"Chiếc nôi" của ngành điện

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Công nhân Công ty Điện lực 1 (PC1) duy tu, bảo dưỡng đường dây phục vụ cấp điện phát triển công nghiệp các địa phương phía Bắc. Ảnh: N.Hà

- Ngành điện lực Việt Nam chính thức ra đời ngày 15-8-1955 khi Chính phủ quyết định thành lập Cục Điện lực (tiền thân của Công ty Điện lực 1 - PC1 hiện nay). Trong suốt thời kỳ khôi phục và phát triển điện lực ở miền Bắc, PC1 đã đảm nhận trách nhiệm với tư cách là ngành kinh tế chủ lực.

 Khi đất nước thống nhất, PC1 đã tập trung ưu tiên điều động cán bộ có năng lực, san sẻ vật tư, thiết bị, tiền vốn để thành lập Công ty Điện lực 2 ở miền Nam và Công ty Điện lực 3 ở miền Trung, góp phần khôi phục và phát triển kinh tế cả nước. Qua từng chặng đường phát triển của ngành điện, PC1 luôn khẳng định vai trò, vị trí nòng cốt của mình.

Giữ vững dòng điện trong mọi tình huống

Thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ ở miền Bắc, ngay từ đầu, các cơ sở điện lực đã là mục tiêu bắn phá của máy bay Mỹ. Trong giai đoạn này, Nhà máy Điện Vinh (Nghệ An) phải hứng chịu khoảng 8.000 quả bom, mỗi mét vuông đất phải "gánh" khoảng 100kg thuốc nổ; Nhà máy Điện Thanh Hóa có đợt 3 ngày liền chịu 27 trận không kích với 500 quả bom các loại; Nhà máy Điện Uông Bí có ngày bị tới 99 lượt máy bay oanh tạc. Đế quốc Mỹ đã dùng bom định hướng, tên lửa và nhiều loại vũ khí hiện đại khác nhằm xóa sổ các nhà máy điện Hải Phòng, Yên Phụ (Hà Nội). Hưởng ứng lời kêu gọi chống Mỹ cứu nước của Bác Hồ kính yêu, CBCNV của PC1 đã bước vào cuộc chiến đấu với quyết tâm "Giữ vững dòng điện trong mọi tình huống". Nhiều nhà máy vẫn đạt công suất thiết kế, hệ thống nguồn và lưới điện vẫn được củng cố, bổ sung thêm, nhất là nguồn diezel nhằm tạo những nhà máy điện nhỏ phục vụ yêu cầu sản xuất nông nghiệp, công nghiệp địa phương.

Tại Hà Nội, bom đạn Mỹ rải khắp các phố Cửa Bắc, Châu Long, Nguyễn Trường Tộ, Phạm Hồng Thái, Quán Thánh… nhà cửa, cây cối, cột điện đổ ngổn ngang, nhưng Nhà máy Điện Yên Phụ vẫn hiên ngang đứng vững, dòng điện vẫn tỏa sáng Thủ đô. Mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ 2, đế quốc Mỹ tập trung đánh phá các nhà máy điện và các trạm điện đầu mối. Các nhà máy điện Vinh, Uông Bí, Yên Phụ… một lần nữa lại đội bom vừa chiến đấu vừa sản xuất. Tại Hà Nội, trên vành đai Đông bắc, hàng loạt cột điện sập đổ, vùi sâu trong các hố bom. Trong chiến tranh, nhiều tấm gương anh hùng đã xuất hiện như các đồng chí Đỗ Chanh (Thanh Hóa), Nguyễn Đình Thành (Hà Nội)… dũng cảm cứu máy, cứu lò; 121 CBCNV của Công ty đã ngã xuống để giữ vững dòng điện trong thời kỳ này.

Đổi mới cơ chế quản lý để phát triển

Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về cải tiến quản lý kinh tế, năm 1969, Công ty Điện lực 1 (nay là PC1) được thành lập, hoạt động theo chế độ hạch toán kinh tế. Từ đó, PC1 hoạt động với tư cách pháp nhân là một công ty quốc doanh chuyên quản lý và cung cấp điện cho miền Bắc. Việc chuyển từ quản lý nhà nước sang hình thức sản xuất, kinh doanh theo chế độ hạch toán độc lập, đồng thời làm nhiệm vụ quản lý nhà nước trên lĩnh vực điện năng là bước ngoặt chiến lược đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển điện lực ở nước ta.

Với quyết tâm khôi phục sản xuất, củng cố quản lý, chỉ trong 2 năm (1970-1971), PC1 đã khôi phục lại hầu hết các nhà máy điện bị phá hoại trong chiến tranh. Sản lượng điện năm 1971 thực hiện vượt mức kế hoạch, tăng 28,1% so với năm 1970, bước đầu có lãi và thực hiện tích lũy cho Nhà nước. Năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, cả nước chuyển sang một giai đoạn mới. Công ty Điện lực 1 vừa phải khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất, vừa chia sẻ lực lượng đưa đội ngũ cán bộ, công nhân lành nghề vào tiếp quản cơ sở vật chất ngành điện ở miền Nam. Năm 1981, PC1 thực hiện quy hoạch Tổng sơ đồ phát triển điện giai đoạn 1981-1985 (gọi tắt là TSĐ 1). Đây là bước đi đầu tiên quan trọng không chỉ với ngành điện, mà còn có tác dụng quyết định đến sự phát triển kinh tế -xã hội của đất nước. Trong giai đoạn này, PC1 đã thực hiện công trình có tầm cỡ quốc gia là Nhà máy Điện Phả Lại; xây dựng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình. Hàng loạt đường dây 110kV, 220kV... huyết mạch của miền Bắc đang vận hành cũng được xây dựng trong thời kỳ này.

Hiện nay, PC1 quản lý và cung cấp điện trên địa bàn 24 tỉnh phía Bắc. Hầu hết hệ thống điện do PC1 quản lý là vùng nông thôn, miền núi, nên việc tiếp nhận lưới điện nông thôn khó khăn hơn các đơn vị khác. Tuy vậy, PC1 luôn là đơn vị dẫn đầu toàn ngành về công tác tiếp nhận lưới điện trung áp nông thôn, phát triển lưới đưa điện về các xã vùng sâu, vùng xa và biên giới. Tính đến nay, PC1 đã phê duyệt được đề án tiếp nhận cho 2.720 xã, phê duyệt phương án đầu tư sau tiếp nhận cho 1.023 xã.

Ngoài nhiệm vụ cung ứng điện, PC1 đã có nhiều thành công về hợp tác đầu tư với nước ngoài, như liên doanh sản xuất tủ bảng điện và vật tư thiết bị điện khác; lắp ráp công tơ điện tử 1 pha và 3 pha; nghiên cứu sản xuất sứ thủy tinh cách điện; hợp tác đầu tư các công trình thủy điện vừa và nhỏ… Đồng thời với việc tìm đối tác nước ngoài để hình thành các dự án liên doanh, liên kết sản xuất, kinh doanh về điện lực, PC1 đã tìm và quản lý tốt các dự án vay vốn nước ngoài như dự án cải tạo lưới điện TP Vinh (Nghệ An), Hạ Long (Quảng Ninh), Hà Tĩnh, Hải Dương, Thanh Hóa…; xây dựng đường dây 110kV Lạng Sơn - Cao Bằng; cấp điện mới cho 1.235 xã thuộc các tỉnh miền Bắc…

Với những thành tích xuất sắc trong thời kỳ đổi mới, năm 2002, tập thể CBCNV Công ty Điện lực đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng Lao động.

(Theo Thanh Mai // Hanoimoi Online)