Sỏi mật

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Sỏi mật là sự hiện diện của sỏi trong hệ thống đường mật. Đây là một trong những bệnh dễ gây nên các biến chứng nguy hiểm. Bệnh sỏi mật phát triển ở tuổi 20 - 50, tuổi càng cao càng dễ bị sỏi mật, tỷ lệ mắc bệnh ở nữ cao hơn nam gấp 4-6 lần.

Những biểu hiện thường gặp của sỏi túi mật và sỏi đường mật:

- Sỏi túi mật: thường không có biểu hiện trong thời gian dài. Khi có biểu hiện lâm sàng, triệu chứng chủ yếu là cơn đau quặn gan, đau dữ dội vùng hạ sườn phải, lan ra sau lưng và lên vai phải, đôi khi đau lan sang cả vùng thượng vị, khiến nhiều người dễ nhầm tưởng là đau dạ dày. Cơn đau quặn gan kéo dài trên 15 phút đến 4 giờ. Cơn đau kéo dài trên 6 giờ, phải nghĩ đến biến chứng. Nếu sỏi gây tắc nghẽn túi mật thì túi mật ngày càng to dần lên, khi sờ vào có thể thấy túi mật căng phồng, ấn vào bệnh nhân rất đau. Trường hợp này nếu không xử trí kịp thời có thể đưa đến viêm túi mật cấp tính, sốt cao 39-400C.

- Sỏi đường mật: biểu hiện lâm sàng rất đa dạng. Bệnh nhân thường đau do sự di chuyển của sỏi túi mật và sỏi đường mật trong gan. Thông thường có 3 triệu chứng điển hình: đầu tiên là cơn đau quặn gan; sau đó xuất hiện sốt nóng và rét run; cuối cùng là vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, đi tiểu nước tiểu sẫm màu.

Nếu không điều trị kịp thời, sỏi mật sẽ gây nên các biến chứng nguy hiểm: viêm và nhiễm khuẩn đường mật, túi mật cấp; hoại tử túi mật và thấm mật phúc mạc- biến chứng rất nguy hiểm phải can thiệp ngoại khoa. Điều trị sỏi mật bao gồm điều trị nguyên nhân là loại bỏ sỏi, điều trị triệu chứng và biến chứng nếu có. Để loại bỏ sỏi, có thể sử dụng các thuốc làm tan sỏi: Ursodesoxycholic (URSOLVANT, URSODIOL), phối hợp URSOLVANT 5 mg/ kg với CHENODEX 5 mg/kg.

Nếu sử dụng thuốc không có kết quả, nên chuyển sang điều trị ngoại khoa: tán sỏi qua da, lấy sỏi qua nội soi, phẫu thuật cắt túi mật... Để phòng bệnh sỏi mật, nên hạn chế ăn mỡ, phủ tạng động vật, cẩn trọng khi dùng thuốc tránh thai... Nên ăn uống hợp vệ sinh, định kỳ 6 tháng tẩy giun một lần, tập thể dục, xoa nắn cơ thành bụng vùng túi mật, có thể sử dụng thuốc nhuận mật như chophytol, sorbitol.... Người bị sỏi mật nên hạn chế ăn mỡ vì chất này ảnh hưởng đến chức năng gan, mật và dạ dày. Cần ăn nhiều chất xơ giúp tiêu hóa tốt, tránh táo bón; tăng cường ăn thức ăn giàu vitamin C và B. Không nên dùng các thức uống như: trà, cà phê, cacao... Nên ăn hoa quả tươi các loại, rau tươi, bánh kẹo ít trứng bơ, các loại thịt nạc, cá đồng, các loại đậu... Ngoài ra, một số thức ăn lợi mật như nghệ, lá chanh.

Ở nước ta, nhiễm khuẩn đường mật là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hình thành sỏi mật, nhất là nhiễm ký sinh trùng đường mật. Vì vậy, cần chú ý đến an toàn vệ sinh thực phẩm: ăn uống thức ăn đã nấu chín, tẩy giun định kỳ 6 tháng/ lần, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, không nên ăn thức ăn đường phố... Đối với người có tiền sử giun chui ống mật, cần tẩy giun định kỳ 2- 3 lần/1 năm. Đối với người đã có sỏi mật, cần được theo dõi và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm do sỏi mật gây ra.

(Theo Đ.NGỌC (Theo Bác sĩ Phan Thị Thu Ngân (Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ) // Cần Thơ Online)