Gói hỗ trợ lãi suất: "Đệm" thế nào cho... êm ?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nhiều ngân hàng đã tăng lãi suất huy động lên tới trên 9%, nhưng lãi suất cho vay vẫn giữ ở mức 8,5 - 10,5%/năm, nên lợi nhuận bình quân trên vốn đã giảm rất mạnh

Lượng cho vay có hỗ trợ lãi suất đã gần đạt mục tiêu 420.000 tỷ đồng, Chính phủ đã thông báo khả năng hình thành một "bước đệm" để giảm dần hỗ trợ, tránh "sốc" đối với DN khi gói hỗ trợ kết thúc. Vậy DN có mong, và chờ gì từ khả năng có "bước đệm" này ?

Rối rắm số liệu

Số liệu về tổng dư nợ cho vay hỗ trợ lãi suất hiện nay chưa thống nhất. Có nguồn tin khẳng định dư nợ này đến cuối tháng 7/2009 là 403.448 tỷ VND. Nguồn tin khác khẳng định đến 31/8/2009, tổng dư nợ cho vay hỗ trợ lãi suất đạt 413.943 tỷ VND. Và cũng có số liệu công bố chính thức, là đến 3/9/2009, tổng dư nợ của chương trình hỗ trợ lãi suất là... 399.739,32 tỷ VND ?

Trong khi các số liệu chưa thống nhất, thì phần lớn ý kiến chuyên gia và nhà quản lý đều... thống nhất cho rằng, gói kích cầu thông qua hỗ trợ lãi suất đã có tác dụng tốt với DN và qua đó tác động tích cực tới nền kinh tế. Tuy nhiên, điểm các chuyên gia không thống nhất là ở nội dung đánh giá về "số phận" giải pháp kích cầu qua hỗ trợ lãi suất. Thời điểm cuối tháng 6, đầu tháng 7/2009, không ít ý kiến đề nghị nên dừng hỗ trợ lãi suất vì lo ngại sự phụ thuộc thái quá của DN vào ứng cứu của Nhà nước. Cũng như lo ngại về một làn sóng lạm phát mới, khi lượng tiền được "bơm" ra quá nhiều từ chương trình kích cầu.

Nhưng tới cuối tháng 8/2009, lại có thêm nhiều ý kiến từ DN, được nhiều chuyên gia, nhà quản lý tán thành, là... nên có một gói hỗ trợ mới, mang tính chất "bước đệm", để giảm dần hỗ trợ và từ đó tránh sốc cho DN khi kết thúc gói hỗ trợ đầu tiên. Ý kiến ấy được Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia ủng hộ và đề nghị với Chính phủ. Đáp lại, Chính phủ thông báo đã xem xét và giao Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước nghiên cứu, phân tích tính cần thiết và hợp lý của gói kích cầu mới. Tức là, thông điệp của Chính phủ "ngả" theo hướng sẽ tiếp tục có những biện pháp mới được ban hành, công bố với mục đích hỗ trợ và kích thích sự phát triển của DN.

Tác động, kết quả của những thông tin này là duy trì được sự háo hức, yên tâm của phần lớn DN, cũng như ngân hàng, vào khả năng tiếp tục được hỗ trợ từ Nhà nước. Điều quan trọng nhất hiện nay là việc thống nhất về số liệu thực hiện cũng như sự cần thiết phải quyết định nên tiếp tục duy trì hay kết thúc gói hỗ trợ.

Tin tưởng hay toan tính ?

Thời hạn kết thúc gói hỗ trợ lãi suất đang đến gần. Sau khi "bơm" ra lượng tiền rất lớn dưới dạng cho vay hỗ trợ lãi suất, các ngân hàng thương mại được khuyến cáo giảm dần cho vay loại hình này. Nhưng thực ra, chưa cần NHNN khuyến cáo, thì không ít ngân hàng thương mại đã... tự giác giảm cho vay với các đề nghị được vay hỗ trợ lãi suất. Lý do là vì nguồn vốn ngân hàng cho vay có hạn, nhưng nhu cầu vay thì lớn quá. Và vì dù nhiều ngân hàng đã tăng lãi suất huy động lên tới trên 9%, nhưng lãi suất cho vay vẫn giữ ở mức 8,5 - 10,5%/năm, nên lợi nhuận bình quân trên vốn của nhiều ngân hàng giảm rất mạnh. Trong khi đó, khoản tiền hoàn lại từ NHNN đối với các khoản hỗ trợ lãi suất lại chưa "đến" được với nhiều ngân hàng.

Vậy là, mặc nhiên không ít ngân hàng đã lâm vào cảnh vừa thiếu nguồn cung, vừa bị giảm và chiếm dụng lợi nhuận. Trong khi đó thì nhu cầu vay thương mại, vay có hỗ trợ lãi suất cả với gói hỗ trợ lãi suất ngắn hạn và gói hỗ trợ lãi suất trung hạn lại vẫn rất lớn. Thế nên chuyện ngân hàng không mặn mà với đề nghị cho vay hỗ trợ lãi suất sẽ phải xảy ra. Đương nhiên, biện pháp thực hiện của mỗi ngân hàng sẽ khác nhau. Có ngân hàng đưa ngay điều khoản không hỗ trợ lãi suất vào hợp đồng tín dụng, có nơi chỉ yêu cầu bằng... miệng. Và cũng không thiếu ngân hàng yêu cầu khách hàng ký văn bản, cam kết... không nhận hỗ trợ lãi suất ! Nếu khách hàng không đồng ý, thì họ có thể tìm ngân hàng khác để hỏi vay. Nhưng trong đa số trường hợp, các khách hàng đều phải chấp nhận từ bỏ nhu cầu được hỗ trợ lãi suất để đổi lấy việc vay được vốn.

Với DN, điều quan trọng là được hỗ trợ càng nhiều càng tốt. Vì thế, dù không ít ý kiến của DN khẳng định họ chỉ được đáp ứng phần nhỏ trong nhu cầu vay có hỗ trợ lãi suất, nhưng thực tế thì các DN vẫn tìm mọi cách để vay được nguồn vốn này. Ý kiến từ nhiều DN cho rằng, nên thay đổi việc hỗ trợ lãi suất trên diện rộng như trước, mà nên tập trung cho những DN trực tiếp sản xuất, và nhất là nên kéo dài thời gian hỗ trợ đủ để các DN này hoàn thành vòng vốn. Quan điểm này nhận được sự đồng tình của không ít chuyên gia kinh tế, thậm chí có ý kiến chuyên gia còn cho rằng, các gói kích cầu hỗ trợ lãi suất nên hướng tới những DN có đủ điều kiện, nhưng chưa được tiếp cận hoặc chưa đáp ứng yêu cầu cấp thiết.

(Theo Quốc Dũng // Diễn đàn doanh nghiệp)