Bài toán tỉ giá & nhập siêu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Mặc dù việc nâng tỉ giá liên ngân hàng đã giúp giảm bớt căng thẳng trên thị trường tiền tệ, nhưng với đà tăng nhập siêu, sức ép tỉ giá sẽ còn hiện hữu trong những tháng cuối năm.

Việc tăng tỉ giá liên ngân hàng từ 18.544 VND/USD lên mức 18.932 VND/USD (tăng 2,1%) của Ngân hàng Nhà nước đã giúp thu hẹp khoảng cách giữa tỉ giá niêm yết và tỉ giá trên thị trường tự do. Động thái này cũng được đánh giá là bước đi cần thiết nhằm hỗ trợ xuất khẩu và ngăn đà tăng của nhập siêu. Tuy nhiên, tỉ giá, đi kèm với vấn đề nhập siêu và cân bằng cán cân thanh toán, sẽ vẫn tiếp tục là mối lo ngại của nền kinh tế từ nay đến cuối năm.

Cân đối cung cầu ngoại tệ

Ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước nâng tỉ giá bình quân liên ngân, tỉ giá niêm yết chính thức tại các ngân hàng thương mại đã được điều chỉnh tăng kịch trần. Tỉ giá bán niêm yết tại các ngân hàng thương mại đã cao hơn 400 VND/USD so với trước ngày 17.8 và đạt mức xấp xỉ, thậm chí có thời điểm còn cao hơn tỉ giá chào bán trên thị trường tự do.

Tại Ngân hàng Á Châu (ACB), tỉ giá niêm yết trong chiều ngày 18.8 là 19.450 VND/USD (mua tiền mặt) - 19.460 VND/USD (mua chuyển khoản) - 19.500 VND/USD (bán). Cùng thời gian trên, tỉ giá bán trên thị trường tự do xấp xỉ 19.500 VND/USD.

Phó Giáo sư - Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, Phó hiệu Trưởng Trường Đại học Kinh tế TP.HCM, cho rằng, việc điều chỉnh tỉ giá liên ngân hàng khá bất ngờ lần này đã làm cho thị trường tự do không có cơ hội làm giá. Thực tế là tỉ giá giao dịch trên thị trường tự do trong những ngày qua không có biến động lớn.

Ông Ngân cũng cho rằng, sắp tới, các ngân hàng sẽ dễ dàng hơn trong việc thu hút ngoại tệ, vì tỉ giá trên thị trường tự do không còn chênh lệch quá xa so với tỉ giá niêm yết.

Các doanh nghiệp có nhu cầu ngoại tệ để thanh toán hàng nhập khẩu sẽ dễ dàng mua ngoại tệ hơn. Ngược lại, các doanh nghiệp xuất khẩu có nguồn thu bằng ngoại tệ cần bán để lấy tiền đồng trang trải chi phí cũng sẽ nhanh chóng bán ra. Vì thế, việc điều chỉnh tỉ giá liên ngân hàng lần này, theo ông Ngân, sẽ tác động tích cực đến thị trường ngoại tệ khi càng về cuối năm, cầu ngoại tệ càng tăng. Đồng thời, qua đó hỗ trợ xuất khẩu và hạn chế nhập siêu.

Việc tăng tỉ giá liên ngân hàng, ngoài kiểm soát nhập siêu, còn nhằm giảm áp lực cho thị trường ngoại tệ khi các hợp đồng tín dụng bằng USD đang đến kỳ đáo hạn. Trên thực tế, trước đó không lâu khi tỉ giá liên ngân hàng chưa được điều chỉnh, cầu USD đã có dấu hiệu gia tăng, đẩy tỉ giá trên thị trường tự do vượt khoảng 200 VND/USD so với tỉ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại vào đầu tháng 8 (đạt 19.300 VND/USD). Các hợp đồng vay ngoại tệ cũng chủ yếu thuộc kỳ hạn ngắn ngày, nên gần đến cuối năm, doanh nghiệp phải tìm mua ngoại tệ để trả nợ vay.

Ngăn đà tăng của nhập siêu

Trong bối cảnh nhập siêu đang ở mức khá cao, trung bình mỗi tháng khoảng 1,1 tỉ USD kể từ đầu năm đến nay, việc điều chỉnh tỉ giá là một động thái cần thiết. Điều này cũng là nhằm giảm sốc cho nền kinh tế đang bước vào cuối năm, thời điểm nhu cầu vốn ngoại tệ thường tăng mạnh.

Áp lực lên tỉ giá vẫn còn đó khi tình trạng nhập siêu chưa có xu hướng giảm. Nhập siêu của Việt Nam đa số đến từ Trung Quốc. Và trong cơ cấu hàng nhập khẩu, tỉ trọng nhập khẩu nguyên liệu cho hàng xuất khẩu là khá lớn.

Chẳng hạn, trong 6 tháng đầu năm, tổng giá trị nguyên liệu thô nhập về cho ngành dệt may và giày dép xuất khẩu là 1,26 tỉ USD, tăng 35,7% so với cùng kỳ năm ngoái, bằng với tổng giá trị ôtô nhập khẩu trong thời điểm này. Trong tháng 7, nhập siêu giảm xuống 9,9% so với mức 19,6% trong tháng 6, nhưng nhóm hàng may mặc, chủ yếu nhập từ Trung Quốc, vẫn tăng mạnh (gần 70%). Vì tỉ trọng hàng nhập khẩu là nguyên liệu quá lớn, nên nhiệm vụ giảm nhập siêu được đánh giá là khá khó khăn.

Theo hãng tin Bloomberg, các hợp đồng kỳ hạn cho thấy các nhà kinh doanh đang đánh cược vào khả năng tiền đồng giảm giá tổng cộng 9% trong năm nay. Việc điều chỉnh tỉ giá của Ngân hàng Nhà nước được xem là một bước điều chỉnh dần theo chiều hướng đó. Theo nhận định của Ngân hàng ANZ Việt Nam, tiền đồng vẫn đang chịu áp lực giảm giá vì những lo ngại về nhập siêu và thay đổi lãi suất.

Tuy vậy, theo đánh giá của các chuyên gia phân tích nước ngoài thuộc Ngân hàng HSBC, tình hình cân bằng cán cân thanh toán của Việt Nam trong năm nay chưa đến mức đối diện khủng hoảng.

Giá vàng có thể là một yếu tố đem lại sự cân bằng ngoại tệ. Lượng vàng trong dân vẫn rất cao do Việt Nam đã nhập ròng vàng trong suốt các năm qua và chỉ xuất vàng vào năm ngoái. Giá vàng cao có thể khiến cho dân bán vàng ra như trong những ngày này và xuất khẩu vàng có thể đem lại một nguồn ngoại tệ đáng kể. Theo một phân tích gần đây của HSBC, cán cân thanh toán còn được hỗ trợ bởi lượng kiều hối tăng cao, cũng như nguồn vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp và nguồn vốn vay ODA (viện trợ phát triển chính thức)

(Nhịp cầu đầu tư)