Khủng hoảng toàn cầu đảo lộn trật tự kinh tế thế giới

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Năm 2011 là năm cộng đồng quốc tế phải tiếp tục giải quyết nạn thất nghiệp, tranh chấp thương mại- tiền tệ … do khủng hoảng toàn cầu đã làm đảo lộn trật tự kinh tế thế giới và để lại những di chứng nặng nề.

Khủng hoảng toàn cầu 2008 đã làm đảo lộn trật tự kinh tế thế giới. Ấn Độ, Trung Quốc và Brazil ngày nay đang nắm trong tay chìa khóa của tương lai quan trọng không kém gì Mỹ hay Pháp. Cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất sau Chiến tranh thế giới  thứ hai này là “cú hích” quan trọng đưa một số nước đang phát triển (tiêu biểu nhất là Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil) trở thành những cường quốc kinh tế.

Ngày nay, các nước thuộc Thế giới thứ Ba đã giành được vị trí quan trọng trên bàn cờ kinh tế thế giới: kiểm soát 52% sản lượng công nghiệp toàn cầu, 80% dự trữ ngoại tệ của thế giới và 66% các dịch vụ tài chính của nhân loại.

Điểm qua các dự báo về năm 2011, tỷ lệ tăng trưởng trung bình gần như không thay đổi so với năm ngoái và GDP toàn cầu dự trù tăng 3- 4%. Thực tế quả là phũ phàng. Đà tăng trưởng của châu Âu, Mỹ và Nhật Bản vẫn chập chờn, nạn thất nghiệp thì sau đợt  “thủy triều dâng” trong hơn hai năm qua, “mực nước chỉ rút một cách hết sức chậm chạp”. Tại một nước được coi là có thị trường lao động năng động nhất của Châu Âu là Tây Ban Nha, 20% dân số trong tuổi lao động không có việc làm. Nước Mỹ cũng chưa mấy khi phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp gần 10%. Trong bối cảnh trên, việc các nước phát triển đạt tăng trưởng 2-3% đã được coi là kỳ tích.

Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đều dự báo trong năm 2011, các nước đang trỗi dậy sẽ không mấy khó khăn để đạt mục tiêu tăng trưởng 5-9%.

Theo phân tích của chuyên gia kinh tế và cũng là một nhà nghiên cứu lịch sử Nicolas Baverez, trong lúc phương Tây - mà điển hình là nhiều thành viên Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) lâm vào cảnh nợ nần chồng chất, các quốc gia đang trỗi dậy lại dư thừa phương tiện tài chính.

Với dân số hơn 2,5 tỷ người, Trung Quốc hay Ấn Độ đang trở thành các thị trường tiêu thụ vô cùng hấp dẫn. Tại Brazil, sức mua của tầng lớp trung lưu giúp ngành công nghiệp Brazil lao vào các lĩnh vực vốn được coi là độc quyền của phương Tây. Chính sự mạnh dạn chi tiêu của tầng lớp trẻ vừa khá giả, vừa có tay nghề chuyên môn cao ở những quốc gia đang trỗi dậy đã góp phần làm thay đổi trật tự kinh tế thế giới. Ngoài ba động cơ kinh tế chính của khối các nước đang trỗi dậy là Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil, thì còn có cả một “đội ngũ theo sau” là  các nước đang cất cánh bao gồm Indonesia, Malaysia, Việt Nam, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ hay Mexico.

Trong khi đó, triển vọng kinh tế tại châu Âu và Mỹ trong năm 2011 không được tươi sáng. Tại châu Âu, ngoại trừ nước Đức, các chuyên gia đều lo ngại tình trạng thất nghiệp tràn lan còn kéo dài cho đến năm 2015. Eurozone còn tiếp tục lao đao vì các chương trình “thắt lưng, buộc bụng” nhằm giảm bội chi ngân sách. Lành mạnh hóa hệ thống tài chính, giảm bớt nợ nần là điều cần thiết. Nhưng cắt giảm chi tiêu trong lúc đà phục hồi kinh tế còn "chập chờn" thì không khác gì châu Âu tự cấm mình sử dụng một chiếc chìa khóa cho phép nhanh chóng quay lại với con đường tăng trưởng.

Toàn bộ các nước châu Âu đều đưa ra những chương trình cắt giảm nhân sự trong các lĩnh vực công cộng. Trong khi đó, tính từ cuối 2007 đến nay, do tác động của khủng hoảng, trên thế giới đã có thêm 30 triệu người bị mất việc làm. Ba phần tư số này sinh sống tại các nước công nghiệp phát triển.

Nhà báo Dominique Vidal, và cũng là một nhà sử học chuyên nghiên cứu về quan hệ quốc tế , cho rằng đã đến lúc phương Tây cần chia sẻ quyền lực kinh tế với các nước đang trỗi dậy.

Tuy nhiên trả lời phỏng vấn của đài RFI, giáo sư Bertrand Badie giảng dạy tại Trường Chính trị kinh doanh Paris không phủ nhận những thành công vượt bực của Trung Quốc, nhưng cũng không hoàn toàn tin tưởng là Trung Quốc đã trở thành một siêu cường của thế giới. Giáo sư Badie nêu lên một số lý do cho thấy hãy còn quá sớm để kỳ vọng là Trung Quốc sẽ trở thành đầu tàu kéo kinh tế toàn cầu đi lên:  “Về phương diện kinh tế, đành rằng cả thế giới đều trầm trồ trước đà tăng trưởng vượt bực của Trung Quốc, thế nhưng bản thân quốc gia này cũng đang phải giải quyết nhiều mâu thuẫn nội bộ và đặc biệt là về mặt xã hội. Trung Quốc như vậy vẫn là một ẩn số kể cả trong địa hạt kinh tế và tài chính. Thêm vào đó, đà vươn lên và thành công sáng chói của Trung Quốc còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài, điển hình là vào sức mua của Mỹ, vào nguyên liệu của châu Phi, châu Mỹ Latinh… Mô hình kinh tế thế giới ngày nay không đơn giản là một cuộc đọ sức, hay một trò chơi mà ở đó mỗi nước chỉ cần cạnh tranh với nhau. Chúng ta đang đứng trước một mô hình mà các quốc gia trên thế giới vừa đấu trí với nhau, nhưng lại vừa cần đến nhau. Chỉ cần nhìn vào trường hợp của Mỹ  và Trung Quốc thì đủ rõ”.
.
Trong thế giới toàn cầu hóa và ngày càng mở rộng như hiện nay, các quốc gia ngày càng lệ thuộc vào nhau hơn.

(tamnhin)