Tìm hiểu thị trường Trung Đông và châu Phi: Muốn thành công, doanh nghiệp phải kiên trì

Song, hiện tại thị trường này vẫn còn một số khó khăn như rủi ro cao, bất ổn về an ninh, thiếu thông tin và thị trường mở, cạnh tranh cao... Buổi giới thiệu với các doanh nghiệp về thị trường mới do Cục xúc tiến Thương mại - Bộ Công Thương tổ chức tại Khu du lịch Phương Nam (Bình Dương), nhiều băn khoăn của doanh nghiệp đã phần nào được giải tỏa...

Khu vực Trung Đông: Chú ý yếu tố văn hóa
 

Ông Nguyễn Công Hiến, Phó Vụ trưởng Vụ châu Phi - Tây Á - Nam Á (Bộ Công Thương), cho biết Trung Đông là thị trường cần quan tâm vì Việt Nam có quan hệ với tất cả các nước trong khu vực Trung Đông, đã mở 5 thương vụ tại các nước Cô-oét, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, U.A.E, Irac. Kim ngạch 2 chiều năm 2008 đạt 1,992 tỷ USD (xuất khẩu 1,295 tỷ USD), tăng trưởng 68% so với năm 2007. Tập quán tiêu dùng ở đây là người dân mua sắm những gì họ thích chứ không chỉ mua những gì họ cần. Vì thế, thị trường này là rất lớn, đặc biệt là với tầng lớp trung lưu và thượng lưu. Tuy nhiên, doanh nghiệp nên chú trọng vào một số thị trường trọng điểm. Cụ thể như trong U.A.E (các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất), hiện nay Việt Nam đang chú ý tới Dubai, một nước có trữ lượng dầu mỏ tới 98 tỷ thùng. Đây cũng là cửa ngõ của vùng Vịnh, nơi giao thương của thế giới. Những mặt hàng lớn mà Việt Nam đã xuất sang thị trường này là điện tử, dệt may, giày dép, hạt tiêu. Đặc biệt, nước này cũng đang có kế hoạch hợp tác với các tỉnh Quảng Ninh, Phú Yên của Việt Nam.

Đối với U.A.E trong thanh toán không có gì đáng ngại. Song, khi quan hệ với đối tác ở đây, doanh nghiệp cần để ý tới vấn đề văn hóa vì đây là những quốc gia Hồi giáo. Chẳng hạn nam nữ không được bắt tay nhau mà chỉ nên bắt tay nhau trong cùng giới. Hay khi khai thông tin về tôn giáo thì nên ghi Thiên Chúa giáo hay Phật giáo... (tùy thuộc từng người theo tôn giáo nào) và không nên ghi “tôn giáo: không” như chúng ta thường kê khai. Bởi, những người đạo Hồi quan niệm phải có tôn giáo mới có đức tin...

Cũng theo ông Hiến, thị trường Thổ Nhĩ Kỳ cũng là một tiềm năng trọng điểm. Tuy nhiên, hầu hết doanh nghiệp Thổ đều theo phong cách thanh toán chậm. Vì thế, khi ký hợp đồng doanh nghiệp cần linh hoạt để có thể dễ dàng hơn. Về thuế quan ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng tương tự thị trường các nước EU (vì đã tham gia liên minh này). Đặc biệt, Thổ Nhĩ Kỳ rất chú trọng tới vấn đề phạt bán phá giá và hàng ẩn luật. Còn đối với Israel doanh nghiệp chủ yếu tư nhân và có thế mạnh trong lĩnh vực công nghệ cao, sinh học... Khi muốn trao đổi hợp tác kinh doanh thì doanh nghiệp nước này không thích sự xuất hiện của đối tác thứ 3 để tránh sự cạnh tranh...

Khu vực châu Phi: Không quá khắt khe về chất lượng
 

Đây là khu vực gồm 53 quốc gia, dân số trên 900 triệu người, là châu lục lớn thứ ba thế giới, tài nguyên thiên nhiên phong phú, khoáng sản trữ lượng lớn. Tuy nhiên, đây cũng là châu lục kém phát triển, thu nhập bình quân chỉ khoảng 500-600 USD/người, mức chênh lệch khá lớn giữa các nước.

Thuận lợi cho các doanh nghiệp khi tiếp cận thị trường này là Việt Nam đã lập quan hệ ngoại giao với 48/53 nước châu Phi, mở 7 cơ quan đại diện ngoại giao và 5 thương vụ. Nơi đây có nhu cầu lớn, đa dạng, yêu cầu về chất lượng không quá khắt khe, ưu đãi về thuế. Việt nam với các nước châu Phi có quan hệ hữu nghị đặc biệt, đã trao đổi nhiều đoàn lãnh đạo cấp cao, các hoạt động xúc tiến hợp tác kinh tế, thương mại với các nước châu Phi liên tục diễn ra. Kim ngạch hai chiều tăng trưởng nhanh và đạt hơn 1 tỷ USD năm 2007, trong đó Việt Nam xuất 684 triệu USD. Năm 2008, Việt Nam xuất khẩu 1,333 tỷ USD, nhập khẩu 756,63 triệu USD.

Tập quán kinh doanh nơi đây chủ yếu là các doanh nghiệp tư nhân, phương thức thanh toán theo L/C, DP, nhập hàng theo hình thức đại lý (các nước Tây Phi). Xuất khẩu trực tiếp hoặc qua trung gian và xuất khẩu tại chỗ hay hàng đổi hàng. Doanh nghiệp cũng cần lưu ý một số khó khăn đối với thị trường này là tình hình an ninh, chính trị bất ổn, sức mua thấp, khả năng thanh toán hạn chế thông tin liên lạc khó khăn. Mạng lưới đại diện thương mại của Việt Nam ở châu lục này còn quá mỏng (5/53) và nạn quan liêu, trì trệ còn tồn tại nặng trong các cơ quan hành chính.

Để thúc đẩy xuất khẩu đối với các thị trường mới này, theo ông Hiến cần đẩy mạnh hơn nữa việc xúc tiến thương mại, ký kết các hiệp định hợp tác, tăng cường gặp gỡ giữa các phái đoàn cấp cao và thông tin để các doanh nghiệp nắm bắt được thị hiếu tiêu dùng và văn hóa ứng xử... Tuy nhiên, ông Hiến cũng khuyên các doanh nghiệp nên kiên trì với những thị trường mới này thì cơ hội thành công mới đến nhiều hơn.