc các DN có trách nhiệm hơn với nông dân, bằng chính việc đầu tư vào công đoạn chế biến, dự trữ nhằm nâng cao giá trị hạt gạo thay vì chỉ nhăm nhăm tìm kiếm lợi nhuận. Điều đó tạo ra sức nâng cho khu vực nông thôn, và đặc biệt là nông dân vốn còn yếu kém về nhiều mặt.
Nhóm hàng điện tử viễn thông vẫn dẫn đầu nhóm ngành hàng xuất khẩu có “hàm lượng” FDI cao nhất và giá trị xuất khẩu thuộc hàng cao nhất. Tuy nhiên, hàm lượng FDI trong top 10 đã có sự sụt giảm đáng kể.
Bằng nhiều cách, hàng hóa Thái Lan đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam và trong tương lai không xa có thể là một thách thức lớn cho hàng Việt.
Trong bối cảnh kinh tế tiếp tục khó khăn, diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, Hiệp hội Rau quả Việt Nam đã đưa ra dự báo, nhu cầu tiêu thụ rau quả thế giới tiếp tục tăng từ 3,5-5% và ngành rau quả đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 1 tỷ USD trong năm 2013.
Gần đây, nhiều lô hàng chè của Việt Nam xuất khẩu sang các nước châu Âu EU đã bị trả về do phát hiện có chứa các chất Acetamiprid và Imidacloprid. Đây là 2 chất thuộc danh mục 02, theo lộ trình sẽ bị đưa ra khỏi danh mục vào tháng 2/2015.
Trong khi các nền kinh tế lớn ở châu Âu bao gồm cả Đức, Pháp và Italy đều bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng nợ công khu vực đồng tiền chung euro, kinh tế Thụy Sĩ trong năm qua vẫn phát triển với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm 2012 đạt khoảng 422 tỷ USD.
Giá than sẽ tiếp tục chịu áp lực tăng do nhu cầu xây mới các nhà máy điện sử dụng than vẫn tăng tại Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia, trong khi một số nước sẽ điều chỉnh giá than hoặc hạn chế xuất khẩu.
Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa đề nghị các doanh nghiệp nước ngoài đăng ký hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc tại Việt Nam báo cáo kịp thời để có biện pháp giải quyết với những mặt hàng có khả năng khan hiếm.
Được xem là “hiệp định thế kỷ”, Hiệp định Thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) đang mở ra cả cơ hội cũng như thách thức, bởi nội dung bao trùm cùng tính phức tạp của Hiệp định.
Có thể nói, sự không tương thích giữa một số mục tiêu vẫn tồn tại trong các kế hoạch phát triển kinh tế của nước ta. Bên cạnh đó, cảnh “mục tiêu một đường, thực hiện một nẻo” cũng là một thực tế. Có nhiều khả năng cặp mục tiêu xuất, nhập khẩu dự kiến cho năm 2011 cũng sẽ như vậy.
“Đến hẹn lại lên”, cứ vào dịp cuối năm giáp Tết diễn biến giá nhiều mặt hàng có thể thay đổi lên xuống thất thường, thậm chí mỗi nơi một kiểu. Đặc biệt theo nhận định của giới chuyên môn, tình trạng “găm” hàng, đầu cơ chờ thời “tâng” giá đã manh nha xuất hiện.
Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dựa theo phân tích xu hướng biến động của số liệu các năm cho thấy khối lượng cà phê xuất khẩu năm 2010 có thể đạt con số 1,185 triệu tấn với kim ngạch là 1,76 tỷ USD.
Giá phân bón trên thị trường thế giới hiện đang tiếp tục tăng cao, cộng với việc khan hiếm ngoại tệ để nhập khẩu vẫn đang là những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến nguồn cung phân bón cho thị trường trong nước.
Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng mười tháng năm 2010 ước tính đạt 1.282 ngàn tỉ đồng, tăng 25,1% so với cùng kỳ năm 2009, nếu loại trừ yếu tố giá thì tăng 15%.
Khi kinh doanh tại các thành phố lớn ngày càng cạnh tranh gay gắt cùng nhu cầu tiêu dùng giảm, các đại gia điện máy đã mở cuộc "tiến quân" về tỉnh lẻ để “chiều” người dân ở quê.
Nhóm hàng điện tử viễn thông vẫn dẫn đầu nhóm ngành hàng xuất khẩu có “hàm lượng” FDI cao nhất và giá trị xuất khẩu thuộc hàng cao nhất. Tuy nhiên, hàm lượng FDI trong top 10 đã có sự sụt giảm đáng kể.
Tiểu thương tại đây hàng năm đều cam kết về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, không bán hàng lậu và hàng nhái. Tuy nhiên, phần lớn đều cho rằng điều này rất khó khả thi.
Cục thống kê Tp.HCM vừa công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7/2014 của thành phố đã tăng 0,12% so với tháng trước và tăng 5,47% so với cùng tháng năm trước. Như vậy, tính từ đầu năm, CPI đã tăng 1,22%, cao hơn gấp đôi mức tăng của năm 2013 (0,66%).
Hiện nay, cuộc xâm lấn của hàng giả đã khiến người ta phải nhìn nhận lại tiêu chí của sự xa xỉ và khiến nhà chức trách các nước trên thế giới đau đầu tìm cách dẹp bỏ.
Thành tích xuất khẩu của Việt Nam lẽ ra sẽ còn cao và hiệu quả hơn nữa nếu quản lý nhà nước khắc phục được những hạn chế về cơ sở hạ tầng, tệ tham nhũng, tính khó tiên liệu của chính sách, và tạo giá trị gia tăng cho hàng hoá.
Bằng nhiều cách, hàng hóa Thái Lan đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam và trong tương lai không xa có thể là một thách thức lớn cho hàng Việt.
Giá cá trên thị trường toàn cầu đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại do Trung Quốc có nhu cầu ngày càng lớn đối với những loại hải sản cao cấp như cá ngừ và hàu, trong khi sản lượng đánh bắt có chiều hướng giảm sút.
Các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá bán lẻ ở Việt Nam vẫn là lĩnh vực hấp dẫn nhất. Dù không như đồn đoán ban đầu các tập đoàn lớn sẽ tràn vào nuốt chửng thị trường Việt Nam, nhưng chỉ nhìn vào tốc độ mở rộng của Big C, Metro, Lotte... vừa qua cho thấy sức ép cạnh tranh đang nóng lên từng ngày.
Lại tương tự giá thuốc, giá thực phẩm chức năng cũng đang “nhảy múa thoải mái” khi giá mua vào với giá bán ra chênh nhau tới cả chục lần! Thị trường thực phẩm chức năng đang phát triển mạnh mẽ. Nhưng các quy định về quản lý thực phẩm chức năng đang tỏ ra quá lạc hậu. Phần quản lý giá của mặt hàng này đang bị thả nổi hoàn toàn.
Tháng 4, nhập khẩu đạt con số 6,95 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch nhập khẩu 4 tháng qua lên hơn 24,8 tỷ USD. Với kim ngạch xuất khẩu 4 tháng là 20,1 tỷ USD, như vậy, nhập siêu những tháng đầu năm đã lên khoảng 4,7 tỷ USD, tương đương với hơn 23% kim ngạch xuất khẩu. Với cách làm như hiện nay, các chuyên gia cho rằng, mục tiêu kiềm chế nhập siêu dưới 20% trong năm nay là rất khó.
Mark Zimmeran – cựu cố vấn Chủ tịch Phòng thương mại của Mỹ ở Nhật Bản đã viết trong cuốn sách nổi tiếng “Làm ăn với người Nhật như thế nào” của ông: “việc nghiên cứu kỹ càng và nghiêm túc tâm lý người Nhật và cấu trúc xã hội của nước Nhật là cực kỳ cần thiết cho việc làm ăn có hiệu quả với người Nhật”.
Kim ngạch xuất khẩu quý I/2010 ước đạt 14 tỷ USD, giảm 1,6% so với cùng kỳ 2009. Kim ngạch nhập khẩu 3 tháng ước đạt 17,525 tỷ USD, tăng 37,6% so với cùng kỳ năm 2009. Trong đó, nhóm hàng nguyên nhiên vật liệu cần nhập khẩu tăng 35,3%; nhóm hàng cần kiểm soát nhập khẩu dự báo tăng khoảng 60,2% và nhóm hàng cần hạn chế nhập khẩu cũng tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái.
Sự phục hồi của kinh tế trong nước sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa tăng, đặc biệt việc thực hiện giải ngân vốn FDI được dự báo tăng cao sẽ khiến nhập khẩu máy móc, thiết bị phục vụ cho hoạt động đầu tư, xây dựng và sản xuất cũng sẽ tiếp tục gia tăng mạnh. Dự báo kim ngạch nhập khẩu năm 2010 ước đạt 74,5 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2009.
Hiệp định tự do thương mại ASEAN-Trung Quốc (ACFTA) về nguyên tắc có hiệu lực từ 01/01/2010, có lộ trình cắt giảm tới gần 7.000 dòng thuế. Indonesia đã yêu cầu đàm phán lại với TQ về việc hoãn thực thi ACFTA. Việt Nam hầu như vẫn chưa có một bộ hàng rào kỹ thuật đầy đủ cho các ngành sản xuất trong nước. Mối lo nhập siêu gia tăng từ TQ và mối lo nhiều Doanh nghiệp VN mất thị trường nội địa là có cơ sở....
Theo Tổng cục Thống kê, nhập siêu năm 2009 ước tính lên tới 12,246 tỷ USD, con số này thấp hơn nhiều mức nhập siêu thực hiện lên tới 18,029 tỷ USD của năm 2008, nhưng tăng gần 250 triệu USD so với mục tiêu đề ra.
Để nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam, góp phần phát triển bền vững nền kinh tế trong quá trình tham gia chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu với những tiêu chuẩn ngày càng ngặt nghèo mà thị trường đặt ra, thì Việt Nam còn nhiều việc phải làm...
Xuất khẩu khoảng 25% tổng sản lượng gạo hàng năm, nhưng giá gạo xuất khẩu của Việt Nam ngày càng tụt dốc quá xa so với của Thái Lan trong thời gian qua, và những người nông dân vẫn không được hưởng lợi tương ứng với công sức của mình bỏ ra,....