Viễn cảnh đồng euro sụp đổ: “Mẹ của mọi thảm họa tài chính”

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Các chuyên gia tài chính phương Tây cảnh báo viễn cảnh khu vực đồng euro sụp đổ sẽ là “mẹ của mọi thảm họa tài chính” và dẫn tới những hậu quả khủng khiếp.

Đồng euro sụp đổ sẽ là thảm họa đối với cả thế giới - Ảnh: Reuters

Những ngày qua, không ít chuyên gia kinh tế ở Đức hay Hi Lạp cho rằng rút khỏi khối đồng euro là phương thức gây đau đớn, nhưng cần thiết, để thoát khỏi khủng hoảng nợ. Nhưng các nghiên cứu lại đưa ra câu trả lời ngược lại. Theo báo cáo “Sự tan vỡ của đồng euro - các hậu quả” của Ngân hàng Thụy Sĩ UBS, nguy cơ khối đồng euro sụp đổ sẽ dẫn tới các hậu quả kinh tế, chính trị và xã hội “mang tính thảm họa” đối với châu Âu và kinh tế toàn cầu.

Theo UBS, đối với các nền kinh tế yếu trong khối đồng euro như Hi Lạp hay Bồ Đào Nha, hậu quả tài chính sẽ cực lớn. Ví dụ, Hi Lạp quyết định quay trở lại với đồng drachma, nhưng giá đồng tiền này sẽ sụt giảm thảm hại. Trong khi đó Athens vẫn phải trả nợ tính bằng đồng euro. Việc đồng drachma sụt giá sẽ khiến khối nợ của Hi Lạp càng phình to hơn, hậu quả là vỡ nợ. Các ngân hàng Pháp và Đức sẽ khủng hoảng và có nguy cơ sụp đổ do ôm quá nhiều nợ Hi Lạp.

Chuyên gia Karsten Junius của Ngân hàng DekaBank dự báo hàng triệu người dân Hi Lạp sẽ ồ ạt rút tiền gửi euro khỏi các ngân hàng trong nước và đem gửi ở các ngân hàng nước ngoài. Hệ thống ngân hàng sẽ sụp đổ. Các doanh nghiệp cũng sẽ vỡ nợ. UBS ước tính tổn thất của một nền kinh tế yếu khi rời khỏi khối đồng euro khoảng 9.500 - 11.500 euro (12.600 - 15.300 USD)/người trong năm đầu tiên và tăng thêm 3.000 - 4.000 euro (4.000 - 5.300 USD)/người trong mỗi năm tiếp theo. Tổng thiệt hại của năm đầu tiên tương đương 40-50% GDP.

Một nền kinh tế mạnh như Đức khi rời khối đồng euro sẽ lâm vào khủng hoảng. UBS dự báo giá đồng mark Đức sẽ tăng vọt khoảng 40%, hậu quả là giá hàng xuất khẩu Đức tăng theo. Theo tạp chí Der Spiegel, năm 2011 xuất khẩu Đức lần đầu tiên sẽ đạt ngưỡng 1.000 tỉ euro (1.330 tỉ USD). Nhưng một khi quay lại với đồng mark Đức, “toàn bộ ngành xuất khẩu của Đức sẽ bị xóa sổ” như nhận định của nhà kinh tế UBS Stephane Deo. Các công ty Đức cũng sẽ phá sản, hệ thống ngân hàng trong nước lao đao, dòng thương mại quốc tế sụp đổ.

UBS ước tính nếu Đức rời khối đồng euro, tổn thất sẽ vào khoảng 6.000 - 8.000 euro (8.000 - 10.600 USD)/người trong năm đầu tiên và tăng thêm 3.500 - 4.500 euro (4.600 - 6.000 USD)/người. Tổn thất này tương đương 20-25% GDP trong năm đầu tiên. Trong khi đó, chi phí cứu trợ Hi Lạp, Ireland và Bồ Đào Nha chỉ tương đương 1.000 euro (1.300 USD) một lần đối với mỗi người Đức.

Hậu quả chính trị sẽ cực kỳ sâu rộng. Khi khối đồng euro sụp đổ cũng có nghĩa là Liên minh châu Âu (EU) tan vỡ. Chuyên gia UBS Deo nhận định một EU rạn nứt sẽ lập tức đánh mất ảnh hưởng chính trị - kinh tế - xã hội toàn cầu. Những nỗ lực xây dựng các chính sách ngoại giao, an ninh khu vực trở thành vô nghĩa.

Không có đồng euro, tiếng nói của các nước châu Âu, thậm chí là các nước lớn như Đức, sẽ trở nên vô cùng nhỏ bé trên trường quốc tế. Sự rạn nứt sẽ càng gia tăng khi các nước trong khu vực dựng lên các hàng rào thuế quan, bảo hộ... để chống lại các nước rời bỏ khỏi khối đồng euro.

Nếu khối đồng euro tan vỡ, lập tức bạo động sẽ bùng nổ và lan rộng khắp châu lục. UBS cảnh báo khi một đồng tiền chết yểu, hàng triệu người sẽ bất ngờ thấy rằng tài khoản của mình trở nên vô giá trị. Tình trạng thất nghiệp sẽ dẫn tới sự bất mãn và căng thẳng xã hội. Các cuộc biểu tình, bạo động sẽ nổ ra như những gì đã xảy ra ở Hi Lạp. Lịch sử cho thấy sự sụp đổ của các liên hiệp tiền tệ chung luôn dẫn tới bạo động, thậm chí nội chiến.

Theo báo Telegraph, chính quyền Anh đã lên kế hoạch sơ tán người dân đang sống và làm việc tại các quốc gia châu Âu trong trường hợp khối đồng euro tan vỡ.

Hãng nghiên cứu kinh tế Stratfor còn dự báo sự sụp đổ của khối đồng euro sẽ đẩy chính quyền một số quốc gia thành viên trở thành thể chế độc tài. Ví dụ, Hi Lạp sẽ phải sử dụng lại đồng drachma nhưng không một người dân nào muốn đổi đồng euro lấy đồng tiền vô giá trị này. Chính phủ sẽ phải dùng các biện pháp cưỡng ép, thậm chí dùng vũ lực. Chính quyền cũng sẽ phải viện đến vũ lực để trấn áp các cuộc biểu tình.

Tất nhiên, sẽ không chỉ có châu Âu rơi vào khủng hoảng. Mỹ và châu Á cũng sẽ lao đao như các phân tích trước đây. Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế cảnh báo khối đồng euro tan vỡ sẽ dẫn tới một cuộc suy thoái toàn cầu nghiêm trọng, tương tự như đại suy thoái thập niên 1930.

HIẾU TRUNG // Tuổi Trẻ
-------------------------------------

Châu Âu có thể ngăn “ngày tận thế”?

Bộ trưởng tài chính 17 nước khối đồng euro đã họp khẩn tại Brussels (Bỉ) để tìm cách ngăn chặn nguy cơ khủng hoảng nợ bùng nổ và làm sụp đổ đồng tiền chung châu Âu. Một thảm họa được mô tả như “ngày tận thế”!

Sự sụp đổ của đồng euro. Minh họa của Tom Janssen, đăng trên Presseurop

Theo Reuters ngày 29-11, các quan chức châu Âu đã thảo luận và dự kiến sẽ thông qua các quy định hướng dẫn việc mở rộng Quỹ ổn định tài chính châu Âu (EFSF), mở đường cho EFSF thu hút vốn từ các nhà đầu tư nhà nước và tư nhân để có đủ nguồn tài chính mua trái phiếu chính phủ của các nước châu Âu đang khủng hoảng. Vào tháng 10, Liên minh châu Âu (EU) đã quyết định tăng nguồn lực cho EFSF từ 440 tỉ euro (587 tỉ USD) lên 1.000 tỉ euro (1.300 tỉ USD).

Các bộ trưởng tài chính cũng thảo luận việc cho phép Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) in tiền để mua ồ ạt trái phiếu chính phủ của các nước nhằm giảm lãi suất trái phiếu cũng như việc phát hành trái phiếu chung châu Âu (eurobond). Nhưng Đức vẫn quyết liệt phản đối hai biện pháp này. Trong khi đó theo báo Die Welt, Đức lại muốn phát hành một loại trái phiếu được gọi là “trái phiếu của các nước ưu tú” (tức có mức tín nhiệm AAA) bao gồm Đức, Pháp, Phần Lan, Hà Lan, Luxembourg và Áo với lãi suất 2-2,25%.

Giới quan sát nhận định châu Âu còn rất ít thời gian và nếu các biện pháp giải cứu không có hiệu quả, khối đồng euro sẽ tan vỡ. Báo chí châu Âu ngày 29-11 đều bày tỏ một mối lo ngại chung là “không có thời gian dừng cho đồng euro nữa”! Báo Le Journal du Dimanche của Pháp chạy tít: “Liệu đồng euro có qua khỏi Giáng sinh?”. Báo Corriere della Sera của Tây Ban Nha viết: “Cuộc khủng hoảng của đồng euro và khủng hoảng nợ đã đi đến một khúc quanh tác động đến nền kinh tế châu Âu, thậm chí cả những thiết chế chính trị”. Còn báo La Tribune chạy tít “Tích tắc, Tích tắc” với hình ảnh đồng hồ đang đếm ngược cơ may sống sót của đồng euro.

Trong khi đó, hãng xếp hạng tín dụng Moody’s lại vừa đe dọa sẽ hạ định mức tín nhiệm 87 ngân hàng thuộc 15 nước châu Âu. Hãng xếp hạng tín dụng Standard & Poor’s, như báo La Tribune cho biết, có thể sẽ hạ định mức tín nhiệm Pháp xuống dưới mức AAA trong vòng 10 ngày tới. S&P cũng sẽ tiếp tục xem xét định mức tín nhiệm của các nước như Tây Ban Nha, Ý và Áo.

Cuộc sụp đổ “thảm họa”

Báo Financial Times dự báo châu Âu chỉ có 10 ngày để cứu đồng euro. AP dẫn lời các chuyên gia tài chính nhận định đó sẽ là một thảm họa tài chính toàn cầu, một “ngày tận thế”. Và cái giá phải trả sẽ rất đắt. Ví dụ, nếu Đức từ bỏ đồng euro, đồng mác Đức sẽ lập tức tăng giá bởi nền kinh tế Đức mạnh hơn các nước khu vực. Nhưng đồng mác Đức mạnh sẽ đe dọa nghiêm trọng nền kinh tế Đức do giá cả hàng hóa sẽ tăng vọt trong khi Đức dựa chủ yếu vào xuất khẩu. Với các nền kinh tế yếu hơn, đồng tiền của họ sẽ sụt giá thảm hại.

Người dân Hi Lạp chắc chắn không muốn những đồng euro trong tài khoản của họ được thay bằng đồng drachma yếu ớt. Khi trả nợ tính trên đồng euro bằng đồng tiền quốc gia, các nước khủng hoảng nhiều khả năng sẽ vỡ nợ và không thể bán trái phiếu chính phủ trên thị trường quốc tế. Ngân hàng UBS ước tính một nền kinh tế yếu khi rời khu vực đồng euro lập tức sẽ sụt giảm 50%. Đồng thời các ngân hàng châu Âu sẽ suy yếu và ngừng cho vay liên ngân hàng.

Do các ngân hàng thế giới liên kết chặt chẽ với nhau, tình trạng đóng băng tín dụng sẽ lan sang Mỹ và châu Á. Xuất khẩu của Mỹ và châu Á sang châu Âu sẽ tê liệt. Viễn cảnh đó còn tồi tệ hơn nhiều so với cú sốc thị trường địa ốc Mỹ hồi năm 2008 mà hậu quả là dẫn tới khủng hoảng tài chính toàn cầu. “Sẽ không có ai chiến thắng mà chỉ có những kẻ thất bại” - Bộ trưởng tài chính Phần Lan Jutta Urpilainen cảnh báo.

Giải pháp cuối cùng

Trên báo Financial Times, chuyên gia tài chính Wolfgang Munchau cho rằng giải pháp tối hậu đối với khu vực đồng euro là thành lập “Hiệp chủng quốc châu Âu”. Có nghĩa là các nước khu vực thiết lập một cơ quan trung ương có quyền kiểm soát chính sách tài khóa và ngân sách các nước thành viên. Khi đó, một số nước châu Âu sẽ phải từ bỏ thể diện quốc gia và đánh mất một phần chủ quyền.

EU gồm 17 nước dùng đồng euro (và 10 nước dùng đồng tiền riêng) chưa bao giờ có chính sách chung về thuế và chi tiêu.

Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu chính quyền một số nước châu Âu có chấp nhận từ bỏ một phần chủ quyền hay không, và liệu EU có kịp thời áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn châu Âu rơi vào thảm họa hay không. Theo Reuters, EFSF mở rộng sẽ bắt đầu hoạt động trong tháng 1-2012, mà như vậy theo giới chuyên gia, khi đó mọi chuyện đã quá muộn!
---------------------

SƠN HÀ // Tuổi Trẻ