TS Đinh Thế Hiển, Giám đốc Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng đã nhấn mạnh điều này khi đề cập tới những hệ lụy bất ổn thị trường khởi phát từ BĐS.

TS Đinh Thế Hiển nêu rõ, điều đặc biệt đáng lo ngại là các NH nhỏ tăng trưởng quá mạnh về tín dụng, thiên về các dự án bất động sản (BĐS) với vòng quay vốn chậm..., nên gặp khó về thanh khoản. Điều này đã khiến các NH vào cuộc đua, kéo lãi suất huy động và cho vay đều tăng. Vì điều này, khối DN nhỏ và vừa đang phải hoạt động cầm chừng vì không thể tiếp cận được nguồn vốn với lãi suất ngất ngưởng.

Nếu không được tháo gỡ thì chuyện đồng loạt phá sản sẽ diễn ra trong nay mai. Theo các DN, hiện lãi suất DN có thể tiếp cận vẫn phổ biến 20 - 25%/năm, có DN còn chịu lãi vay lên tới 40%.

Trên thực tế việc phá sản DN nhỏ không chỉ ở Việt Nam mà thế giới cũng coi là chuyện bình thường. Như Nhật Bản có tới 70.000 DN phá sản mỗi năm và “đó là hệ quả của cạnh tranh...”.

NHNN sẽ khó có đợt cung tiền mạnh trong quý III. Do vậy, khó có khả năng giảm mạnh lãi suất. Một khi nguồn vốn vẫn bị hạn chế, sẽ có thêm DN, đặc biệt DN ngành BĐS, “âm thầm” phá sản. Trung bình mỗi năm nước ta có 25.000/597.000 DN phá sản, hiện chỉ còn hơn 356.000 DN “sống sót”.

Theo TS Đinh Thế Hiển, đa số các NH thương mại đều đã hết hạn mức tín dụng cho BĐS, chỉ một số NHNN là còn một ít chỉ tiêu. Do vậy, nguồn tín dụng tăng thêm cho BĐS là rất thấp. Như vậy, việc BĐS được đưa ra khỏi nhóm phi sản xuất chưa chắc đã giúp thị trường ấm lại.

Các dự án địa ốc tại Việt Nam, bên cạnh một phần nhỏ vốn vay NH, có phần lớn hơn là vốn góp của khách hàng. Với lãi suất cao như hiện nay, liệu có bao nhiêu khách hàng dám vay vốn mua nhà? Bao nhiêu NH sẽ duyệt xét hồ sơ cho vay mua nhà, khi nợ xấu đang tăng?

Cho tới thời điểm này chúng ta chỉ có thể khẳng định là sẽ không tăng lãi suất huy động cũng như cho vay, còn việc giảm như thế nào thì còn phải quan sát thêm. Nhưng chắc chắn lãi suất không thể nào giảm nhanh được.

Bởi lẽ, lực cho vay lớn nhất vẫn là bốn NH quốc doanh, nếu kỳ vọng 4 ngân NH được hỗ trợ của NHNN thì chắc chắn có sự hỗ trợ của Chính phủ để cho vay, còn nếu nhờ kênh huy động thông thường hiện nay của các NH mà lãi suất cho vay giảm xuống thì khó có cở sở.

Theo Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) Phạm Đình Cường, lĩnh vực đất đai hiện có qua nhiều bức xúc.
Đó là: khiếu kiện nhiều nhất (70% các vụ khiếu kiện liên quan đến đất đai), nhiều biểu hiện tiêu cực nhất (số lượng quan chức bị mất chức, xử lý hành chính, xử lý hình sự liên quan đến đất đai nhiều nhất), và thất thoát nhiều nhất.

Riêng số tiền sai phạm trong quản lý đất đai các năm qua đã lên đến hàng nghìn tỷ đồng, và hiện vẫn chưa thể đánh giá hết thất thoát.

Điển hình trong các sai phạm là việc xác định diện tích phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, không đúng đơn giá đất, không đúng tiền đền bù được khấu trừ... trong đó nổi lên là việc không áp dụng đơn giá theo giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường.

Đặc biệt, tại nhiều địa phương có tình trạng miễn giảm tiền sử dụng đất không đúng quy định như: dự án phân lô chuyển nhượng quyền sử dụng đất (trong đó có thỏa thuận giữa người nhận chuyển nhượng tự xây nhà theo quy hoạch), nhưng được cơ quan thuế miễn giảm tiền sử dụng đất theo phương thức xây nhà để bán.

Theo ông Nguyễn Quang Hồi (Kiểm toán Nhà nước khu vực IV), thực tế qua các cuộc kiểm toán, không phải là các kiểm toán viên không nhận thấy các sai phạm tại các địa phương trong việc thu tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, do tồn tại và bất cập chính sách trong việc tính thu tiền sử dụng đất, nên nhiều khi kiểm toán viên cũng bó tay.

Nổi lên trong số những bất cập của chính sách liên quan, là việc ban hành các văn bản hướng dẫn không rõ ràng, có nhiều điểm không phù hợp với quy định của pháp luật và kết quả là không thể thực hiện được.

Theo ông Nguyễn Văn Hiệu, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị thu về cho ngân sách trên 1.100 tỷ đồng trong năm 2008, còn năm 2009 là gần 1.300 tỷ đồng.

Còn theo Phó vụ trưởng Vụ Tổng hợp (Kiểm toán Nhà nước) Trần Khánh Hòa, việc quản lý, sử dụng đất đai là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều sai phạm với số thất thu ngân sách lớn nên các đơn vị trong ngành đã triển khai kiểm toán trên diện rộng ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, sai phạm lại xảy ra ở nhiều khâu, nhiều cấp với nhiều dạng khác nhau nên việc kiểm toán, rà soát nhiều khi cũng không thể triệt để được.

Tuy nhiên, chỉ với những con số và kết quả thu được, Kiểm toán Nhà nước nhận thấy, thất thoát, tiêu cực trong quản lý sử dụng đất khá lớn.

Tại hội thảo “Kiểm toán thu sử dụng đất với việc tăng cường quản lý thu ngân sách, quản lý đất đại tại các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương”, do Kiểm toán Nhà nước tổ chức ngày 15/9, ông Nguyễn Văn Hiệu, đại diện Kiểm toán Nhà nước khu vực IV nói trong thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước chỉ kiểm toán được nội dung về thu tiền sử dụng đất, mà chưa kiểm toán về quy hoạch sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất, chưa kiểm toán được đối với đối tượng xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có phát sinh nghĩa vụ tài chính...

Cục trưởng Phạm Đình Cường nêu rõ, thất thoát là cũng đúng thôi, bởi không thể không tính giá đất theo giá thị trường, và trong kinh tế thị trường, giá đất là thành tố với chi phí rất lớn. Mặc dù Bộ Tài chính đang nghiên cứu để tính giá đất sát theo giá thị trường, nhưng cũng không thể đúng theo giá thị trường hoàn toàn được.