Mướp đắng còn được gọi là khổ qua, cẩm lệ chi, lại bồ đào, hồng cô nương, lương qua, mướp mủ, chua hao (Mường, Thanh Hóa).
Tên khoa học: Momordica charantia L (Momordica balsamina Desc., Cucumis africanus Lindl). Thuộc họ bầu bí Cucurbitaceae.
Mướp đắng là loại dây leo, thân có góc cạnh, ở ngọn hơi có lông tơ. Lá mọc so le, dài 5 - 10 cm, rộng 4 - 8 cm, phiến lá chia 5 - 7 thùy hình trứng, mép có răng cưa đều, mặt dưới lá mầu nhạt hơn mặt trên, trên gân lá có lông ngắn. Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, đực cái cùng gốc, có cuống dài, cánh hoa mầu vàng nhạt, đường kính của hoa chừng 2 cm.
Quả hình thoi dài 8 - 15 cm, trên mặt có nhiều u nổi lên, quả chưa chín có mầu vàng xanh, khi chín có mầu vàng hồng, trong quả có hạt dẹt dài 13 - 15 mm, rộng 7 - 8 mm, trông gần giống hạt bí ngô, quanh hạt có màng mầu đỏ máu như màng gấc.
Mướp đắng được trồng phổ biến ở nhiều tỉnh ở nước ta. Mùa quả ở miền bắc là các tháng 5-6-7. Riêng ở các tỉnh miền nam, mướp đắng có quanh năm.
Mướp đắng có chứa một chất glucozit đắng gọi là momocdixin. Ngoài ra còn có vitamin B1, C, ađenin, betanin, protein (0,6%). Hạt có chất dầu và một chất đắng chưa xác định.
Nhiều nước trên thế giới đã dùng mướp đắng làm thuốc, tại Poóc-tô-Ri-cô (châu Mỹ) được dùng chữa bệnh đái đường, Ấn Ðộ ép lá mướp đắng làm thuốc gây nôn, thuốc tẩy trong những bệnh về đường mật, Ma-lai-xi-a, Phi-li-pin và miền nam Trung Quốc (Phúc Kiến, Quảng Ðông, Quảng Tây, Chiết Giang)... thường dùng quả tươi, hạt phơi khô làm thuốc.
Ở Việt Nam trong dân gian mướp đắng được dùng làm thức ăn (nấu với thịt làm canh) để giảm nhiệt. Ngoài ra còn được dùng làm thuốc chữa ho, tắm cho trẻ trừ rôm sẩy, chữa sốt. Theo y học Phương Ðông mướp đắng có vị đắng (khổ), tính hàn, không độc. Ngày dùng chừng hai quả bỏ hết hạt, nấu mà ăn. Hạt dùng với liều 3 g hạt khô, dưới dạng thuốc sắc.
Một số đơn thuốc dùng mướp đắng trong nhân dân: Nước tắm cho trẻ con nhiều rôm sẩy: Mướp đắng hai, ba quả nấu với nước để tắm cho trẻ em. Ngày một lần. Chữa ho: Mướp đắng một, hai quả, nấu với nước mà uống làm một hay hai lần trong ngày.