Xuất nhập khẩu: Vui mà lo

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Kim ngạch xuất khẩu năm 2010 được liên bộ Kế hoạch Đầu tư - Công Thương ước đạt 70,8 tỷ USD, tăng 24% so với năm 2009 và 17% so với kế hoạch; kim ngạch nhập khẩu ước đạt 82,8 tỷ USD, tăng 18,4% so với năm 2009. Năm 2011 được dự báo là năm tăng trưởng khá với xuất khẩu Việt Nam nhưng sẽ có nhiều thách thức.

Tăng trưởng: Không quá vui

Số liệu Tổng cục Hải quan vừa công bố cho thấy, kim ngạch xuất khẩu 11 tháng năm 2010 đạt 64,5 tỷ USD, tăng 25% so với cùng kỳ và bằng 105,8% kế hoạch năm; nhập khẩu cùng kỳ đạt trên 75,5 tỷ USD, tăng 20,7% và bằng 102% kế hoạch. Nhập siêu đến cuối tháng 11 xấp xỉ 11 tỷ USD, tương đương 17% tổng kim ngạch xuất khẩu cùng kỳ. Xuất khẩu nhóm khoáng sản, nguyên liệu đầu vào sản xuất và một số nông sản tăng mạnh trong tháng 11, trong đó, đáng chú ý là xuất khẩu than đá, dầu thô, quặng và khoáng sản, chất dẻo nguyên liệu, sắn và sản phẩm, cao su...

Kết quả tăng khá về kim ngạch xuất khẩu, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, là do giá xuất khẩu bình quân tăng mạnh so cùng kỳ (khoảng 3,4 tỷ USD). 13/35 mặt hàng xuất khẩu đã tăng giá. Trong các mặt hàng xuất khẩu chủ lực, dệt may đã vượt 10 tỷ USD kim ngạch, gạo đạt xấp xỉ 3 tỷ USD; thủy sản đạt kim ngạch gần 4,5 tỷ USD; gỗ và sản phẩm từ gỗ vượt 3 tỷ USD... Ở nhóm còn lại, các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh gồm có sắt thép, hóa chất, cao su, phương tiện vận tải, hạt điều… Xuất khẩu dầu thô giảm mạnh gần 23% do cung cấp nguyên liệu cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất…

Yếu tố tăng lượng giúp cho kim ngạch xuất khẩu tăng 10,3 tỷ USD. Tuy nhiên, theo cơ quan này, nếu như tính đến yếu tố kim ngạch năm 2009 tăng trưởng âm (-8,9%), tốc độ tăng trưởng kim ngạch hai năm 2009 và 2010 chỉ đạt khoảng 15,1% và như vậy, thực chất mỗi năm chỉ đạt 7,55%. Đây không phải là mức tăng trưởng xuất khẩu cao.

Bên cạnh đó, tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp, chế tạo đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2009, từ 58,2% lên 62,3%, trong khi nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản giảm từ 15,9% xuống 11,3%.  2 tháng gần đây, nhập siêu đều vượt 1 tỷ USD/tháng và nhập siêu tháng 11 cũng đã xấp xỉ mức kỷ lục nhập siêu của tháng 2/2010 (khoảng 1,3 tỷ USD so với 1,33 tỷ USD). Trong đó, các mặt hàng có kim ngạch nhập khẩu lớn như nhóm máy móc, thiết bị và nguyên liệu đầu vào sản xuất tăng khá mạnh. Đáng chú ý là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; vải; chất dẻo nguyên liệu; nguyên phụ liệu dệt may; xơ, sợi dệt... tăng rất mạnh. Tỷ trọng nhập khẩu nguyên vật liệu phục vụ cho nhóm công nghiệp, chế tạo tăng mạnh đặt câu hỏi về khả năng kiềm chế nhập siêu của Việt Nam cũng như giá trị lợi ích cụ thể Việt Nam thu nhận được từ xuất khẩu.

Năm 2011 đối mặt nhiều khó khăn

Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2011 dự kiến đạt khoảng 78 tỷ USD, tăng hơn 10% so với năm 2010, trong đó, xuất khẩu của khu vực đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) đạt khoảng 38 tỷ USD, chiếm khoảng 48,7% tổng kim ngạch xuất khẩu và tăng 13% so với năm 2010.

Tổng kim ngạch nhập khẩu năm tới dự kiến khoảng 92 tỷ USD, tăng hơn 11% so với năm 2010, trong đó, nhập khẩu của các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt khoảng 41,5 tỷ USD, chiếm 45% tổng kim ngạch nhập khẩu và tăng 15,3% so với năm 2010. Với tình hình như vậy, nhập siêu năm 2011 dự kiến vào khoảng 14 tỷ USD, thấp hơn 18% tổng kim ngạch xuất khẩu, Vụ Kinh tế Dịch vu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự báo.

Tại một cuộc gặp gần đây của các nhà đầu tư Đài Loan, chính sách tỷ giá khó dự liệu của Việt Nam là một trong những khó khăn mà các nhà sản xuất hay than phiền. Bên cạnh đó, giá nhập khẩu bình quân tăng so với cùng kỳ là một trong những nguyên nhân làm tăng kim ngạch nhập khẩu. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ đến đầu vào của sản xuất kinh doanh, gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu.

Cạnh tranh trên các thị trường xuất khẩu sẽ ngày càng gay gắt do rào cản kỹ thuật, thương mại tiếp tục được nhiều thị trường nhập khẩu nước ngoài dựng lên để bảo hộ nền sản xuất bản địa. Khuyến cáo mới nhất của Hiệp hội xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam về khả năng áp thuế tới 35% với cá tra nhập khẩu vào Brazil cũng như việc cá tra Việt Nam mới đây bị đưa vào danh sách đỏ tại châu Âu là bằng chứng cho thấy điều đó.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)