Món z’ră

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Z’ră là món ăn của người Cơ Tu sinh sống vùng cao Nam Giang,Tây Giang… (Quảng Nam), sát biên giới Việt – Lào. Người Cơ Tu nói rằng: chàng rể biếu cha mẹ vợ một ống z’ră là chàng rể có hiếu, bởi món này người già rất thích vì nó nhuyễn nhừ và thơm ngon.

Món Z’ră được nướng như cơm lam

Z’ ră, dịch ra tiếng Kinh là “thọc, chọc”, bởi nguyên liệu được nấu trong ống nứa, lồ ô và lấy cọng dây mây (adương) có gai mà thọc miết trong ống cho các “nguyên liệu” nhừ nát, hoà quyện vào nhau.

Hầu hết các loại thịt, cá cùng một số rau, trái có được ở địa phương vùng Tây Giang và lân cận đều là những nguyên liệu thích hợp để làm món z’ră này. Ngon, là món z’ră được làm bằng cá niên khô với rau, cà xanh, cà chua, lá kiệu, ớt, nõn cây apuung (gần giống như loài thảo quả), măng tươi, hạt tiêu rừng (amất), muối, bột ngọt... Thịt cá niên khô vừa béo, ngọt, thơm, cùng với vị đắng của phần ruột cá được hoà quyện trong cà sẽ tạo nên một loại xúp đặc chứa đầy các loại hương vị nói trên. Tiếp đến là z’ră được làm bằng các loại thịt khô như heo, bò, trâu... với lá môn dắc. Ngoài ra, có loại được làm bằng thịt ếch khô hay tươi (nếu để nguyên con phải băm nhuyễn) với ruột cây apuung, lá kiệu, ớt. Mùi thơm của loại cây dược liệu này cùng với vị cay của ớt, tiêu sẽ khử được mùi tanh của thịt ếch. Điểm độc đáo của món này là mỗi nguyên liệu thịt, cá, khô đều đi kèm với một số loại rau quả riêng. Nhưng, z’ră được làm bằng thịt các loại cá, chim (tươi hoặc khô đều nấu được) với bắp chuối rừng. Ngoài ra, da trâu phơi khô, được nướng cho thơm, rồi luộc để bỏ vào ống thọc với cà, tạo thành một loại xúp vừa dẻo thơm với mùi da nướng lẫn mùi khói lại vừa dai sừn sựt.

Theo kinh nghiệm của người sành ăn dân tộc Cơ Tu, khi nấu họ thường bỏ vào ống lồ ô vài đọt non của cây thiên niên kiện (p’vân) thì ngoài hương vị thơm ngon tăng lên bội phần ra, còn làm cơ thể khoẻ mạnh, chống lại “lam sơn chướng khí”.

Bởi vậy, z’ră chính là món quý và công phu được làm để đãi bạn bè, khách quý, sui gia.

( Theo Quốc Phong // SGTT Online)