Nhà báo Nguyễn Như Phong: Mỗi bộ phim đều cần thể hiện trách nhiệm xã hội

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Trước những dư luận trái chiều về chất lượng phim truyền hình đang phát trên sóng THVN, “cha đẻ” của Chạy án - biên kịch Nguyễn Như Phong - đã thẳng thắn chia sẻ về vấn đề này.

Làm báo rồi viết tiểu thuyết, bận nhiều việc như vậy, thời gian nào ông dành cho viết kịch bản phim truyền hình?

Thật ra mà nói, công việc quản lý một tờ báo, phụ trách nội dung tờ An ninh thế giới, tham gia viết báo chưa phải hết thời gian. Khi đã lao vào viết kịch bản phim, tôi đã phải đầu tư công sức, phải quên đi chơi, đi ăn nhậu… và tranh thủ Thứ bảy, Chủ nhật để viết.

Quay trở lại với Chạy án một chút, bộ phim nhận được khá nhiều giải thưởng. Ông từng nói: “Chưa thấy ai chê Chạy án cả”. Còn ông thấy sao về đứa con của mình?

Ôi, nếu rạch ròi ra thì nhiều lỗi lắm. Có những chi tiết lỗi về kịch bản, có những lỗi trong quá trình làm phim. Chỉ có điều, những ý đồ của tôi trong kịch bản đã được đạo diễn, quay phim và diễn viên chuyển tải trung thực. Đấy là điều tôi thấy mừng nhất, kể cả từng lời thoại.

Các anh chị đạo diễn, diễn viên rất tôn trọng tác giả kịch bản. Cũng có hãng phim đặt hàng tôi viết kịch bản cho họ, nhuận bút tất nhiên trả rất cao, thế nhưng tôi đặt ra một vấn đề với họ là không được sửa, nếu sửa thì phải trao đổi, vậy là họ… chào!

Tôi rất thích phong cách làm việc của Trung tâm sản xuất phim của THVN. Chúng tôi hợp tác với nhau rất tốt, có điều gì chưa ổn thì cùng nhau ngồi xem xét lại, cái gì các anh chị đúng thì sửa, cái gì tôi đúng thì vẫn giữ nguyên.

Nhà báo Nguyễn Như Phong.

Còn chưa hài lòng ư, có lẽ do áp lực thời gian nên họ làm còn vội, không nhiều thời gian để chăm chút, cân đong đo đếm từng tí một. Đặc biệt, họ đã đưa sản phẩm của các công ty như bia Halida, cá thịt hộp Hạ Long… vào phim. Đó là điều chưa hợp lý. Tôi đồng ý là có cách giới thiệu sản phẩm nhưng phải tế nhị. Chứ nhiều người bảo xem rất khó chịu. Ai lại một ông già tuổi gần đất xa trời rồi khi ăn lại đổ cả hộp thịt Hạ Long vào bát mì, ai mời bạn đến nhà ăn tiệc lại mang đồ hộp ra bày… Cũng may là nội dung phim rất cuốn hút khán giả, người ta sẵn sàng bỏ qua những tiểu tiết ấy…

Ông sẽ tiếp tục viết kịch bản phim để phản ánh, lên án những vấn đề nhức nhối trong xã hội?

Tôi đang viết một kịch bản phim với tiêu đề Đặc biệt nguy hiểm. Bộ pim nói về nỗi oan khuất của một doanh nhân và ý chí vươn lên của con người.

Con người đó có ý chí, tài năng, có nhiều người muốn bảo vệ nhưng cũng có nhiều người muốn vùi dập. Đó là một cuộc chiến đấu quyết liệt, không khoan nhượng giữa hai thế lực thiện và ác, tích cực và tiêu cực.

Từ xưa đến nay, trong làm phim cũng như viết báo, tôi luôn quan niệm là muốn phê phán cái gì thì phê phán nhưng phải trên tinh thần xây dựng. Cái gì cũng có mặt tốt, bên cạnh cái tốt, có cái chưa tốt. Cái chưa tốt thì mình đưa ra.

Nhiều người gửi thư nói rằng họ rất thích ý nghĩa giáo dục trong bộ phim Chạy án. Tôi cho rằng, mình không tránh né những vấn đề gay cấn của xã hội nhưng đồng thời mình không viết theo kiểu hắt nước đổ đi. Vấn đề là người viết đứng ở góc độ nào để phê phán và quan trọng là phải phù hợp với gian đoạn lịch sử ấy.

Gần đây, dư luận báo chí có nhiều ý kiến khác nhau về phim THVN. Ông có thời gian để tâm đến những ý kiến này?

Tôi thấy có rất nhiều ý kiến về phim truyền hình xã hội hoá đang phát sóng vào giờ vàng. Những ý kiến khen cũng có, chê cũng có. Nhưng tôi rất buồn khi có một số ý kiến chê theo kiểu bát nước hắt đi, tức là nói lấy được. Có những người có thể họ chẳng biết về phim ảnh nhưng họ chê bai theo cảm tính, đó là cái khhông nên. Anh khen chê phải có ý thức, xuất phát từ tinh thần xây dựng và phải nhìn thấy tổng quan của vấn đề.

Cảnh trong phim Chạy án.

Ít nhiều ông cũng là người gắn bó với công việc làm phim truyền hình, ông đánh giá thế nào về chất lượng phim THVN gần đây?

Có thể nói là trong vòng 5-6 năm trở lại đây tôi thấy phim THVN có một bước tiến bộ rất dài. Nhiều phim rất được chú ý, được khán giả đón nhận như Sóng ở đáy sông, Mùa lá rụng, Ma làng, Ngõ lỗ thủng… Một bộ phim hay là công sức của nhiều người như biên kịch, đạo diễn, quay phim, tài nghệ diễn xuất của diễn viên… nhưng trong đó, kịch bản là khâu quan trọng nhất vì có bột mới gột nên hồ. Những phim được dư luận khen, đón nhận nồng nhiệt thường là những kịch bản phim được chuyển thể từ tiểu thuyết…

Tôi theo dõi rất nhiều phim trong seri Cảnh sát hình sự, có nhiều phim xem không thực sự ưng ý vì một số người viết kịch bản không hiểu về ngành công an, không hiểu tội phạm, họ suy diễn theo cách nghĩ của họ và tưởng tượng ra. Nó phi logic nên xem rất gượng gạo, cứ như.. .ăm cơm bị lắm sạn.

Một vấn đề nữa là nhiều đạo diễn còn ẩu trong việc dựng bối cảnh. Ví dụ, phim Bí mật những cuộc đời do tôi viết kịch bản, khi tiễn nhau đi bộ đội vào những năm thập kỷ 60 của thế kỷ trước làm gì có những thanh niên béo chút cha chút chít, rồi tóc dài cờm cợp, đầu còn xẻ ngôi giữa… Hay bối cảnh là nhà thời đấy thì lấy đâu ra hệ thống dây điện ngầm, rồi bối cảnh dẫn nhau đi ăn tiệc là ban đêm nhưng ngồi vào bàn tiệc lại là ban ngày. Đấy, những cái nho nhỏ như thế tạo ra một cảm giác đạo diễn, quay phim không chú tâm, chăm chút tác phẩm. Cho nên xem phim nhiều lúc thấy buồn…

Nhưng có thể nói, vói kinh phí làm phim như hiện nay, rất đáng trân trọng sự cố gắng của các nhà làm phim của Trung tâm sản xuất phim THVN. Chính các phim như Ma làng, Sóng ở đáy sông, Ngõ lỗ thủng… đã lôi cuốn người xem hơn hẳn phim Hàn Quốc, Trung Quốc trong một thời gian dài.

Cảnh trong phim Chạy án.

Mảng phim chính luận vẫ đang là nhu cầu của đông đảo khán giả. Nhưng hình như dòng phim giải trí hiện nay lại đang được các nhà làm phim xã hội hoá khai thác nhiều… Ông nghĩ sao về điều này?

Người ta thích xem phim chính luận có thể do nó đụng chạm đến nhiều vấn đề lớn của xã hội. Vấn đề đó xuất hiện trong trong từng gia đình, trong mỗi cá nhân nên nó rất gần với cuộc sống. Phim giải trí vẫn có thể làm hay và có tính giáo dục. Giải trí mang lại cho người ta tiếng cười nhẹ nhàng, thoải mái…, nhưng không được lạm dụng chức năng giải trí để thành một thứ giải trí rẻ tiền.

Ông có thể gợi ý những đề tài cụ thể mà trong cuộc đời làm báo ông nghiên cứu và quan tâm?

Cái này thuộc về tài và vốn sống của người viết chứ không thể gợi ý hay dạy bảo được. Sáng tác là nghề sáng tạo độc lập. Nhiều khi thấy đề tài đó rất hay nhưng đưa vào phim không hợp lý.

Ví dụ như đề tài chống tham những là đề tài Đảng và Nhà nước rất tam tâm khuyến khích, nhưng viết thế nào để nói lên được sự phức tạp của cuộc đấu tranh chống tham nhũng và các thủ đoạn của bọn quan tam, biết đấy, nhưng đưa vào phim không dễ chút nào…

Xin cám ơn những chia sẻ của ông!

(Theo Lê Hoa // VTV Đài truyền hình Việt Nam)