Để ngành chế biến gỗ phát triển bền vững

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nhiều doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gỗ cho biết, hiện tại hầu hết các đơn hàng cho xuất khẩu với số lượng lớn đều đã được đặt hàng đến hết năm. Tuy nhiên, DN chế biến gỗ xuất khẩu đang phải đối mặt với hai thách thức lớn về nguyên liệu và sự cạnh tranh từ các DN nước ngoài.

Các doanh nghiệp chế biến gỗ vẫn phải nhập khẩu nhiều gỗ nguyên liệu - Ảnh minh họa

Phải tận dụng nguyên liệu trong nước

Theo Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam (Viforest),  hiện DN chế biến gỗ xuất khẩu của VN đang phải nhập nhẩu từ 70-80% nguyên liệu từ nước ngoài. Việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu không còn dễ dàng như trước mà DN nhập khẩu phải đảm bảo 100% lượng gỗ nhập khẩu có tính hợp pháp. Nhưng để đạt được yếu tố hợp pháp cần phải có đầy đủ bộ chứng từ do nhiều cơ quan quốc tế xác nhận. Điều này khiến DN mất nhiều thời gian, tốn kém chi phí.

Khi giá nguyên liệu tăng sẽ buộc các nhà sản xuất sẽ phải tăng giá bán sản phẩm để cân đối kinh doanh, điều này gây bất lợi cho sản phẩm gỗ Việt Nam với sản phẩm của các quốc gia khác có sẵn nguyên liệu hoặc nhập khẩu nguyên liệu gần hơn.

Theo ông Nguyễn Tôn Quyền- Phó Chủ tịch Viforest, để ứng biến với những khó khăn mới này, Viforest đã đưa ra một số giải pháp cho các doanh nghiệp trong ngành như tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu trong nước.

Cụ thể, bên cạnh việc đầu tư trồng rừng, các DN cần đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp sản xuất ván nhân tạo và hạn chế xuất khẩu thô. Hiện nay các nhà máy ván sợi MDF vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu cả về chất lượng cũng như số lượng. Hàng năm Việt Nam vẫn phải nhập khẩu gần 1 triệu m3 ván nhân tạo.

Ông Quyền cho rằng, với tình hình tài nguyên rừng như hiện nay thì lượng gỗ trong nước đã đáp ứng được khoảng 1triệu m3 gỗ lớn trong năm 2010; tới năm 2015 có thể sẽ cung cấp được 5 triệu m3 và năm 2020 cung cấp được 12 triệu m3.

"Như vậy trước mắt, mỗi năm Việt Nam sẽ giảm tối đa việc nhập khẩu ít nhất là 1 triệu m3 gỗ. Ngoài ra, các DN cũng đang xem xét phương án sử dụng công nghệ tiết kiệm nguyên liệu, việc làm này sẽ làm giảm khoảng 15% nguồn tiêu hao nguyên liệu mỗi năm. Đặc biệt, việc làm cần thiết là phải giảm mọi chi phí đầu vào như tính toán lại dây chuyền công nghệ, nâng cao năng suất lao động, xây dựng quá trình thao tác làm việc hiệu quả và tiết kiệm tối đa chi phí sử dụng điện. Riêng đối với những đơn hàng đã được ký từ năm trước, các DN sẽ xem xét giao dịch lại với đối tác bằng cách thương lượng và giảm 3- 10% giá trị", ông Quyền nói.

Khi đề cập đến vấn đề thiếu gỗ nguyên liệu, theo nhiều chuyên gia trong ngành, nguyên nhân chính là thời gian qua các doanh nghiệp trong nước chỉ chú tâm tới việc khai thác và sản xuất thành phẩm xuất khẩu mà chưa chú trọng tới nguồn cung. Chính vì vậy, ngay từ bây giờ, dù muộn nhưng các doanh nghiệp ngành gỗ cần phải tập trung đầu tư cho vùng nguyên liệu. Chỉ có như vậy mới mong sản phẩm có sức cạnh tranh lớn trên thị trường và phát triển bền vững.

Tăng năng lực cạnh tranh

Bên cạnh đó, DN xuất khẩu gỗ VN đang đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt từ các DN xuất khẩu gỗ của Trung Quốc, Malaysia... do các nước này có thể cung ứng đủ nguyên liệu gỗ cho các DN của họ mà không cần nhập khẩu. Bên cạnh đó, họ lại mạnh hơn về tài chính cũng như công nghệ.

Vì vậy, làm thế nào để sản phẩm gỗ của DN VN cạnh tranh được và không để giảm thị phần ở thị trường Mỹ và EU thực sự là thách thức lớn.

Ông Nguyễn Tôn Quyền- Phó Chủ tịch Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam (Viforest) nhận định, việc giá nguyên liệu nhập khẩu tăng gây rất nhiều bất lợi cho các DN gỗ, nhất là đối với những DN vừa và nhỏ.

Khi giá nguyên liệu tăng, bắt buộc các nhà sản xuất sẽ phải tăng giá bán sản phẩm để cân đối kinh doanh. Như vậy sẽ bất lợi khi cạnh tranh với sản phẩm cùng loại của các quốc gia khác có sẵn nguyên liệu hoặc nhập khẩu nguyên liệu gần hơn.

Nếu không mua được nguyên liệu với giá hợp lý, hoặc không tiết giảm chi phí để cân đối giá bán thì không loại trừ trường hợp các DN Việt Nam sẽ bị trễ hợp đồng trong năm tới hoặc khó khăn trong việc tìm kiếm hợp đồng mới trong các năm tiếp theo.

Tuy nhiên,  trong khó khăn, bà Ngô Thị Hồng Thu- Phó TGĐ Công ty CP Tập đoàn kỹ nghệ Gỗ Trường Thành lại cho rằng, tỷ giá USD tăng lại là một yếu tố vô cùng thuận lợi đối với các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Bởi khi tỷ giá tăng lên, giá các sản phẩm nhập khẩu sẽ tăng lên, trong khi sản phẩm được sản xuất trong nước giá không thay đổi. Khi đó, người tiêu dùng sẽ lựa chọn những sản phẩm có giá tốt hơn để mua.

Mặt khác, ở Việt Nam hiện nay, các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là “xa xỉ phẩm” và Trường Thành ít chịu ảnh hưởng từ việc này, do trong 2 năm qua công ty đã thuyết phục khá nhiều khách chuyển sang dùng gỗ của Việt Nam như cao su, keo, tràm… Do đó, Trường Thành chỉ nhập khẩu khoảng 20% nguồn nguyên liệu để sản xuất, 80% còn lại đều chủ động được.

“Để đứng vững trước áp lực cạnh tranh ngày càng lớn ngay trên sân nhà, các DN chế biến gỗ của VN phải chủ động tìm cho được nguồn nguyên liệu gỗ; tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu sẵn có trong nước như gỗ xoài, gỗ mít, gỗ điều... Nguồn nguyên liệu này rất rẻ, nhưng DN phải sử dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất như sấy, sơ chế, sơn... để tăng độ bền của gỗ với giá thành phù hợp. Tôi cho rằng, chú trọng nâng cấp sản phẩm, đổi mới công nghệ hiện đại phải là ưu tiên hàng đầu của các DN chế biến gỗ trong giai đoạn hiện nay”, ông Nguyễn Tôn Quyền nhấn mạnh.

(Theo Vũ Trọng // Tin Chính phủ)