Mới đây, Bộ Công an đã khởi tố điều tra vụ án liên quan đến Công ty Thái Sơn và các cá nhân liên quan lừa đảo hơn 1.000 tỷ của các tổ chức tín dụng. Và lúc này, nhiều hành vi mới “lộ sáng” và càng có bằng chứng thuyết phục cho tình trạng nợ xấu ở các ngân hàng hiện nay.
Những công ty lừa
Mới đây, Bộ Công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Phạm Văn Thụ, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Thái Sơn, đồng thời khởi tố một số bị can liên quan để tiến hành điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của các ông này, gây thiệt hại gần 1.000 tỷ đồng cho các tổ chức tín dụng.
Hành vi bị nghi ngờ của các bị can này là lập nhiều các công ty con khác nhau, tiến hành mua bán lòng vòng hàng hóa để nhằm vay nợ các ngân hàng. Tuy nhiên, đến khi "sức cùng lực kiệt", áp lực quá lớn thì khả năng thanh toán đã mất để lại hậu quả rất xấu.
Theo con số bước đầu, tổng cộng có tới 8 công ty liên quan tham gia các hành vi mua bán lòng vòng này. Đây là một ví dụ điển hình về việc các nhóm công ty với những hành vi mua bán lòng vòng để có cơ sở vay vốn ngân hàng.
Nhiều người sẽ tự hỏi, như trường hợp ở trên, tại sao họ có thể vay tiền? Tài sản thế chấp của họ là gì? Vì sao họ có thể thế chấp được chỉ một loại tài sản cho nhiều nghĩa vụ?
Khi xét về góc độ sản phẩm ngân hàng cho doanh nghiệp, các ngân hàng đều đưa ra khá nhiều phương án đảm bảo tài sản. Trong đó, có những tài sản đảm bảo (TSĐB) đặc trưng khác, ngoài bất động sản như là hàng hóa hình thành trên chính vốn vay (Khách hàng vay vốn để mua hàng hóa thì hàng hóa đó sẽ được coi là TSĐB luôn), các khoản phải thu, quyền đòi nợ của KH đối với đối tác. (Có thể hiểu đơn giản rằng đối tác của KH nợ 1 khoản tiền, và KH có quyền đòi nợ này và KH mang thế chấp cái quyền này cho NH, khi cần xử lý TSĐB thì NH sẽ đi đòi công ty đối tác kia).
Và từ đây đã xuất hiện một hiện tượng là một nhóm cá nhân (khoảng 4 đến 5 cá nhân) cùng góp vốn thành lập hàng loạt các DN. Tại mỗi DN này, các cá nhân này luân phiên giữ các chức vụ Chủ tịch HĐQT, TGĐ, Kế toán trưởng....
Rất nhiều trường hợp vay vốn được đảm bảo bằng việc thế chấp bằng các hình thành do việc mua bán nội bộ giữa các doanh nghiệp này. Ví dụ, một nhóm cá nhân lập ra 3 công ty A, B, C. Cty B nộp hồ sơ vay vốn ngân hàng để mua 4-5 cái máy, TSĐB chính là các máy móc này. Tuy nhiên, nhiều trường hợp, hồ sơ lại thể hiện người bán chính là Công ty A, thậm chí, máy móc, thiết bị được lắp đặt luôn tại địa chỉ của Công ty này A này vì một lý do rất đơn giản là họ trưng ra hợp đồng thuê kho bãi nhà xưởng lẫn nhau.
Hay Công ty B lại ký một hợp đồng mua hàng với Công ty C, và ngay lập tức họ cũng ký hợp đồng bán chính lô hàng đó với công ty A. Lúc này, Công ty B có thể nộp hồ sơ xin vay ngân hàng với TSĐB là lô hàng kia và quyền đòi nợ với công ty A.
Điều này nghĩa là, ngay khi mua hàng, thì TSĐB là lô hàng, rồi công ty B ký biên bản bàn giao lô hàng cho công ty A, và hai bên lập một bản đối chiếu công nợ thì TSĐB sẽ là quyền đòi nợ vì Cty A chưa thanh toán tiền ngay cho Công ty B, thời hạn thanh toán có thể lên tới 6 tháng. Còn lô hàng kia thì lại đã thuộc về công ty A rồi, thì lúc đó, Công ty A đem đi thế chấp lô TS này thì cũng không quá khó khăn, và có thể lại giao dịch với một ngân hàng khác.
Ở đây, giao dịch đảm bảo được đăng ký, nhưng trên hệ thống thông tin, chỉ xác lập là giao dịch đã được đăng ký, còn nếu cụ thể là lô hàng nào, ở đâu, như thế nào thì rất khó khăn xác định vì biên bản tồn kho, hàng tồn rất khó theo dõi.
Việc làm này có thể lòng vòng có khả năng giúp doanh nghiệp đảo nợ những khoản nợ đến hạn ngắn hạn. Nhưng có cũng cực kỳ rủi ro, và rất có thể, trường hợp lãnh đạo của công ty Thái Sơn ở trên đã rơi vào một trong các vòng quay như đã xác lập.
Một hiện tượng khác cũng "nổi lên" đó là việc một vài cá nhân thành lập các công ty cũng khá liên quan như đã nói ở trên. Và các công ty này đều có biên bản họp hội đồng thành viên/hội đồng quản trị, thậm chí là đại hội cổ đông rất hoành tráng nhưng kỳ thực cũng chỉ một vài người với nhau thống nhất chia mức lợi tức rất cao, cố định cho Chủ tịch HĐQT, giúp các cá nhân này chứng minh thu nhập và tiến hành vay vốn với các ngân hàng trên danh nghĩa cá nhân.
Tuy nhiên, các ngân hàng cũng "không vừa" khi yêu cầu các công ty này phải ra thông báo nhận trách nhiệm trả nợ thay khi có nợ quá hạn xảy ra. Hiện tượng này bắt gặp ở khá nhiều hồ sơ của các công ty bất động sản và hiện tại họ đang đang "sa lầy" với các khoản nợ ngân hàng.
Khó xử lý vì thiếu...quy định
Một cán bộ của NHNN Việt Nam cho biết, trong quá trình thanh tra, giám sát tại các ngân hàng, các đoàn thanh tra cũng đã nhiều lần tìm hiểu và chỉ ra được hiện tượng này tại các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, rất khó để xử lý vì các hành vi này pháp luật không cấm.
Các công ty nhìn thì có thể liên quan đến nhau, nhưng xét về mặt pháp luật, họ đều là các pháp nhân độc lập, có đăng ký kinh doanh, trụ sở, mã số thuế rõ ràng. Và việc giao kết hợp đồng của họ cũng là những giao dịch dân sự hợp pháp, không nằm trong hành vi cấm của pháp luật. Khi thanh tra giám sát tìm hiểu các hồ sơ này thì không thể kết luật vi phạm, tuy nhiên, các đoàn thanh tra đều cảnh bảo cho ngân hàng như là một sự rủi ro.
Còn về phía ngân hàng cũng thừa nhận việc này là có. Ngân hàng cũng đang cố gắng "tự bịt" bằng các quy định của mình. Ví dụ, để hạn chế việc mua bán lòng vòng, ngân hàng đều đã đưa ra trường hợp các khoản phải thu không được phép nhận làm tài sản đảm bảo như các khoản phải thu giữa công ty mẹ, công ty con; khoản phải thu quá dài... Tuy nhiên, khi áp dụng, chỉ ví dụ xác định quan hệ giữa các công ty này có phải là công ty mẹ - công ty con hay không cũng khá lúng túng.
Theo Khoản 15 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2005 quy định rất rõ ràng về một công ty được coi là công ty mẹ của công ty khác. Tuy nhiên, để xác định được mối quan hệ công ty mẹ - con theo các định nghĩa ở trên không phải là điều dễ dàng, nhất là khi họ cố tình che giấu bằng những khoản góp vốn chỉ khoảng 35%, rồi điều lệ lờ mờ...
Trong hoạt động ngân hàng, việc áp dụng nhiều hình thức TSĐB, đặc biệt các biện pháp đảm bảo không sử dụng TSĐB là bất động sản là việc làm cần thiết, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đi đồng với nó sẽ luôn là các rủi ro vì bị lợi dụng chính sách. Tuy nhiên, các ngân hàng cũng cần phải "cảnh giác" hơn. Và việc, cơ quan pháp luật xử lý các trường hợp lợi dụng chính sách, làm ăn gian dối để lại hậu quả sẽ là những cảnh tỉnh, răn đe cần thiết cho cả doanh nghiệp và phía cán bộ ngân hàng.
Đó là ý kiến của các chuyên gia tại hội thảo 'Bảo hiểm hưu trí tự nguyện: Cơ hội cho doanh nghiệp và người lao động' do Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Báo Diễn đàn doanh nghiệp tổ chức ngày 30.7
Hơn 1 tháng kể từ ngày gói tín dụng 30.000 tỷ đồng có hiệu lực (ngày 1/6) đến nay, số doanh nghiệp (DN) được vay ngày một nhiều, còn người dân chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nhiều chuyên gia cho rằng, ngân hàng (NH) đang lợi dụng chính sách dành cho người dân để cứu DN.
Gần đây, những Cty cho vay vốn xuất hiện nhan nhản trên mạng. Lấy mác nhân viên ngân hàng, mỗi ngày những Cty tài chính “ma” này có thể lừa kiếm vài chục triệu đồng trước mặt người cần tiền gấp mà họ không hề biết.
Cách đây hơn 2 tháng, tại Thường vụ Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình cho biết đang trong quá trình xử lý 9 ngân hàng và thanh tra cả 9 tổ chức tín dụng này. Chiều ngày 30-10, tại hội trường Quốc hội, ông cung cấp thông tin hiện có 26 tổ chức tín dụng đã và đang được NHNN thanh tra trong năm nay và sẽ lần lượt công bố kết quả trước dư luận.
Nợ xấu đã ở vào ngưỡng báo động và đang trở thành điểm nghẽn lớn nhất của nền kinh tế. Nếu xử lý nợ xấu chậm ngày nào thì ngân hàng và doanh nghiệp sẽ gặp thêm khó khăn ngày ấy.
Cung ngoại tệ tiếp tục thuận lợi, hoạt động chuyển đổi sang VND thể hiện rõ và Ngân hàng Nhà nước đang mua vào. Nhưng, không phải tất cả các nguồn đều mua, mà có chọn lọc.
Cung ngoại tệ tiếp tục thuận lợi, hoạt động chuyển đổi sang VND thể hiện rõ và Ngân hàng Nhà nước đang mua vào. Nhưng, không phải tất cả các nguồn đều mua, mà có chọn lọc.
Còn một số ngân hàng trong diện tái cơ cấu nhưng chưa được Ngân hàng Nhà nước thông qua phương án cuối cùng. Tuy nhiên, NHNN vẫn khẳng định sẽ sớm hoàn tất việc tái cơ cấu các ngân hàng này trong năm nay.
Ngày 6-8, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật tại Kho bạc Nhà nước Việt Nam, qua đó phát hiện nhiều sai phạm trong điều tiết thu ngân sách, tạm ứng vốn, áp dụng lãi suất tiền gửi...
Thanh khoản hệ thống dồi dào, thị trường ngoại hối ổn định, tăng trưởng tín dụng vẫn bế tắc và nhiều khả năng khó đạt được mục tiêu đề ra.. là những nét chính của thị trường tiền tệ 7 tháng đầu năm.
Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, 6 tháng đầu năm 2014, toàn hệ thống tổ chức tín dụng mua 200 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ và tín phiếu Kho bạc Nhà nước, tương ứng khoảng 90% giá trị trái phiếu và tín phiếu do Chính phủ phát hành trong 6 tháng đầu năm.
“Để phát triển Phú Quốc trở thành một trung tâm dịch vụ du lịch lớn của cả nước và khu vực Đông Nam Á, cần thiết phải có những chính sách ưu đãi vượt trội”.
Đã đến lúc thế hệ Gen Y là động lực phát triển kinh tế chính của thế giới về tiêu dùng, đầu tư, tiết kiệm, dịch vụ tài chính…Do đó, họ sớm trở thành khách hàng quan trọng của ngân hàng bán lẻ.
TS. Trịnh Tiến Dũng, nguyên trợ lý Giám đốc Quốc gia - Trưởng ban Cải cách khu vực công UNDP Việt Nam cho rằng, nếu tính đủ cả nợ doanh nghiệp nhà nước thì mức nợ công hiện nay đã vượt quá trần nguy hiểm rất nhiều.
“Khủng khiếp”, đó là chữ được TS. Trịnh Tiến Dũng, nguyên trợ lý Giám đốc Quốc gia - Trưởng ban Cải cách khu vực công UNDP Việt Nam, dùng để nói về độ lớn mức vay nợ của các doanh nghiệp nhà nước, có liên quan mật thiết đến nợ công.
Đó là ý kiến của các chuyên gia tại hội thảo 'Bảo hiểm hưu trí tự nguyện: Cơ hội cho doanh nghiệp và người lao động' do Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Báo Diễn đàn doanh nghiệp tổ chức ngày 30.7
Bài viết này nhằm mục đích xác định các nhân tố quyết định lạm phát ở Việt Nam thông qua một phương pháp tiếp cận đơn giản. Mô hình ước lượng của chúng tôi sử dụng cơ sở lý thuyết về lạm phát cho một nền kinh tế nhỏ và mở. Bài viết cố gắng đưa một một vài gợi ý thận trọng cho chính sách kiềm chế lạm phát ở Việt Nam trong giai đoạn thực hiện chính sách kích cầu.
Dù lạm phát vẫn đang ở mức thấp hơn so với năm 2008, nhưng tỷ lệ này tăng mạnh từ giữa năm 2009 và đang trở thành nguy cơ lớn nhất đối với Ấn Độ và Việt Nam. Trung Quốc; Singapore đã tuyên bố nâng giá đồng tiền; Ngân hàng Trung ương Ôxtrâylia, Ấn Độ, Malaixia, Philíppin và Việt Nam cũng đã lần lượt tăng lãi suất trong mấy tháng qua. Nỗi lo lạm phát gia tăng đang đè nặng lên các nền kinh tế Châu Á.
Với số nợ và mức thâm hụt thương mại quá lớn với Trung Quốc như hiện nay, Mỹ đã gia tăng áp lực bằng mọi cách buộc Trung quốc phải "thả lỏng" đồng nhân dân tệ. Ngày 15-4 sắp tới, Bộ Tài chính Mỹ sẽ phải đưa ra tuyên bố xem Trung Quốc có phải là “nước thao túng tiền tệ” hay không. Khả năng xảy ra cuộc chiến tranh tiền tệ mới là rất lớn, theo giới phân tích đây có thể là một phần của âm mưu toàn cầu nhằm thiết lập trật tự thế giới mới.
72% doanh nghiệp tư nhân VN căng thẳng vì vốn. Theo Standard Chartered đồng Việt Nam sẽ giảm giá hơn nữa trong thời gian tới và lạm phát của VN năm nay sẽ ở mức 8,9%. Cơ chế lãi suất trần không còn phù hợp với thực tế. Ngân hàng Nhà nước cần phải thay đổi cơ chế cũ bằng một cơ chế mới, nếu không sẽ gây ra sự đè nén, kiềm chế sự phát triển kinh tế cũng như làm cho sự lưu thông tiền tệ có những tắc nghẽn và biến tướng khó kiểm soát.
Trong một thời gian ngắn, nhằm khơi thông nguồn cung cầu trên thị trường ngọai tệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã liên tục có 2 lần thay đổi tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đồng đô la Mỹ. Nhiều chuyên gia dự báo sẽ có thêm một đợt thứ ba trong năm nay, nhưng chưa biết khi nào - có thể vào quý III năm 2010? Liệu có xuất hiện tâm lý bất an khi sở hữu đồng nội tệ ?
Năm 2009 là năm không yên ả đối với thị trường tài chính Việt Nam khi các lĩnh vực tiền tệ, ngoại hối, thị trường vốn đều biến động phức tạp và liệu thực tế này có tái hiện trong năm nay không lại là câu hỏi không dễ trả lời.
Quyết định của Ngân hàng Nhà nước cho phép các ngân hàng thương mại được cho vay lãi suất thỏa thuận đối với các khoản vay trung dài hạn và thu thêm phí đối với các khoản vay ngắn hạn đang gây phản ứng trái nhiều từ các góc nhìn quan sát. Lãi suất thoả thuận đối với các khoản cho vay trung dài hạn của doanh nghiệp có nơi lên đến 18%/năm. Nhiều ý kiến cho rằng, mức này đã đến giới hạn chịu đựng của doanh nghiệp.
Việt Nam đã vượt qua đáy suy thoái kinh tế nhưng thị trường tiền tệ vẫn chưa bền vững, rủi ro cao. Chính phủ nên tập trung ổn định kinh tế vĩ mô, không nên chạy theo giải pháp phá giá tiền đồng.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, thị trường nhà đất năm 2010 sẽ có nhiều áp lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong nước và thách thức trước sự đổ bộ nhiều hơn của nhà đầu tư nước ngoài. Giới đầu tư cần có góc nhìn thực tế hơn và họ sẽ phải đau đầu đối diện với thách thức chọn sản phẩm nào và bán cho ai.
Do nhu cầu nhà đất còn rất lớn nên việc đầu tư vào thị trường bất động sản hằng năm lợi nhuận có thể đạt từ 25%-30%, nếu gặp đột biến có thể lên đến 150%.