Tia X sáng gấp 10 lỉ lần ánh mặt trời: Công cụ hữu ích để khám phá bí mật thế giới cổ đại

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Các khoa học gia tại Bảo tàng Anh Quốc sẽ quét bức tượng đồng Ai Cập này để xem xem nó được tạo ra như thế nào.

Một loại tai X siêu mạnh đã được tạo ra nhằm giải mã những bí mật của những di sản văn hóa cổ đại đã bị lãng quên nhiều thế kỉ qua nhờ một nguồn ánh sáng sáng gấp 10 tỉ lần ánh sáng mặt trời.

Máy chiếu tia X này có thể quét và thăm dò các vật thể lớn có khối lượng lên đến 2 tấn với độ chính xác không thể ngờ tới.

Chiếc máy có tên Jeep đang được xây dựng tại Diamond Light Source ở Oxfordshire.

Nữ tiến sỹ Jen Hiller, nhà khảo cổ học của Diamond cho biết tia X có một không hai này sẽ dùng bức xạ mạnh được biết đến như là tia sáng synchroton.

Tia sáng này sẽ cho phép các nhà nghiên cứu nhìn xuyên qua các vật thể rắn và ghi lại các hình ảnh ở cấp độ micromet, cho biết cả những chi tiết có bề rộng bé hơn cả một sợi tóc.

Bà nói: “Các nhà khoa học nghiên cứu di sản trên toàn thế giới có thể tận dụng khả năng đặc biệt chếc máy này để làm sáng tỏ những bí mật bên trong các di chỉ cổ quí giá bằng một phương thức không cần đục phá cổ vật.”

“Từ trước tới giờ chúng ta chưa từng khảo sát và chụp được những di tích lớn với độ chính xác đến vậy.”

Các khoa học gia tại Bảo tàng Anh Quốc sẽ là những người tiên phong sử dụng chiếc máy có tên gọi Joint Engineering, Environmental and Processing hay gọi tắt là Jeep.

Nhóm các nhà khoa học này sẽ sử dụng tia sáng chiếu lên một bộ tượng đồng Ai Cập huyền bí có kích thước bằng nửa người thật để làm sáng tỏ cách mà người cổ đại tạo ra chúng.

Tiến sỹ Janet Ambers, từ ban bảo tồn của viện bảo tàng cho biết: “Chúng tôi biết rằng các bức tượng này được tạo ra do rất nhiều phần cùng ghép lại với nhau.”

“Các vết nối rất dày đặc đến nỗi chỉ có dùng các tia X cường độ mạnh của JEEP thì chúng tôi mới nhìn xuyên qua và thấy được cách mà các bức tượng này được tạo ra.

“Điều này sẽ giúp giải đáp những thắc mắc về công nghệ và vật liệu nào được dùng để tạo ra các bức tượng gốc cũng như cung cấp thông tin về mức độ biến tác trong các công trình phục dựng của thế kỷ 19.”

Máy Jeep đang được xây dựng tại công ty Diamond Light Source ở Oxfordshire và sẽ đưa vào sử dụng vào mùa thu năm nay.

Máy Jeep cũng có thể được các nhà sản xuất sử dụng và hãng xe Rolls Royce cũng đã thể hiện sự quan tâm đến tiện ích của sản phẩm mới này.

Để tạo ra chùm ánh sáng siêu sáng chói này, các electron được bắn vào máy gia tốc thẳng nơi mà các electron này đạt vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng. Rồi chúng chuyển qua vòng khuếch đại nơi chúng đạt tới mức năng lượng 3 giga electron vôn trước khi được đẩy vào vòng lưu giữ.

Tại đây, các electron đi qua các tấm nam châm thiết kế đặc biệt để làm cong các tia sáng, tạo ra ánh sáng synchroton giúp lọc chùm sáng.

Tổng thể quá trình xử lý vận hành trong thời gian ngắn nhờ các phương pháp hiện có như quét CT (xi-ti) và các tia X chuẩn.

Jeep là công cụ đầu tiên có thể giải quyết những vật thể lớn sử dụng ánh sáng synchroton, sáng gấp 100 tỷ lần so với ánh sáng máy của X quang ở bệnh viện. Hiện nó đang được xây dựng bên ngoài khu phức hợp tại Diamond.

Công ty hiện đã có 13 máy Beamline có khả năng khảo sát những vật thể nhỏ hơn từ virus đến các mẫu gỗ lấy từ bảo tàng Mary Rose. Bảy máy đầu tiên hoàn thành vào tháng 1/2007 và Diamond dự định sẽ xây dựng tổng cộng là 32 máy.

Dự án tham vọng này dự tính chi phí lên tới 473 triệu bảng Anh (12,7 ngàn tỷ đồng) do Hội đồng về cơ sở vật chất cho Khoa học Công nghệ và tổ chức Welcome Trust tài trợ.

(DailyMail - Sở KHCN Đồng Nai )