Theo thống kê của Bộ Công Thương, doanh thu của ngành bán lẻ Việt Nam đã đạt 77,8 tỷ USD năm 2010.
Nên nhìn nhận thế nào về việc thị trường bán lẻ Việt Nam tụt xuống vị trí thứ 14 trong báo cáo về phát triển bán lẻ toàn cầu của Tập đoàn AT Kearney, trong bối cảnh tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ vẫn tăng trưởng tốt?
Liên tiếp trong hai năm qua, thị trường Việt Nam tụt hạng trong báo cáo của AT Kearney, từ vị trí số 1 trong năm 2008 xuống thứ 6 trong năm 2009 và thứ 14 trong năm 2010.
Thời gian gần đây, câu chuyện “tụt hạng” của thị trường bán lẻ Việt Nam được thảo luận khá nhiều, đem đến cảm giác phải chăng thị trường bán lẻ của Việt Nam đang xấu đi.
Vì sao tụt hạng?
Hàng năm, AT Kearney - hãng tư vấn quản lý hàng đầu tại Mỹ - lựa chọn và công bố Báo cáo thường niên về chỉ số phát triển bán lẻ toàn cầu trong đó xếp hạng 30 thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới trong số 185 nền kinh tế.
Về phương pháp đánh giá, AT Kearney dựa trên 4 tiêu chí lớn: (i) Rủi ro quốc gia và rủi ro kinh doanh; (ii) Độ hấp dẫn của thị trường; (iii) Độ bão hoà của thị trường và (iv) Áp lực thời gian. Mỗi tiêu chí cùng được đánh giá 25% số điểm để tổng hợp thành kết quả.
Với cách tính này, vào năm 2008 Việt Nam đạt 88 điểm và dẫn đầu, trong khi năm 2010 chỉ còn 55 điểm và qua đó tụt xuống thứ 14.
Điều này đưa lại những ý kiến lo lắng cho thị trường bán lẻ Việt Nam, phải chăng tình hình chung của thị trường hiện nay là quá kém và không đáng để đầu tư?
Câu trả lời ở đây là: “Không”.
Sự tụt hạng chỉ là về “độ hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài” và điều này hoàn toàn khác so với độ hấp dẫn cũng như tiềm năng thực tế của thị trường.
Một thị trường bán lẻ có thực sự hấp dẫn hay không nằm ở quy mô cũng như tốc độ tăng trưởng. Mà nếu đánh giá trên phương diện này, thị trường Việt Nam vẫn đặc biệt hấp dẫn.
Theo thống kê của Bộ Công Thương, doanh thu của ngành bán lẻ Việt Nam đã đạt 77,8 tỷ USD năm 2010. Và nếu như năm 2009, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ chỉ tăng 18,6%, do suy giảm kinh tế thì năm 2010 đã đạt mức tăng 24,5%.
Bản thân các chuyên gia của AT Kearney có lẽ cũng ngạc nhiên với cách nhìn nhận về xếp hạng của Việt Nam. Ngay trong chính báo cáo của mình, họ đã nhấn mạnh rằng đối với Việt Nam, tuy tụt hạng nhưng vẫn rất tiềm năng.
“Thị trường Việt Nam vẫn tăng trưởng tốt với mức chi tiêu dự kiến sẽ vượt mức 70% thu nhập. Doanh số bán lẻ đạt 77,8 tỷ USD trong năm 2010 và sẽ tăng lên 88 tỷ USD trong năm 2012. Tăng trưởng GDP hàng năm cao và dân số trẻ là những điểm mạnh của thị trường này”, báo cáo viết.
Năm 2010, khi Việt Nam được xếp số 1 trong danh mục của AT Kearney, một chuyên gia hàng đầu về thương mại của Việt Nam nói rằng xếp thứ nhất chưa hẳn đã đáng mừng. Nay, cũng có thể nói rằng việc tụt hạng chưa hẳn đã đáng lo.
Chính báo cáo của AT Kearney thừa nhận rằng, việc Saigon Coopmart công bố và đang thực hiện kế hoạch mở thêm 100 siêu thị đến năm 2015 là minh chứng cho việc các “đối thủ” nội địa đang lớn mạnh và hoàn toàn đủ sức cạnh tranh.
Cuộc chiến nội - ngoại
Báo cáo của AT Kearney được thực hiện trên cơ sở điều tra, khảo sát từ các nhà phân phối, bán lẻ hàng đầu của thế giới. Không nói rõ ra nhưng ai cũng hiểu, cho dù Việt Nam đã mở cửa thị trường theo cam kết WTO, các nhà phân phối nước ngoài vẫn khó lòng gia nhập thị trường một cách ồ ạt.
Một trong những trở ngại lớn nhất chính là quy định về “Thẩm tra nhu cầu kinh tế” (ENT), một điều kiện tiên quyết trong việc cấp phép thêm các điểm bán lẻ mới.
Tại “Diễn đàn bán lẻ Việt Nam” mới đây, ông John Yeomans, Giám đốc điều hành của Công ty Deloitte Consulting nói rằng ngành bán lẻ thế giới có sự tâp trung và đồng nhất cao, có thể chỉ cần xây dựng ở một điểm và có thể áp dụng mô hình ra toàn bộ địa lý. Nhưng ở Việt Nam thì việc mở thêm các cơ sở mới là rất khó khăn.
Không ngạc nhiên khi trong các diễn đàn đối thoại với các cơ quan Chính phủ Việt Nam gần đây, các nhà đầu tư nước ngoài luôn nhấn mạnh đến việc phải thay đổi quy định về ENT.
Tuy nhiên, trong dự thảo nghị định mới nhất về quy hoạch bán lẻ, vấn đề thẩm tra nhu cầu kinh tế vẫn được quy định khá chi tiết. Một khi nghị định này được ban hành và áp dụng, việc các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam và thành lập hàng loạt cơ sở phân phối như lo lắng của nhiều người trước thời điểm gia nhập WTO là rất khó xảy ra.
Trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài, ENT là một rào cản kỹ thuật và sự không hài lòng về rào cản này đã được đại diện các tập đoàn phân phối hàng đầu thể hiện vào bảng trả lời khảo sát của AT Kearney, qua đó góp phần đánh tụt hạng của Việt Nam.
Vấn đề đặt ra là các nhà đầu tư trong nước cần nắm bắt cơ hội này như thế nào trong thời gian tới, khi mà ENT hay rào cản kỹ thuật còn có thể “hiệu quả”. WTO không phải là cơ chế hợp tác ở mức cao nhất và các rào cản này có thể sẽ được dỡ bỏ trong tương lai bởi một cơ chế khác, chẳng hạn như là TPP (Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương).
Nhóm hàng điện tử viễn thông vẫn dẫn đầu nhóm ngành hàng xuất khẩu có “hàm lượng” FDI cao nhất và giá trị xuất khẩu thuộc hàng cao nhất. Tuy nhiên, hàm lượng FDI trong top 10 đã có sự sụt giảm đáng kể.
Bằng nhiều cách, hàng hóa Thái Lan đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam và trong tương lai không xa có thể là một thách thức lớn cho hàng Việt.
Trong bối cảnh kinh tế tiếp tục khó khăn, diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, Hiệp hội Rau quả Việt Nam đã đưa ra dự báo, nhu cầu tiêu thụ rau quả thế giới tiếp tục tăng từ 3,5-5% và ngành rau quả đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 1 tỷ USD trong năm 2013.
Gần đây, nhiều lô hàng chè của Việt Nam xuất khẩu sang các nước châu Âu EU đã bị trả về do phát hiện có chứa các chất Acetamiprid và Imidacloprid. Đây là 2 chất thuộc danh mục 02, theo lộ trình sẽ bị đưa ra khỏi danh mục vào tháng 2/2015.
Trong khi các nền kinh tế lớn ở châu Âu bao gồm cả Đức, Pháp và Italy đều bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng nợ công khu vực đồng tiền chung euro, kinh tế Thụy Sĩ trong năm qua vẫn phát triển với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả năm 2012 đạt khoảng 422 tỷ USD.
Dù biến động tỷ giá từ quí 4-2010 đã làm kìm hãm tốc độ nhập khẩu hàng điện tử và linh kiện điện tử nhưng giá trị nhập khẩu nhóm mặt hàng này đã tăng 23% trong năm 2010 và dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng trong năm 2011.
Theo Bộ Thương mại Mỹ, chỉ tính riêng trong năm 2009, thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là 263 tỷ USD, chiếm khoảng 2/3 tổng thâm hụt thương mại của Mỹ trong năm đó.
Nông dân Thái Lan không gặp cảnh “được mùa mất giá”, ngư dân Nhật Bản cung cấp lượng hải sản đều đặn mỗi ngày cho các cộng đồng dân cư, và mức sống của người dân Hàn Quốc được nâng cao một cách đồng bộ từ hơn mười năm nay, đó không phải là một sự ngẫu nhiên mà là một quá trình bắt đầu từ chính sách vĩ mô của mỗi nước nhằm thúc đẩy thương mại điện tử nơi các doanh nghiệp nhỏ và vừa - vốn là thành phần cốt yếu giữ cho môi trường kinh tế bền vững ở mỗi quốc gia.
Hiện nay, một sản phẩm trong chuỗi cung ứng toàn cầu được sản xuất từ nhiều linh kiện từ nhiều nước khác nhau. Đã đến lúc cần thay đổi cách tính toán thương mại toàn cầu. Khi yếu tố mất cân bằng thương mại khiến chính phủ các nước giàu đau đầu, cách thức tính toán về thương mại toàn cầu chỉ khiến căng thẳng địa chính trị bùng nổ ở thời điểm mà sự hợp tác cần thiết hơn bao giờ hết.
TS. Tô Trung Thành, Kinh tế trưởng CTCK Trí Việt, Giảng viên Đại học KTQD cho rằng, tăng trưởng kinh tế năm 2011 có thể đạt được mức 7% và nhiều doanh nghiệp sẽ có đóng góp tích cực vào kết quả tăng trưởng này. Đó sẽ là những doanh nghiệp mà các nhà đầu tư cần quan tâm khi có ý định giải ngân.
Lạm phát đang tăng mạnh ở Trung Quốc khiến cho hàng xuất khẩu nước này mất tính cạnh tranh ở những thị trường chính. Đây là cơ hội cho các quốc gia khác ở Châu Á như Việt Nam, nhưng cũng không dễ để tận dụng cơ hội này.
Năm 2010, gạo xuất khẩu của Việt Nam đạt con số ấn tượng gần 6,83 triệu tấn, trị giá trên 3,2 tỷ US D, tăng 14,6% về lượng và 20,6% về giá trị so với năm 2009.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Công Thương trong năm 2011 là đẩy mạnh đà xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu ở mức cho phép (dưới 20% kim ngạch XK), đặc biệt hạn chế nhập khẩu hàng tiêu dùng xa xỉ.
Khi kinh doanh tại các thành phố lớn ngày càng cạnh tranh gay gắt cùng nhu cầu tiêu dùng giảm, các đại gia điện máy đã mở cuộc "tiến quân" về tỉnh lẻ để “chiều” người dân ở quê.
Nhóm hàng điện tử viễn thông vẫn dẫn đầu nhóm ngành hàng xuất khẩu có “hàm lượng” FDI cao nhất và giá trị xuất khẩu thuộc hàng cao nhất. Tuy nhiên, hàm lượng FDI trong top 10 đã có sự sụt giảm đáng kể.
Tiểu thương tại đây hàng năm đều cam kết về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, không bán hàng lậu và hàng nhái. Tuy nhiên, phần lớn đều cho rằng điều này rất khó khả thi.
Cục thống kê Tp.HCM vừa công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7/2014 của thành phố đã tăng 0,12% so với tháng trước và tăng 5,47% so với cùng tháng năm trước. Như vậy, tính từ đầu năm, CPI đã tăng 1,22%, cao hơn gấp đôi mức tăng của năm 2013 (0,66%).
Hiện nay, cuộc xâm lấn của hàng giả đã khiến người ta phải nhìn nhận lại tiêu chí của sự xa xỉ và khiến nhà chức trách các nước trên thế giới đau đầu tìm cách dẹp bỏ.
Thành tích xuất khẩu của Việt Nam lẽ ra sẽ còn cao và hiệu quả hơn nữa nếu quản lý nhà nước khắc phục được những hạn chế về cơ sở hạ tầng, tệ tham nhũng, tính khó tiên liệu của chính sách, và tạo giá trị gia tăng cho hàng hoá.
Bằng nhiều cách, hàng hóa Thái Lan đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam và trong tương lai không xa có thể là một thách thức lớn cho hàng Việt.
Giá cá trên thị trường toàn cầu đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại do Trung Quốc có nhu cầu ngày càng lớn đối với những loại hải sản cao cấp như cá ngừ và hàu, trong khi sản lượng đánh bắt có chiều hướng giảm sút.
Các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá bán lẻ ở Việt Nam vẫn là lĩnh vực hấp dẫn nhất. Dù không như đồn đoán ban đầu các tập đoàn lớn sẽ tràn vào nuốt chửng thị trường Việt Nam, nhưng chỉ nhìn vào tốc độ mở rộng của Big C, Metro, Lotte... vừa qua cho thấy sức ép cạnh tranh đang nóng lên từng ngày.
Lại tương tự giá thuốc, giá thực phẩm chức năng cũng đang “nhảy múa thoải mái” khi giá mua vào với giá bán ra chênh nhau tới cả chục lần! Thị trường thực phẩm chức năng đang phát triển mạnh mẽ. Nhưng các quy định về quản lý thực phẩm chức năng đang tỏ ra quá lạc hậu. Phần quản lý giá của mặt hàng này đang bị thả nổi hoàn toàn.
Tháng 4, nhập khẩu đạt con số 6,95 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch nhập khẩu 4 tháng qua lên hơn 24,8 tỷ USD. Với kim ngạch xuất khẩu 4 tháng là 20,1 tỷ USD, như vậy, nhập siêu những tháng đầu năm đã lên khoảng 4,7 tỷ USD, tương đương với hơn 23% kim ngạch xuất khẩu. Với cách làm như hiện nay, các chuyên gia cho rằng, mục tiêu kiềm chế nhập siêu dưới 20% trong năm nay là rất khó.
Mark Zimmeran – cựu cố vấn Chủ tịch Phòng thương mại của Mỹ ở Nhật Bản đã viết trong cuốn sách nổi tiếng “Làm ăn với người Nhật như thế nào” của ông: “việc nghiên cứu kỹ càng và nghiêm túc tâm lý người Nhật và cấu trúc xã hội của nước Nhật là cực kỳ cần thiết cho việc làm ăn có hiệu quả với người Nhật”.
Kim ngạch xuất khẩu quý I/2010 ước đạt 14 tỷ USD, giảm 1,6% so với cùng kỳ 2009. Kim ngạch nhập khẩu 3 tháng ước đạt 17,525 tỷ USD, tăng 37,6% so với cùng kỳ năm 2009. Trong đó, nhóm hàng nguyên nhiên vật liệu cần nhập khẩu tăng 35,3%; nhóm hàng cần kiểm soát nhập khẩu dự báo tăng khoảng 60,2% và nhóm hàng cần hạn chế nhập khẩu cũng tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái.
Sự phục hồi của kinh tế trong nước sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa tăng, đặc biệt việc thực hiện giải ngân vốn FDI được dự báo tăng cao sẽ khiến nhập khẩu máy móc, thiết bị phục vụ cho hoạt động đầu tư, xây dựng và sản xuất cũng sẽ tiếp tục gia tăng mạnh. Dự báo kim ngạch nhập khẩu năm 2010 ước đạt 74,5 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2009.
Hiệp định tự do thương mại ASEAN-Trung Quốc (ACFTA) về nguyên tắc có hiệu lực từ 01/01/2010, có lộ trình cắt giảm tới gần 7.000 dòng thuế. Indonesia đã yêu cầu đàm phán lại với TQ về việc hoãn thực thi ACFTA. Việt Nam hầu như vẫn chưa có một bộ hàng rào kỹ thuật đầy đủ cho các ngành sản xuất trong nước. Mối lo nhập siêu gia tăng từ TQ và mối lo nhiều Doanh nghiệp VN mất thị trường nội địa là có cơ sở....
Theo Tổng cục Thống kê, nhập siêu năm 2009 ước tính lên tới 12,246 tỷ USD, con số này thấp hơn nhiều mức nhập siêu thực hiện lên tới 18,029 tỷ USD của năm 2008, nhưng tăng gần 250 triệu USD so với mục tiêu đề ra.
Để nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam, góp phần phát triển bền vững nền kinh tế trong quá trình tham gia chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu với những tiêu chuẩn ngày càng ngặt nghèo mà thị trường đặt ra, thì Việt Nam còn nhiều việc phải làm...
Xuất khẩu khoảng 25% tổng sản lượng gạo hàng năm, nhưng giá gạo xuất khẩu của Việt Nam ngày càng tụt dốc quá xa so với của Thái Lan trong thời gian qua, và những người nông dân vẫn không được hưởng lợi tương ứng với công sức của mình bỏ ra,....