Xuất, nhập khẩu năm 2011 không thể tăng quá thấp

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Sản xuất dây cáp điện, một mặt hàng đang có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao - Ảnh: TL.

Có thể nói, sự không tương thích giữa một số mục tiêu vẫn tồn tại trong các kế hoạch phát triển kinh tế của nước ta. Bên cạnh đó, cảnh “mục tiêu một đường, thực hiện một nẻo” cũng là một thực tế. Có nhiều khả năng cặp mục tiêu xuất, nhập khẩu dự kiến cho năm 2011 cũng sẽ như vậy.

Trước hết, thực tế cho thấy, cặp mục tiêu xuất khẩu và giá tiêu dùng (CPI) trong hai năm 2008 và 2009 đều rơi vào cảnh “việt vị” so với thực tế.

Trong năm 2008, đối với CPI, trong khi mục tiêu là kiềm chế ở mức tăng thấp hơn tăng GDP (8,5-9%), nhưng thực tế lại tăng lên gần 20%. Sang năm 2009, mục tiêu đặt ra là kiềm chế CPI ở mức tăng thấp hơn 15%, nhưng thực tế chỉ tăng 6,52%. Trong khi đó, với xuất khẩu, cặp số liệu tương ứng là +13% và -8,9%.

Hiện tại, khả năng kiềm chế CPI ở mức tăng không quá xa so với mục tiêu tăng 7% là khả thi, còn khoảng cách giữa mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu và con số thực hiện là khoảng cách khá lớn, 6% so với 20%.

Rõ ràng, những sự khác biệt quá lớn giữa mục tiêu và thực hiện sẽ gây khó cho hoạt động điều hành, là nguyên nhân khiến cho sự ổn định vĩ mô vẫn còn là một điểm nóng trong những năm gần đây và sẽ còn kéo dài. Điển hình là với xuất khẩu dự kiến tăng 10% trong năm tới, còn nhập khẩu bị buộc phải “co lại” hơn nữa, có nhiều khả năng nền kinh tế sẽ thêm một lần rơi vào tình trạng khập khiễng giữa mục tiêu và thực hiện.

Nguyên nhân khập khiễng là do khi hoạch định các mục tiêu nói trên đã không thể lường trước sự biến động của giá cả thế giới (nguyên nhân khách quan) và mặt khác sự tác động theo hai chiều đối lập nhau của giá cả thế giới cũng không được chú ý đúng mức (chủ quan).

Trước hết, trở lại với sự khập khiễng giữa mục tiêu và thực hiện xuất khẩu năm 2008. Có thể thấy, ở thời điểm tháng 10-2007, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho rằng giá dầu mỏ thế giới năm 2008 chỉ tăng 9,5%, nhưng trên thực tế đã tăng đến 36,4%, còn giá nguyên liệu phi dầu mỏ thế giới được dự báo giảm 6,7%, nhưng thực tế tăng 7,5%.

Rõ ràng, với một nền kinh tế mà nhập khẩu nguyên liệu quá lớn và xuất khẩu nguyên liệu cũng không nhỏ của nước ta, những tác động của giá cả đến CPI và xuất, nhập khẩu, nhập siêu đều rất lớn so với dự báo.

Tuy nhiên, những diễn biến theo chiều ngược lại trong năm 2009 lại không hoàn toàn là do nguyên nhân này. Bởi lẽ, ngay tại thời điểm sốt nóng giá cả thế giới vào tháng 10-2008, IMF đã cảnh báo là cả giá dầu mỏ lẫn giá nguyên liệu phi dầu mỏ thế giới năm 2009 sẽ giảm mạnh 6,3% và 6,2%, nhưng trên thực tế đã giảm tới 36,3% và 18,7%. Có thể nói, đây chính là nguyên nhân chủ yếu khiến cả xuất khẩu lẫn nhập khẩu của nước ta đều “rơi tự do”, trái ngược hoàn toàn so với mục tiêu cao ngất ngưởng, còn việc kiềm chế CPI thì được hoàn thành như đã nói ở trên.

Cuối cùng, theo chiều ngược lại, ở thời điểm tháng 10-2009, IMF cũng đã dự báo rằng, giá dầu mỏ thế giới năm nay sẽ tăng 24,3%, còn giá nguyên liệu phi dầu mỏ cũng tăng 2,4% (ước thực hiện gần đây nhất là tăng 23,3% và 16,8%), nhưng mục tiêu xuất khẩu của chúng ta lại được ấn định ở mức chưa bằng một nửa so với năm giá cả thế giới làm xuất, nhập khẩu “co lại” 2009, cho nên mới diễn ra tình trạng ước thực hiện cao gấp khoảng ba lần so với mục tiêu. Trong khi đó, trong điều kiện sốt lạnh giá cả thế giới mà CPI của nước ta năm 2009 vẫn tăng 6,52%, cho nên mục tiêu kiềm chế ở mức tăng không quá 7% trong năm nay rõ ràng là có phần khiên cưỡng, bởi ước tăng 8% như báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội hiện nay vẫn còn là một “ẩn số”.

Từ những thực tế đó, với những dự báo về triển vọng sáng sủa của kinh tế và thương mại toàn cầu, có thể nói những mục tiêu xuất, nhập khẩu và nhập siêu của năm 2011 không phản ánh được triển vọng phát triển và cũng không tương thích với mục tiêu phát triển kinh tế:

- Thứ nhất, nếu như xuất khẩu trong năm 2011 chỉ tăng 10%, nền kinh tế sẽ không đủ động lực để đạt mục tiêu tăng trưởng 7-7,5%.

Bởi lẽ, trong 10 năm qua, để đạt được nhịp độ tăng trưởng kinh tế bình quân 7,25%/năm, xuất khẩu phải tăng 16,75%/năm. Điều này có nghĩa là, để kinh tế tăng trưởng 1 điểm phần trăm, xuất khẩu đã phải tăng 2,31 điểm phần trăm. Trong điều kiện chưa có yếu tố đáng kể nào để giảm tỷ lệ tương quan này, việc xuất khẩu tăng thấp nhiều khả năng sẽ trở thành “nút thắt” khiến kinh tế không thể tăng trưởng như mục tiêu đề ra.

- Thứ hai, nhập siêu đã trở thành vấn đề rất nóng của nền kinh tế nước ta từ năm 2007 đến nay, cho nên mục tiêu kiềm chế dưới ngưỡng 20% đã xuất hiện trong báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội.

Do nhịp tăng xuất khẩu đã được neo ở mức 10%, tương ứng với quy mô tuyệt đối phải đạt 74,8 tỉ đô la trong năm 2011, cho nên ứng với tỷ lệ nhập siêu dưới 20%, mức nhập siêu sẽ là 14,7 tỉ đô la, còn “hạn ngạch” nhập khẩu sẽ ở mức 89,5 tỉ đô la, ứng với nhịp độ tăng chỉ ở mức 9,8%. Đây cũng là mức tăng quá thấp, không đủ bảo đảm để GDP tăng 7-7,5%, bởi hệ số giữa tăng nhập khẩu và tăng GDP bình quân trong 10 năm qua là 2,48 lần.

Nói cách khác, để có thể đạt được nhịp độ tăng trưởng kinh tế 7-7,5%, nhịp độ tăng cả xuất lẫn nhập khẩu trong năm tới đều phải vượt rất xa ngưỡng 10%.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn)