Quỹ mở: Tiềm năng đến đâu?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Với dòng vốn không ổn định, hoạt động đầu tư của quỹ mở ít nhiều bị cản trở. Vì vậy, các quỹ mở chưa hẳn có thể tạo động lực cho thị trường như kỳ vọng.

Mặc dù có đến 90% quỹ hoạt động trên thế giới là quỹ mở, nhưng loại hình này vẫn chưa xuất hiện ở Việt Nam. Do đó, việc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ban hành dự thảo Thông tư hướng dẫn về việc thành lập và quản lý quỹ mở đã thu hút sự quan tâm của các công ty quản lý lẫn nhà đầu tư, đặc biệt khi quỹ đóng đã ít nhiều mất đi sự hấp dẫn.

Khi quỹ đóng bị “thất sủng”

22 quỹ đóng đang hoạt động tại Việt Nam là con số đáng chú ý. Tuy nhiên, thời gian qua, tăng trưởng giá trị tài sản ròng (NAV) của các quỹ này lại không mấy ấn tượng. Theo khảo sát của Tập đoàn Đầu tư Tài chính LCG Rothschild, năm 2009, trong khi VN-Index tăng hơn 50% thì tăng trưởng NAV trung bình của các quỹ đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ 39,2%. Nghĩa là “tăng trưởng NAV của các quỹ trong năm 2009 đã không theo kịp đà tăng của VN-Index”, ông Dominic Scriven, Tổng Giám đốc Dragon Capital, nhận xét.

Nguyên nhân chủ yếu là cơ chế cũng như nguyên tắc phải đảm bảo an toàn vốn đã khiến các quỹ đóng không dám nhảy vào các khoản đầu tư mạo hiểm. Các quỹ cũng phải đa dạng hóa danh mục (VinaCapital chỉ dành 22% danh mục đầu tư cho chứng khoán) và thiếu hẳn sự linh hoạt để thích ứng với thị trường.

Trong 5 năm qua, ngoại trừ quý I/2007 (thời điểm thị trường chứng khoán lên cơn sốt), thị giá của chứng chỉ quỹ luôn thấp hơn NAV. Theo số liệu công bố vào ngày 10.6, chênh lệch giữa thị giá và NAV của VFMVF1 là 51,85%, PRUBF1 là 60%.

Đó là lý do nhà đầu tư không mấy mặn mà với chứng chỉ quỹ. Câu chuyện huy động vốn của các quỹ vì thế càng nan giải. Do vậy, các công ty quản lý quỹ đều trông đợi vào tín hiệu “bật đèn xanh” cho phép lập quỹ mở của cơ quan chức năng. “Khoan so sánh với quỹ đóng, chỉ riêng việc có thêm quỹ mở cũng đã thêm kênh huy động vốn cho các quỹ cũng như thêm công cụ mới cho thị trường”, ông Bùi Công Giang, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Anpha, nhận định.

Ông Phạm Khánh Lynh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán Việt Nam (VFM), cũng cho rằng, quỹ mở có thể giúp thị trường khắc phục những hạn chế của quỹ đóng. Chẳng hạn, khi đầu tư vào quỹ mở, nhà đầu tư được quyền rút vốn bất cứ lúc nào. Điều này vừa bảo vệ nhà đầu tư, vừa giúp các công ty quản lý quỹ thu hút vốn nhanh. Hơn nữa, việc chứng chỉ quỹ được mua bán theo NAV cũng sẽ giúp khoảng cách giữa NAV và thị giá ít bị chênh lệch hơn. Và điều đặc biệt là sẽ nâng cao được tính thanh khoản của chứng chỉ quỹ và sự linh hoạt trong danh mục đầu tư.

Thận trọng với quỹ mở

Việc triển khai cũng như tham gia vào quỹ mở không phải không có rủi ro. Ông Nguyễn Thúc Vinh, Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Việt Long, cho biết, khi nhà đầu tư giao dịch mua bán chứng chỉ quỹ với công ty quản lý quỹ thì vấn đề tổ chức, quản lý, giám sát, thanh toán, phân bổ đầu tư… sẽ trở nên phức tạp hơn. Đó là lý do đến nay vẫn chưa có hướng dẫn pháp lý nào cho quỹ mở hoạt động.

Để soạn ra dự thảo về quản lý và lập quỹ mở, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phải tham khảo, nghiên cứu nhiều mô hình và học hỏi kinh nghiệm từ Hàn Quốc, Nhật… Ông Lynh, công ty VFM, nhận xét: “Dự thảo lập quỹ mở nên lấy ý kiến và điều chỉnh cho phù hợp với thực tế trước khi đưa vào triển khai ở Việt Nam”.

Về phía công ty quản lý quỹ, khi lập quỹ mở, rủi ro lớn nhất là việc bị nhà đầu tư rút vốn. Họ phải luôn dự trữ một lượng tiền để thanh toán cho nhà đầu tư và vì thế, khó có thể yên tâm sử dụng vốn. Ngoài ra, theo ông Lynh, để quản lý và vận hành quỹ mở, các công ty phải có tiềm lực, đẩy mạnh đầu tư máy móc, công nghệ, tổ chức đội ngũ, xây dựng chiến lược đầu tư, tăng cường năng lực quản lý.

Đối với nhà đầu tư, dù được quyền bán ra chứng chỉ quỹ khi có nhu cầu, nhưng thực tế, Luật Chứng khoán cũng như Thông tư hướng dẫn thành lập và quản lý quỹ mở có quy định, công ty quản lý quỹ có thể từ chối mua lại chứng chỉ quỹ khi không thể xác định được NAV (trường hợp chứng khoán trong danh mục đầu tư của quỹ bị hủy niêm yết) hoặc khi công ty không bán được tài sản trong danh mục đầu tư (do tài sản bị mất tính thanh khoản hoặc chứng khoán trong danh mục của quỹ nằm trong diện giải thể, phá sản).

Nhà đầu tư cũng không nên trông đợi mức tăng trưởng NAV vượt trội từ các quỹ mở. Bởi lẽ, theo ông Giang, Công ty Anpha, trước áp lực bị rút vốn bất cứ lúc nào, công ty quản lý quỹ sẽ phải thận trọng hơn trong đầu tư và phải duy trì một lượng tiền mặt nhất định. Hơn nữa, do dòng vốn không ổn định, nên các quỹ khó có thể giải ngân vào những khoản mục có tính chất dài hạn. Hoạt động đầu tư vì thế mà ít nhiều bị cản trở.

Ngoài ra, theo Công ty Chứng khoán Thiên Việt, do quỹ mở không được niêm yết trên thị trường chứng khoán mà chỉ giao dịch qua công ty quản lý quỹ nên hoạt động bán ra chứng chỉ quỹ của nhà đầu tư dễ gặp rủi ro về thanh khoản

(nhipcaudautu)