Siết vàng, cung vốn ngân hàng "teo"

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Việc ban hành Thông tư số 22/2010/TT-NHNN ngày 29/10 quy định về huy động và cho vay vốn bằng vàng của tổ chức tín dụng (TCTD) được NHNN cho là sẽ giảm đầu cơ vàng, ngoại tệ, góp phần ổn định thị trường ngoại hối - tiền tệ. Thế nhưng, quy định mới sẽ tạo khó khăn mới cho ngân hàng trong huy động vốn cuối năm.

Thông tư 22 quy định TCTD được huy động vốn bằng vàng dưới hình thức phát hành giấy tờ có giá, chỉ được cho vay vàng để sản xuất (chế tác), kinh doanh vàng trang sức (không được cho vay để sản xuất - kinh doanh vàng miếng). Mặt khác, các ngân hàng không được huy động và cho vay VND bảo đảm giá trị theo giá vàng.

NHNN cho biết, ban hành Thông tư 22 là việc làm tiếp theo của các giải pháp đã thực hiện từ đầu năm nay như: cấm hoạt động đối với các sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài, cho phép nhập khẩu vàng để đáp ứng nhu cầu của thị trường, phối hợp với các cơ quan chức năng chống nhập lậu vàng.

Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) Nguyễn Ngọc Bảo, cơ chế mới được thực thi sẽ góp phần tích cực để khắc phục những tồn tại của việc lưu thông vàng trong nền kinh tế, khắc phục rủi ro về kỳ hạn, thanh khoản và lãi suất đối với TCTD huy động và cho vay bằng vàng. Ðối với nền kinh tế và thị trường ngoại hối sẽ giảm nhập lậu, đầu cơ vàng và ngoại tệ, góp phần ổn định thị trường ngoại hối và tiền tệ. Từ đó, một khối lượng vàng đầu tư, đầu cơ trên thị trường trong nước sẽ được chuyển dần thành vốn VND, ngoại tệ để đầu tư vào sản xuất - kinh doanh, thông qua các công cụ huy động của ngân sách nhà nước, các TCTD, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, điều đáng quan tâm hơn trong nội dung Thông tư 22 là các TCTD không được chuyển đổi vốn huy động bằng vàng thành đồng Việt Nam và các hình thức bằng tiền khác kể từ ngày thông tư này có hiệu lực thi hành (29/10). Đối với số vốn bằng vàng đã chuyển đổi thành tiền theo quy định tại Khoản 2 Điều 7 Quyết định số 432/2000/QĐ-NHNN1 ngày 3/10/2000 của Thống đốc NHNN về nghiệp vụ huy động vốn và sử dụng vốn bằng vàng, bằng VND bảo đảm giá trị theo giá vàng của các ngân hàng, thì số vốn chuyển đổi thành tiền này được giảm dần và tất toán chậm nhất là ngày 30/6/2011 (nhưng NHNN không hồi tố đối với các giao dịch huy động và cho vay bằng vàng được thực hiện trước ngày Thông tư 22 có hiệu lực thi hành). Lâu nay, các NHTM có sản phẩm huy động vàng được chuyển đổi một phần vốn huy động bằng vàng thành VND, nhưng không vượt quá 30% vốn huy động bằng vàng để kinh doanh theo quy định của Quyết định 432.

Với quy định không được chuyển đổi vốn bằng vàng sang tiền đồng và ngoại tệ, một số NHTM có chức năng huy động vàng sẽ phần nào bị tác động tới việc huy động vốn. Trên thực tế, cạnh tranh huy động vốn ngày càng gay gắt hơn, nhất là sau khi các quy định của Thông tư 13/2010/TT-NHNN có hiệu lực (từ 1/10), các ngân hàng phải tìm đủ mọi cách trong đó có huy động vốn bằng vàng để thu hút thêm tiền nhàn rỗi.

Lãi suất huy động vốn bằng vàng từ mức thấp nhất 0,05%/năm vào đầu tháng 4/2010 khi hoạt động sàn vàng đóng cửa theo quy định của NHNN (tín dụng vàng giảm) hiện được nâng lên mức cao nhất là 3%/năm. Sau đó, các nhà băng sẽ chuyển đổi 30% vốn huy động bằng vàng sang tiền đồng để đẩy mạnh cho vay. Theo số liệu thống kê tính đến cuối tháng 9/2010, số dư huy động bằng vàng là 92,6 tấn, tương đương 73.000 tỷ đồng. Các TCTD cho vay 60% vốn huy động vàng.

Tuy nhiên, một cán bộ ngành ngân hàng cho rằng, đây là nguồn lực cần được huy động phục vụ đầu tư phát triển nền kinh tế. Với thói quen cất trữ của người dân, hiện một lượng vốn lớn bằng vàng còn nằm lại trong dân. Đặc biệt là trước áp lực lạm phát và biến động mạnh của giá vàng gần đây, nhiều người đã chọn vàng làm nơi trú ẩn.

Trao đổi với phóng viên, Tổng giám đốc VietA Bank, ông Phạm Duy Hưng cho hay, với VietA Bank nguồn vốn huy động bằng vàng chủ yếu phục vụ cho nhu cầu tín dụng vàng. Ngân hàng không chuyển sang tiền đồng. Điều đó phần nào chứng tỏ nhu cầu vay vàng trong dân cũng không nhỏ.

Theo thống kê của NHNN chi nhánh TP. HCM, tính đến cuối tháng 9/2010, chứng chỉ huy động vốn bằng vàng của một số ngân hàng có sản phẩm huy động vàng trên địa bàn thành phố đạt trên 70.000 tỷ đồng; tổng dư nợ bằng vàng hơn 40.500 tỷ đồng và nợ quá hạn bằng vàng ở mức trên 529 tỷ đồng. Còn riêng với nguồn vốn huy động bằng vàng được các ngân hàng chuyển đổi sang tiền, chỉ có 3 ngân hàng thực hiện là ACB, HDBank, SCB, đạt mức trên 7.600 tỷ đồng tính đến cuối tháng 9/2010.

Theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, người dân có thói quen mua vàng để cất trữ, định giá, thanh toán, nhưng thời gian gần đây, giá vàng biến động lớn, tách rời giá trị khiến đầu cơ vàng gia tăng. Việc lưu thông vàng, huy động và cho vay bằng vàng của các TCTD tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với nền kinh tế và hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Vì các ngân hàng có thể huy động được vốn bằng vàng, nhưng khả năng sử dụng vốn vàng gặp khó khăn do rất khó bảo toàn vốn và sinh lời theo giá vàng (giá vàng biến động phức tạp, tăng biên độ lớn). Việc huy động và cho vay bằng vàng được mở rộng cũng sẽ làm tăng tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế, tăng hiện tượng đầu cơ, thị trường "ngầm" về vàng diễn biến phức tạp, nhập lậu vàng.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)