Mụn trứng cá- Không nguy hiểm nhưng vẫn đáng lo

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Mụn trứng cá là một bệnh khá phổ biến, thường gặp ở tuổi thanh niên, cả nam lẫn nữ. Phần lớn mụn trứng cá không có gì nguy hiểm so với các bệnh khác nhưng với nhiều bạn trẻ, những nốt mụn xuất hiện gây không ít phiền toái bởi nỗi lo ảnh hưởng đến vẻ đẹp của làn da. Chính vì quá lo lắng và chưa hiểu một cách nghiêm túc về bệnh, nên không ít trường hợp tự ý sử dụng không đúng phương pháp điều trị. Hậu quả là dẫn đến rất nhiều biến chứng, thậm chí còn tồn tại lâu dài làm tổn hại đến tính thẩm mỹ của làn da.
 

Mụn trứng cá: không quá nguy hiểm nhưng là nỗi lo thẩm mỹ của nhiều người.

Mụn trứng cá là một bệnh lý ở nang lông tuyến bã, hay nói khác hơn, tuyến bã nhờn là vị trí phát sinh mụn trứng cá. Có 3 yếu tố quan trọng can thiệp vào quá trình xuất hiện mụn trứng cá: Thứ nhất là sự tăng tiết chất bã nhờn, trong đó yếu tố nội tiết đóng vai trò quan trọng. Thứ hai là tình trạng bội nhiễm hay sự tăng sinh các mầm hoại sinh trong ống nang lông tuyến bã, chúng có vai trò làm phát sinh tình trạng viêm nhiễm, nung mủ. Thứ ba là hiện tượng sừng hóa ở thượng bì và cổ nang lông làm cho lỗ thoát chất bã nhờn bị tắc nghẽn. Chất bã được tiết ra nhiều, sẽ ứ đọng lại trong nang lông bị giãn rộng và lẫn lộn với tế bào sừng chính là những yếu tố giúp hình thành nhân trứng cá.
 

Thức ăn nhiều đường, mỡ; thời tiết quá ẩm có thể là nguyên nhân gây nên những đợt mụn trứng cá nặng. Vai trò của nội tiết tố thấy rõ nhất ở phụ nữ, thường xuất hiện mụn trứng cá trước chu kỳ kinh nguyệt. Yếu tố thần kinh như các ảnh hưởng của stress, căng thẳng tinh thần, lo lắng liên tục, thi cử... hay các yếu tố về hóa học như tiếp xúc với: dầu khoáng, iodes, brôm... cũng là những yếu tố thúc đẩy sự phát sinh mụn trứng cá.

Mụn trứng cá là tên gọi chung gồm nhiều loại, như: - Trứng cá thông thường: là dạng thông thường nhất của mụn trứng cá, bộc phát do sự tăng Androgen. Dạng mụn trứng cá này thường gặp ở độ tuổi dậy thì: nữ 15-17 tuổi, nam 16-19 tuổi.

Các tổn thương do ứ đọng chất bã nhờn được tiết ra quá nhiều, đọng lại ở đầu lỗ nang lông lẫn với các tế bào sừng, hình thành nhân trứng cá. Trong đó, có:

+ Nhân trứng cá đóng: là những chấm nhỏ màu trắng ngà, đường kính vài mm ẩn dưới da.

+ Nhân trứng cá mở: là những chấm đen, do hiện tượng oxy hóa và ứ đọng các hạt sắc tố melanin bên trên bề mặt.

Các tổn thương viêm đỏ nung mủ, có thể hóa abces, dò ra, để sẹo, mất thẩm mỹ. Vị trí thường gặp ở mặt, trán, càm, má, phần trên lưng, kèm theo tình trạng tăng tiết nhờn.

- Trứng cá dạng u nang: Ngoài các biểu hiện của trứng cá thông thường, loại này có thêm những u nang và những nốt viêm nhiễm. Những nốt này có thể hóa abces, tạo sẹo lõm, cứng, co rút. Vị trí thường gặp ở các vùng da tiết bã: mặt, cổ, ngực, lưng. - Trứng cá mụn mủ: là tình trạng viêm nặng và sâu hơn, trở thành các mụn mủ, sẩn mụn mủ, có quầng viêm đỏ xung quanh, viêm tấy, chứa mủ vàng đặc lẫn máu.- Trứng cá bọc: Đây là dạng nặng của mụn trứng cá, đa số gặp ở nam giới, tuổi từ 20-30. Tổn thương da đa dạng, có thể hóa abces, tạo lỗ dò hình thành sẹo lõm, ảnh hưởng nặng nề đến tính thẩm mỹ của làn da. Vị trí thường gặp: mặt, ngực, thân, mông.- Trứng cá do dùng thuốc: Một số thuốc có thể phát sinh mụn trứng cá hoặc phát ban dạng trứng cá. Trong đó, việc sử dụng corticoid tại chỗ và toàn thân rất thường gặp. Một số thuốc khác như thuốc ngừa thai, thuốc chống lao, và kể cả vitamin B12 cũng có thể gây nên phát ban dạng trứng cá. Vị trí xuất hiện: vùng tai, cổ, chi trên, ngực, lưng.

Khi bị mụn, phần lớn các bệnh nhân thường lo lắng và luôn có cảm giác khó chịu. Vì vậy, bệnh nhân đã tự ý nặn mụn bằng nhiều cách khác nhau sao cho trục xuất các mụn ấy ra khỏi da càng sớm càng tốt. Hậu quả là ảnh hưởng đến vẻ thẩm mỹ của làn da. Cần lưu ý rằng lấy nhân mụn cũng có ý nghĩa tích cực. Tuy nhiên, việc tự ý nặn mụn không đúng hướng dẫn, không đúng thời điểm sẽ dẫn đến nhiều ảnh hưởng bất lợi. Nặn mụn bằng móng tay có khi làm cho vi trùng xâm nhập, ăn lan ra xa, có trường hợp làm tổn thương đến thượng bì, trung bì sẽ để lại sẹo vĩnh viễn. Mặt khác, khi nặn mụn với sự cố gắng, sẽ làm sang chấn cho vùng da xung quanh, tạo điều kiện làm tăng sắc tố ở vùng da bị ảnh hưởng, gây thâm da tồn tại lâu ngày.

Việc lấy nhân mụn cũng phải thực hiện đúng theo hướng dẫn. Chú ý nên thực hiện việc lấy nhân mụn thật nhẹ nhàng, trong điều kiện vệ sinh. Không được nặn mụn trong giai đoạn tổn thương đang viêm tấy nung mủ. Qua truyền miệng, một số người thường sử dụng các chế phẩm bôi có chứa corticoid để trị mụn trứng cá. Các chế phẩm bôi có chứa corticoid có rất nhiều tên gọi khác nhau: Cortibion, Halog, Synalar, Flucina. Đặc biệt là “kem trộn” mà trong thành phần có chứa corticoid. Thời gian đầu sử dụng, mụn có giảm tạm thời, nhưng sau đó, hàng loạt các tác dụng phụ có thể xảy ra, như: teo da, giãn mao mạch, rối loạn sắc tố da, nhạy cảm ánh nắng, trứng cá mụn mủ, tình trạng lệ thuộc sau khi ngưng thuốc, làm cho việc điều trị càng trở nên phức tạp.

Để điều trị mụn trứng cá, có thể sử dụng thuốc bôi tại chỗ cũng như thuốc dùng đường toàn thân. Các loại thuốc điều trị mụn trứng cá được dựa trên 3 cơ chế: chống sự tăng tiết bã nhờn, chống sự sừng hóa, chống nhiễm trùng. Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc bôi và thuốc dùng đường toàn thân điều trị mụn trứng cá. Tuy nhiên, để đạt được kết quả điều trị như mong muốn, rất cần có sự hướng dẫn của thầy thuốc, sao cho phù hợp với từng thể bệnh.

Thạc sĩ, BS, HUỲNH VĂN BÁ (Trường Đại học Y Dược Cần Thơ)